Буттахъал аьпа бюхттулссар

gs_14Жулла щархъурду духлагаву бур Лакку улклул ца яла хъунмур буруккин. Тамансса щархъурду дур эяллай дарцIусса. Чан­сса дакъар чарий чару къаливчIссагу. Кьянатсса буттал улча кьабивтун, дунияллул гьар мурцIнийх кIама бивщусса лак цавай бучIай ватандалух мякь бувккун, цавайннан тIурча хъамавабивтун бур.

Щархъаву эяллу иттав ххяхлан диркIукун, чартту мукьав ххилай, карунних цIувцIлай бувсса ппухълуннал захIмат ккуччу бувминнайн нааьна дуллай бунува, миччава зунттал кьянатшивруя лихъан бувк­минная аьй лихлайгу байбишара.

Амма буттал кIану унгу-унгуну ххираминнаннив ци­чIар хьхьичI къадацIай – я жапасса ххуллурду, я цайми захIматшивуртту. ЦIудуккан дурну буттахъал къатри ягу цIусса дурну бучIай гьар шинах бигьалаган. Лакраву чIявучин кIулсса ишбажаранчи Каламадин Кьурбановлул цIудуккан дурну, шагьрулий кунна­сса шартIирдал лащу-щаллу дунни Читтурав бутталмигу, Ххюлусмав ниттил бутталмигу къатри. Тти­гъанну ванал цала гъан-маччами, гьалмахтал, дус-ихтиварталгу бавтIун, ниттил шяраву дурунни ххаллилсса байран.
Ниттил буттал къатрал чIи­рай рирщунни Граждан дяъвилул гьур­ттучи, ЯтIул партизаннал кьюкьлул бакIчи Касаев Юсуплущал Гоцинскийл ва Бичераховлул кьюкьращал талай ивкIсса МахIаммадов КьурбанмахIаммад Исмайл арснал аьпалул ула.
Шадлугъ дайдирхьуна гьашину Ххувшаврил кьинилул хьунийн цIудуккан дурсса Хъун дяъвилия зана къавхьуминнан дацIан дурсса гьайкалданучIа митинг даврийну. Муний гьуртту хьуна Лакрал райондалул администрациялул бакIчинал хъиривчу Юсуп Рамазанов, райондалул депутат ХIанипа МахIаммадов ва цаймигу бусравсса хъамал.
Каламадиннул бувсуна цала ниттил буттая. Гоцинскийл кьюкьри зунттавун ххярхсса чIумал Касаев Юсуплул сакин дурну дур партизантурал кьюкьа. Миннавух чялишсса гьурттушинна дуллай ивкIун ур ванал ниттил ппу КьурбанмахIаммад. Цалгу хъуннасса дусшиву диркIун дур Гьарун Саэдовлущал, Саэд Габиевлущал ва цаймигу революционертуращал. Ххюлусмав сакин хьуну диркIун дур 60-нничIан бив­сса 16-18 шинал оьрмулувусса чIаважагьилтурал кьюкьа. Мунил хъунаману ивкIун ур ятIул партизан Ясуп ХIайдаров, секретарь — МахIаммад Къунжуев, миннал кумагчи — КьурбанмахIаммад МахIаммадов. Ххюлуссуннал партизантурал хъуннасса гьурттушинна дурну дур Дагъусттаннай Совет власть дишавриву. Миннава чIявусса ливтIу-бивщуссагу хьуну бур.
Ххюлуссуннал шяраваллил советрал секретарьну зий бивкIсса РайхIанат Сайдиевал КьурбанмахIаммадлуя буслай, кIицI лавгуна ванал кулпат Аьжагу Юсуп Касаевлул кулпат Марзищал партизантурал кьюкьлун кумаг буллай бивкI­шиву.
Жяматраву авкьусса, жямат ххирасса, шяраваллил иширттаву даин гьурттусса Каламадиннухьгу щалва жяматрал цIания барчаллагь увкуна.
Райондалул администрациялул бакIчинал хъиривчу Юсуп Рамазановлул кIицI лавгуна Каламадин ушиву райондалий дуллалисса давурттацIун даин кабакьайсса хIакьсса патриот.
Митинг къуртал шайхту циняв­­ппа лавгуна Кьурбан­махIаммадлул къатра­чIан. Шикку Каламадиннул бувсуна ниттил ппу 1930-ку шиннардий Ашхабадрайн ивзун, тийх ялапар хъанай ивкIшиву. Тийх аьрщи сукку хьун шинал хьхьичI аьпалухьхьун лавгун ур. Танал ца арс Рамазан Гъумук педучилище къуртал бувну, зий ивкIун ур Ххутив, ЧIарав школарттай. Яла — Ххюлуссуннал школалул директорну. Хъун дяъви байбишайхту ватан душманная дуруччин лавгун, ятIа-тIар бакъа акъа хьуну ур. Исмай тIима арсгу (Дагъусттаннал цалчинсса эстрадалул балайчи Эльза Рамазановал ппу) гьуртту хьуну ур Хъун дяъвилуву. Ва ивкIун ур ххаллилсса музыкант ва музыкалул ярагъ бакьин буву, Ухссавнил Ккавкказнаву цIадурксса аккордеонист. Зий ивкIун ур цал Гъумук, яла МахIачкъалалив Дом быталуву музыкалул ярагъ бакьин буллай. Душ Шуаьнатгу (Каламадиннул нину) Гъумук педучилище къуртал бувну, хьуну бур ххаллилсса педагог. Щар хьуну бивкIун бур райисполкомрал кIилчинма секретарь Оьмарин. Му аьпалухьхьун лавгун махъ Читтуратусса ХIусайннун щар хьуну хъуни бувну бур 4 оьрчI. Зий бивкIун бур хьхьичI Читтурав, яла МахIачкъалалив школарттай байбихьулул классирттахь дарсру дихьлай. Агьамсса кIану бугьлай бивкIун бур магьирлугърал иширттавугу.
Каламадин Лакрал ва Кку­ллал районнал жяматран кIул­ссар цIанихсса суратрищу хIисав­рай. 1994 шинал ивзун ур МахIачкъалалив. Занай ивкIун ур Аьрабнал Эмиратирдайн. Яла МахIачкъалалив тIивтIуну бур артсалон «Вернисаж». Зий ур дагъусттаннал художниктуращал, миннал дурсса суратру рамкардаву дирхьуну, выставкарду дуллай, даххан кумаг буллай. ВаначIа салкьи хьуну бур Дагъусттаннал художниктурал давурттал коллекция. Чялиш­сса гьурттушинна дуллай ур республикалул магьирлугърал оьрмулуву.
КьурбанмахIаммадлул кулпат шярава бивзун махъ вайннал къат­ри хьхьичI диркIун дур мачча-гъаннахь. Миннал цанна цIусса къатри дурукун лекьавай диркIун дур. Каламадиннул ттизаманнул куццирай дакьингу дурну, шагьрулул шартIру дузал дурну дур. Къатрал чIавахьулттивух буруглагинан тиячулийсса къатрал чIирай иттав ххяхлахисса «Бюхттул хьу, тIутIайх бичу Буттал улчай», тIисса чичру дурккуманан бувчIинтIиссар Каламадиннун Лакку кIану цуксса ххирассарив.
Аьпалул улттуя Каламадиннущал пардав гьаз дуруна ванал душнил арс ХIусманнул. Муния махъ Каламадиннул: «На вай къатри ни­ттил буттал аьпалун дакьингу дурну, вийн тапшур дуллай ура, инагу, лекьан къадиртун, ягу дурну, виява бивзминнан тапшур данссар тIисса умудрай», — куну, къатрал кIулли дуллуна ХIусманнухьхьун. Бувсуна Читтуравсса буттал къатригу цIудуккан дуршиву, гай къатралми кIулли гамур душнил арснахьхьун Исламлухьхьун дулунтIишиву.
Мичча шадлугърайн бувкIсса арамтал лавгуна тIабиаьтрай бигьалаган, хъаннил тIурча къатлуву мавлуд дурккуна.