Ниттил мазрал минахур

Ттун бусан ччай бур ттула учительница Давдиева ТIагьират Мяммал душния.

Вай махъсса шиннардий хIукуматрай каялувшиву дуллалиминнал, кIулшиву дулаврил системалуву зузиминнал, аьлимтурал чулуха миллатирттал СМИ-рдал зузалтрал чулухагу яргну гьаз хъанахъисса масъала бур миллатирттал мазру хъирив нанисса никирттан ябаврил масъала. Му масъала, мяйжаннугу, чIявусса инсантурал дакIурдивун буруккин буххан буллалисса масъалану хъанай бур, хаснувагу лакрал миллатрал инсантуран. Цуксса хIайпнугу, лакку маз ялу-ялун сийлува лаглай бур, марцIну ниттил мазрай ихтилат буван бю­хъайсса инсантал хъинну чанну бакъа хьунабакьлай бакъар, хаснувагу шагьрурдай ялапар хъанахъисса инсантурал дянив. Ниттил маз тIисса калималул мяъна хIисавравун ларсукун, чIалай бур ниттил маз ниттил накIлищал инсаннал чурххал базурдавун, дакIнивун буххайшиву. Мунийн бувну, нинугу, ниттил накIгу инсаннал оьрмулул гьану бухьувкун, ниттил мазгу бикIан аьркинни лавайсса кьадру-кьиматрай.
Ниттил маз ябаврил чулухунмай захIмат бихьлахьисса цумацагу инсан лайкьссар миллатрал чулухасса барчаллагьрангу, хIурматрангу.
Мукунсса инсантурал дянив ляличIину барчаллагьрангу, хIурматрангу лайкьсса инсанталну хъанай бур ниттил мазрал дарсру дишайсса, дуклаки оьрчIал дакIурдиву ниттил мазрахсса ччаврил гьанна бугьлагьисса учительтал. Ттун бусан ччай бур, мукунминнал кьюкьлувасса, ттула учительница Давдиева ТIагьират Мяммал душния.
ТIагьират Маммаевнал дихьлахьисса ниттил мазрал дарс жун байранну чIалан дикIай, ниттил мазрал аваданшиву, нацIушиву, марцIшиву мяълумну чIалачIи дуллалисса.
ТIагьират Маммаевна бувссар 1949 шинал Хъусращиял шяраву хъудугьул кулпатраву. Буттал шяраву дянивмур даражалул школагу къуртал бувну, 1969 шинал дуклан бувхссар Дагъусттаннал ПаччахIлугърал педагогикалул институтрал кьатIаллил билаятирттал мазру лахьхьайсса факультетрайн. 1974 шинал ххуйсса кьиматирттащал институтгу къуртал бувну, зий байбивхьуссар буттал шяраваллил школалий паланг (француз) мазрал дарсру дишайсса учительницану.
Тания шихунмайсса ТIагьират Маммаевнал оьрму бавхIуну бур, хIакьинусса кьинигу, буттал шяраваллил школалуцIун. Чил билаятир­ттал мазру лахьхьайсса факультет къуртал бувсса бунугу, ТIагьират Маммаевна бур бунияласса ниттил мазрал минахур. Ванил чIярусса шиннур лакку мазрал ва литературалул дарсру дихьлай дуклаки оьрчIахь. Ванин хъинну ххуйну кIулли лакрал чичултрал произведениярттугу, ниттил мазрал грамматикагу, ниттил мазрал тарихгу.
ТIагьират Маммаевнал дарсру дишайсса дуклаки оьрчIал гьарца шинал гьурттушинна дувайссар райондалийгу, республикалийгу хъанахъисса ниттил мазрал олимпиадарттай, конкурсирдай ва бугьайссар хьхьичIунсса кIанттурду. Мукунсса кIантту бугьаврихлу дуллуну дур ванин тамансса хIурматрал грамотардугу, «Почетный работник общего образования РФ» тIисса ларайсса хIурматрал цIагу.
Барчаллагьран лайкьну кIул­шиву дулаврил чулухунмай захIмат бихьлахьисса лавайсса даражалул пишакар бушиврущал архIал ТIагьират Маммаевна бур цайминнан эбратранну цила лякьлул оьрчIру тарбия бувсса аслийсса зунттал хъамитайпа – нинугу.
Оьрмулул уччиннин къаивтун дунияллия лавгсса цила ххирасса лас Давдиев АхIмад (аьпа баннав цал) чIарав акъашиврух къабурувгун, ванил хъунмасса хIарачат бунни шамагу арсналгу, душнилгу ларайсса кIулшиву ласун бувансса ххуллу миннал хьхьичI тIитIин. Хъунама арснал Рамислул къуртал бунни Дагъусттаннал шяраваллил хозяйствалул инженер-механикнал пиша лахьхьайсса факультет, зий ур МахIачкъалаллал энергосбытрал системалул идаралий. Хъиривма арснал Аьлил къуртал бунни Политехнический институтрал инженер-технологнал пиша лахьхьайсса факультет, зий ур Къизлар шагьрулий коньякру итадакьайсса заводрай. Душнил ПатIиматлул къуртал бунни Политехнический институтрал технология общественного питания факультет, цила кулпатращал ялапар хъанай бур Къизилюртлив.
ЧIана-чIавама арснал Русланнул къуртал бунни радио-техникалул факультет, зий ур аьрали къуллугърай Къизлар шагьрулий.
Ниттил мазрал кIулшиву дуклаки оьрчIан дулаврил чулухуннайсса даврия ТIагьират Маммаевна укун буслай бур: «Ттун дакIнийхтуну ххирар Лакку билаятгу, лакку мазгу. Лакку мазрахсса ччаву дуклаки оьрчIал дакIурдивун духхан дуван­сса ххуллурду лякъаву, ттула пишалул яла агьамшиву думур буржну чIалан бикIай. Ниттил мазрахсса гъира-шавкь миннал дакIурдиву чантI учиншиврул, на классирттаву дувара личIи-личIисса мероприятияртту, ниттил мазрал узданшиву, ххуйшиву, нацIушиву чIалачIи баву мурадрайсса. Ттул пикрилий, ниттил маз сан къабуллай, аьркиннийгу, къааьркиннийгу лакрал миллатрал инсантал оьрус мазрай гъалгъа тIутIаву барчаллагьран лайкьсса хIучча бакъар. Оьрус мазрай марцIну гъалгъа тIун кIулшиву – инсаннал аькьлу- кIулшилул даража лавайсса бушиврул лишанни, му маз чара бакъа цума-цаннангу кIулну бикIан аьркинссар. Мукунма кIулну бикIан аьркинссар ниттилмур мазрайгу гъалгъатIун. Анжагъ му чIумалли надирсса ниттил маз хъирив нанисса никирттангу я хьунтIисса», — тIий.
Ттун чIа учин ччай бур ттунма ххирасса учительницан вания тихунмайгу, чIярусса шиннардий, дуклаки оьрчIан ниттил мазрал нацIушиву лахьхьин дуллансса цIакьсса цIуллушиву, давриву муданмасса тIайлабацIу, лякьлул оьрчIая ва миннал наслулия тир­хханну ккаккаву.
Юлиана Даллаева