Ангина къахьуншиврул

anginaАнгина хьусса чIумал кьакьарттул тийгу, шийгу дурухлурду хьуну, кьюлтI учин къахъанай, чурххал кIиришиву лахълай, оьрчIру, хъуними азурда хъанан бикIайссар. Мукунсса воспаление шайссар чIявусса микробру цачIун хьусса чIумал, чIявуну стрептококки микробру гьарза хьусса чIумал. Ангина лахъайссар инсанная инсаннайн, шайссар чапалсса тIахIни- кIичIулийхчIин, шюкъаршусса ахъулссаннуйхчил, продуктилийхчил.

Ангина хъин дансса чяй

МарцI бувсса ца бакI лаччул мюрш бувну бурусайссар. Миннул ялун ца стакануксса гьивчул сок дутIайссар ва лагьсса цIарай щаран дишайссар. Ххюра минутIрайсса щаращигу дурну, ялун кьалакьигу ларкьуну, дарчIан, дюхлул хьун тиннай дишайссар. Укунсса отвар хIачIайссар гъили-кIирину ххув тIий, суткалий ца стакандалия шанма стакандалийн диянуксса. Шанма-мукьва гьантлува дурагу къадиркIсса кунна хъин шайсса дур ангина.

НицI, гьивч ва чимус

Дянивсса чимус ва гьивч марцI бувну, ссуссулийх буккайссар. ХIала дувайссар кIира хъунна къуса ницIал. Гьантлун шамийлла дянивсса къуса (десертная) чIумух цал дукайссар хъин хьунцIа.
Кьакьари вилагансса раствор дувайссар укун: ца чяйлул къуса дукралул содалул, ца чяйлул къуса цIил ва ххюва кIунтI йодрал хIала бувну гъилисса щинавух, кьакьари вилагайссар кIира ссятрай цал. Мукун кьакьари вилавгсса чIумал 15-20 минутIрай цичIав дукан, хIачIан къабучIиссар. Хъинну ччясса чIумуй ангина хъин дайсса дур, чапалшиву дарцIусса духьурчагума.
Хъинну кумаг бувайссар прополисрал, аптекрая ларсун, ца стакан щинавух хIала дурну кьакьари вилагарча. ЧIирисса чIун лях гьан дуллай вилагларча хъиннува хъинссар. Мукунма лимондалул сокращал ницI хIала дурнугу вилагайссар кьакьари гьантлун шамийлва.
КIяла тIутIи (ромашка), эвкалипт, календула архIа-архIалну хIала дурну, хIуен дайссар. 1 хъунна къуса 1,5 стакан щаралархъсса щинавун дичайссар. КIира-шанна минутIрай щаращигу дурну, лагьсса цIарай кIучI дувайссар настой дукканнин. Диргьуну, вайнний кIюрххил ва хьхьувай кьакьари вилагайссар.
100 гр. аьракьувух хIала бувай­сса бур 2 хъунна къуса дурцIусса хъаласса цIу. Ххуйну хIала бувну, бассан байссар. Лавсун паммалуя бувсса тампон атил буллай, гай цIил аьракьуй кьакьари, ангиналул дурухлу (гланды), гьарзатрал ялтту дугълай, 30 минутIрай цал, ряххилла, ангина дунил духлагайсса дур. Шанна ссятрай зува хъин хъанахъиссаксса я щин, я дукра дукан къабучIи буллай бур. Ва даруврая чIявуми хъинну рязийну, хъирив кьини ччаннай бавцIуну, бувагу къашавай къабивкIсса кунма бикIару тIий бур. Ххал дувара, заралсса цичIар дакъар, я аьракьи, я цIу.
Пялутрал ккирттарал настойка (кора дуба) кьакьари цIуцIаврин аьркин дайсса дур, ванил литIун бувайну тIий кьакьарттувусса циняв микробру.
Ца чяйлул къуса хIуен бувсса пялутрал ккирттарал дичайсса дур 400 мл. 40 градусрал аьракьувун ва дитайсса дур ца нюжмардий. Аьркин дагьувкун вай настойрал 20 кIунтI ца чIумух хIачIайсса бур гьантлун кIийлва. Вилаган ччарча кьакьари, гъилисса щинайн чансса дуртIуну, вилагайсса бур. Къюву ччяни хъин шайсса дур.
Компресс буван шашайсса бур шанма нувщи ккирттаращалва, яла ккуччу бувну, ца хъунна къуса дукралул содалулгу бивчуну, гъилину кисайлуву бавхIуну, бишайсса бур кьакьарттуй, ялтту карщигу дархIуну. КIай гъилисса нувщул ва содалул кIукIлу лаган бувну, шаний уттуивхьусса къашайшала шанух шайсса ур. Бяхълан бивкIукун, букьан аьркинссар, 2-3 ва процедура дуварча кьакьари хъин шайсса бур.
Кьакьари хъин буван ялагу аьркин дувайсса дур алоэ, золотой ус, чимус, машаку (шалфей), някIунна (черника) ва мукунма цаймигу, цалгу микробру литIун бувайсса, хъунмасса хIаллай му цIуцIаврия мурахас бувайсса.
ЦIуллуну битаннав.
ХIадур бувссар
З. Аьбдуллаевал