Зияратрая зияратрайнсса аьрххи

Гьай-гьай, аьрххилий бувксса жуву цаягу акъая Лаккуйн цалчин-кIилчин нанисса. Цимилагу бивтсса ххуллийх найнугу, уттинин хIисав къархьумур хIисав хъанай дия, уттинин ккарккун диркIмургу хъиннура асар хъанай дия. Жул аьрххилул караматшиву архIал нанаву дия, жул ххаришиву Лаккуйн нанаврия дия.


Андриана Аьбдуллаева
Жунма цинявннанмагу ххира­сса «Дараччи» клубрал президент Мариян Илиясова аьпалухьхьун лавгун махъ клубрал даву цийнна ларсъсса Гулшан Хасаевал оьвкуна жуйн хъамалу цила буттал шяравун, ЧIурттахьхьун.
Нюжмаркьини, ссят урчIра хьусса чIумал, бувкру кIиришиврул бугъ буллалисса шагьрулува. Язи бугьарду тоннельданувух лагаймур ххуллу. Ххал дувару яруссаннал аьрщарайсса тIабиаьтгу. Бивру Дагъусттаннал ва Чачаннал цалчинсса имам ГъазимахIаммадлул зияратрайнгу, лавхъру бюхттулний бивхьусса 2-3 зивулийсса къалалийнгу. Чансса бакъая шикку тиха-шихасса туристалгу.

Ххуллийх тIабиаьтрал караматшивуртту цикссагу цаймигу ххал дарду. Ххуллийх наниссаксса хIаллай, вичIи дишарду Тамара Закарьяевлул балайрдахгу, ПатIимат МахIаммадовал бюхханну ккалаккисса шеърирдахгу, усттарну бусласисса хавардахгу. Гулшаннуллив, пахъ багьнугу бивкIун, цила зумуну, иминну, иширацIун бавкьуну ца-ца махъ учайва. Дахьва кIул хьуну бакъанугу, цIунилва-цIунил ясир буллай бивкIра ванил хъиншиврул ва инсаншиврул. «Инсаннаву гьарзат ххуйсса дикIан аьркинссар…» тIисса А.П. Чеховлул махъру ттун ваницIун хъинну бавкьусса кунма бизай. Аьрххилул дустал циняв бия личIи-личIисса гьунардал заллухъру.
Ххуллийх дакIнийн бичин­сса затругу чансса бакъая. Бувкру ахъул­ссаннул гъагъавайсса Ххажалмащиял базаллувухгу. Ца ппурттуву жуяту арх бувцсса Тарият Къапиева бувккунни Ххажалмащиял ттучандалува, жун пишкаш дансса ххуй-ххуйсса лачакругу канийн дирчуну.

Жу ххарину бияв Лаккуйн­сса аьрххилуцIагу, цаннацIа цагу. ЦIахъардал къуманива Лакрал аьрщарайн буккайхту ляличIинува баххана шай дакIнил ва чурххал хIал. ДакIнийн бичарду лакрал ва Да­гъусттаннал тарихраву цалла цIарду кьадиртсса Сяидхъал Гьарунгу, Хачилавхъал МахIаммад ва Надиргу. Бигьа-рахIатну, ца лахIзалий кунма бивру Гъази-Гъумукун. Битайссияв ПатIиматлул (БатIал) жу бу­ххан къабувну цаннийнма. Хъамал чан къашайсса райондалул бакIчи Юсуп МахIаммадовлул къушлий жу ххарину кьамул бунну. Къушлия бачIва буккангу къабивтунну: цаннияр ца ххуйсса чалагъайрду дирчуну, жуяту цила бикIайкунсса зунттал душру бунни ПатIиматлул.

Утти «дараччал» аьрххи ЧIур­ттахьхьун бия. ЧIурттахьхьун на хьхьичIвагу цал бивссара, амма цIана ляличIинура асар хьунни шяраваллил авуршиву. ДакI ххари хьунни, цIу-цIусса къатри дуллай, шяравалу цIу дуклай ххал хьувкун. Хасаевхъал къатраву цуппа залуннаха лавхьхьусса, инсан бигьа-рахIат уккан уллалисса аура дия. Жу кIикку, жула шаппа кунма, бигьалавгру. Гулшан хъамаллуращал бувкIсса бавну, ссайгъатирттащал бувкIунни чIаххувдуш Булбулгу. КIагу аьчухсса, махъ-ихтилатран тIааьнсса хъамитайпа бия. Булбул кунмасса, оьл-гъаттара ябуллали­сса, хъу-лухччинуха зузисса инсантурай дарцIуну дур хIакьину жула шяраваллурду. ЦIуллу баннав ци. Архнийсса ПпабакIугу, хьхьичIсса щюлли лархсса илкинсса аргу чIалачIисса ларзулу ишттахIирай уртту-щинал чяйгу хIачIарду.

Хъирив кьини, дука-хIачIан­мургу жущалла ларсун, тIабиаьт ххуйний, неххачIа щяби­кIангу лавгру. Ххуйя ЧIур­ттащиял шяраваллил лагма-ялттусса тIутIал палцIа тIисса ар-майданну. Жущал бигьалаган, цачIу щябикIан Гъумучату жул дусталгу бувкIуна. ТIабиаьтрайсса мажлис хъиннува чIюлу бувна, АьлихIажи Шамхаловлул балайрдалгу, Тариятлул къа­къунттул бущилий­сса къавтIаврилгу. Караматсса тIабиаьтрал мурцIний къатри дурсса ЧIурттащиял Шагьрузатгу, жуха ци хIурмат бан хъинавав тIий, лавай бавцIуну бия.Тяхъа-тазагу бувккун, ахттакьунмай ша­ппай зана хьуру.

Хъирив кьини, къурнил тIутIал кацIругу бувну, лавгру Читтурав, жула Марияннул гьаттайн биян. КIичча «дараччихъал» аьр­ххи Кьукнивсса хьуна. Жух, ссавур духларгун, ялугьлай бия Жанна Хавчаева. ЧIурттахь дахьва бакIру чIалай бивкIсса ПпабакIу ши­кку цила бюхттулшиву мяш тIисса кунма, биялну чIалай бия. Кьукуннал шяравугу диялсса цIусса къатри дия, каши дусса инсантурал шяраву дурсса ххуйшивурттугу чансса дакъая. Бия Иосиф Сунгъуровлул бувссар тIисса ххаллилсса оьрчIансса площадка.

Ххуйя шяраваллил агьлу бигьалаган, цачIу щябикIан, мажлисру буллан Дагъусттаннал Виваллил иширттал министр Аьвдурашид МахIаммадовлул дур­сса гьарта-гьарзасса ларзугу, миккува дукра дан бувсса кухнигу. Бия каши ду­сса инсантурал бувсса авурсса кьуллагу. Салам Хавчаевлул къушлий хъамалугу хьуну, мунал душнил оьрчI Сурхайханнул хIазну бусласисса хавардалгу бялахъан бувну махъ, жу лавгру Кьукуннал ХIажимусахIажинал зияратрайн. Зияратраягу, ХIажи­усахIажинаягу жухь бувсуна кIи­ччаллих буруглагисса Марияннул.

Цадакьарттугу бавчIуну, жула дуаьрттугу дурну, чак байминнал чакгу бувну махъ, къачча-къаччайнма, бавчуру махъунмай, шагьрулийнмай.
ЧIумуйсса кьабитарду аьзиз­сса Лакку билаят.
ДакIния къабукканссар ва аьр­ххи. ЦIуллу баннав ванил сиптачину хьусса Гулшангу, аьрххилий бу­ккан рязи хьумигу.
КIа жула Лакку улча цуппава бучIир ккалли бан ца Зияратран.