Уча дакIнин малхIанмур балай

[dropcap]А[/dropcap]на-анаварну хьхьичIуннай хъит увкуну нанисса аралун на хIакьину ккалли давияв Да­гъусттаннал эстрадалул ара. Цаннаяр ца гьунар бусса, цаннаяр ца яргсса ва итххявхсса балайчитал жула лакралгу чансса бакъар.Миннава­сса цану, махъ бакъа, хIисав хъанай бур Залихха Катибовагу. Вай гьант­райгу ванил цалчинсса «Умудрал тIутIив» тIисса концерт хьунтIий дур. Мунияту жунгу пикри хьунни ва балайчинащал гъанну кIул хьун.


— Залиххай, буси вила оьрмулия, балайлучIансса ххуллия …
— На бувссара Къяннал шяраву, кIиккува хъунмагу хьуссара. Ттул ппу, Юсуп, аьпа бан цал, зий икIайссия Къяннал колхозрай щупирну. Нину, ЧIяйннал шяравату­сса Минажат, чIярусса шиннардий зий диркIссар щарнил медсестра-акушерну. Къянив цуппа ца мажлис, хъатIи-хъиншиву къархьухьун­ссар ттул ниттил ччергъилугу канихьну балай къаувкусса, чIири-хъунсса гьурттушиву къадурсса. Жул жяматрай хIакьинугу ттул ниттил бусрав-хIурмат хъунма­ссар. ХIасил, ниттил бачIиннул бачIиссавагу гьунар ттувувагу бусса ххай бура. ЧIивинияцIа балай тIий аьдатну бияв на. Гьуртту шайссияв школалул мероприятиярттай, концертирттай. Къянив 8 шинал школа къуртал бувну махъ Вихьлив къуртал бувссия 9-10-ми классру.

Шагьрулийн дуклан бучIаннин кIира шинай зий буссияв Ваччав Ккуллал райондалул Культуралул къатлуву. Цалчин на Оьруснал театрданул хъунмур сахIналийнгу бувкссара оьр­мулул 16 шинаву, райондалул культуралул зузалтращал архIал. Мукунна хъамакъаритай, космосрава зана хьуну махъ Лаккуйн хъамалу оьвкуну увкIсса Муса Маннаровлул савлугъиндарансса мажлисрай нава балай увкусса чIунгу.
Дагъусттаннал финансирттал училищагу къуртал бувну, щаргу хьуну, кIия арснал нину хьувкун, балайгу тинмай бувну, гихунмаймур оьрму кулпатран хас бан багьуна. Наварив хияллайнма бикIайссияв, Культуралул училищалул къавтIавурттал отделениялийн буххан ччай. Къяннал жямат­рал хъатIи-хъиншивурттай учирча бакъа, халкьуннавун, сахIналийн балай тIун буккан буваяв ялагу.

Ттул мукьвагу ссилгу буссар балай учаврил пагьму. ЦIуйшав ялапар хъанахъисса чIивимур ссу, масалдаран, цIана зий буссар Ккуллал райондалул Культуралул къатлуву.
Эстрадалул сахIналийнгу на бувк­ра 6 шинал хьхьичI, ттущала архIал Ваччав зий ивкIсса Хъусращиял шяраватусса балайчи, музыкант Руслан ЯхIъяевлул балай тIун букку утти халкьуннавун кусса махъ сававну. Гания мукьах балай тIийгу бура. Барчаллагьрайнма бикIара мунайнгу, оьрмулуву мунацIун ттула чIарав бавцIусса гьарнайнгу.

— ХIакьину балайчитал ца сахIналийсса балайлийну гьашиву дуллай бакъар. ХIасил, хъатIи-хъиншивурттай гьуртту къавхьуну щаллу хъанай бакъар. Укунсса тагьарданий яхьунавав хIакьсса лакку балай? Дурив лакку макьаннал сий?
— Мяйжаннугу, хIакьину эстрадалул, балай учаврил аралуву ттунмагу къакьамулсса кIанттурду цагу-кIивагу бакъар. Ттун ттунма ххирар хIакьсса лакку балай. Ми бур макьан руцаврил никругу гьарзасса, хIакъи-хIисаврттал вибувцIусса балайрду. Нава щаллу бан ччисса балай, муницIунсса макьан, махъру язи бугьайнигу, хъинну личIлулну, мугъаятну бикIара.

Лакку кIанттухсса мякьлил, ттула буттал шяраваллихсса ччаврил дурцIуннасса ттулмур дакI муданнагу жула халкьуннал балайлучIан кIункIу тIий дикIай. Яла нахIумур, дакIнин малхIанмур балайнугу гармундалухунмур ва дачIухунмур балай ккалли бувара.

[dropcap]Я[/dropcap]лу-ялун ниттил мазралмур биялагу хьхьара хъанай, муний гъалгъа тIимигу чан хъанан бивкIукун, лакку балайлулгу, лакку макьанналгу кьадар ци бикIанавав тIий навагу бикIара. ХIакьину цIу-цIусса ла­кку макьанну чичлачисса нажагьсса музыкант акъа-акъар. Бакъар миннул ялув бавцIусса, миннуха зузисса композитортал, хасъсса пишакартал. Мунияту балайчитурангу багьай, цайми миллатирттал макьаннугу чансса жуламиннуха лащан дурну, ми щаллу дуллан.

[dropcap]Я[/dropcap]лагу жуща аранжировщик­начIа балай къачивчунугу щаллу хьун къашай, цанчирча жула тяхъашивурттал заллаву бувагу хIисав бувну къабикIайну тIий вивусса акустикалулмур бияла. Ца гармун-дачIу ришлай мукьра-ххюра ссят­рай зун хьуншиврийн щак бур. Тяхъану, ххуйну хъатIи-хъиншиву дуван ччисса жула халкьуннангу сайки циняв инструментру бусса ансамбль бугьангу чIярусса арцун бацIан бюхъайссар.

— Цуми шаэртурал махъру ишла бара вила балайрдаву?
— Ттула балайрдаву Салимат Кьурбановал, МахIаммад-Загьид Аминовлул, Илияс МахIаммадовлул ва цаймигу шаэртурал шеърирду ишла бара. Буссар халкьуннал му­къурттийссагу. Мукунма, шавкьиравун лавгни, ттуватувагу буккай назму чичаврил гьунар.

— Буси вила кулпатраягу чан-кьанну. Вил оьрчIавугу бурив балай учаврил гьунар?
— Ттул лас Мирза ур Сумба­тIул­лал шяравасса. Ттул ттула кIия арс унугу, уссар ттула оьрчIая ца кьини личIи къаувсса, ттунагу хъинну ххирасса, ласнал цалчинмур ташулуцIун увсса, Нугзар тIисса арс­гу. Ттула хъуна-хъунама арс Арсен, ЯтIул дипломращал Финансирттал колледжгу къуртал бувну, налогирттал идаралий зий ур. ЧIана-чIивима Сяид ххуйсса кьиматирттай ххюлчинмур классраву дуклай уссар, гьунаргу, балай учаврилнияр, художникналмур ялун личлай бур.

— Залиххай, вай гьантрай ина вила цалчинсса концерт щаллу дан най бура. Ци бахшишру хIадур дурну дуссар вила тамашачитуран?
— Мяйжаннугу, ва ттул цалчин­сса бунияласса давуну хъанай дур. Бахшишрангу, муданма кунма, хIадур бувну буссар цIу-цIусса, ттинин чувкIуй къаувкусса балайрду. ДикIантIиссар лакрал эстрадалул балайчитуращалсса цIу-цIусса дуэтругу: Аьбдул Мурадовлущал, Улзана Макьсудоващал, Саният Рамазановащал, Аьли Абакаровлущал ва цайминнащал. СахIналул ца чIюлушинна хIисаврай ттунна ххирасса Къяннал щарнил лагма-ялттусса тIабиаьт, бюхттул зунттал караматшивуртту ккаккан дуллали­сса видеофильмгу дикIантIиссар.

— ТIайлабацIу баннав, хъиндайдихьу хьуннав!
Ихтилат бувссар

Залму АьбдурахIмановал