«ЦIуцIи кIанттул цIа»

«Ттун тачIав хъамакъабитай га ххамис кьини 1946 шинал Гъумукун базаллувун най буна ЯтIул ламул ялун лавхъсса кIанай, хьунабавкьуна чIявусса хъами-оьрчI, кув бахьтта, кувгу ттукрай аьравалттай, цавайннал мукьав – далухIиртту, цавайнналгу мукьав – бавхIуну мюрщи оьрчIру. Ми бия цалла-цалла минардугу кьаритан бувну, зунттава ялавай бизан бувну нанисса халкь. Ттигума вичIахух бишлай бур кIа аьлагъужа. Му жула лакран хъинбалар тIий буллалисса оьбала бия. Щин ччай бухьунссия цалла минагу кьадиртун, ялавай, цIуницIа мина дуллан, ачин.
ХI. ХIасанхIусайнова.

1944 шиная 50-ку шиннардийнин ливтIусса агьалинал хIисав-сан дан захIматри. Лякъайва къатри щала кулпат бухлавгсса, шайва чIунну ми буччинма акъа ливчIсса. Бакъая лякьа дуччинсса ччатI, базу бахьлагансса янна-ка, ххарарххусса цIуцIавурттансса даруртту.
Аллагьнал нясив къаданнав гукун захIматсса кьинирду, аьпа баннав, гъурбатрай кунма ливтIуминнал.
Гай захIматсса шиннардий райондалий хIакинну зий ивкIссар Мирзоев Нуруллагь.
Гитлердул чапхунчитуращалсса дяъвилул майданнив оь экьибутIлай чиваркI буна, хъами-оьрчIуннал, къари-къужлул ялун му хъамакъабитансса бала бивну бия. Гай шиннардий ккашил ва цIуцIавурттал ливтIуминнал дурцIунни цIуминалийсса хIатталу. Аьпа чирахъран лахъаннав ливтIуминнал. ЯхI кьацIул бувгьуну, каруннах захIмат буллай, дахьва ччаннай бавцIусса лакрал инсантуран кIилчингу мина-гьану зия дан багьларча, дакъарив туну ва алшилул кIула хьхьирил чIанулун дюкьаву.
Нуржамал Рамазанова,
пенсионерка, ш. ДучIи.

1944 шинал жу бизан бувнав цIанасса ЦIуссалакрал шяравун. Таний на ияв 13 шин хьусса оьрчI. ЧIивисса унагу гьарзат дакIний бур. Жу шилун бивзсса чIумал мичиххичнал щарнил кьатIув дугьайсса хъуру дурагу дакъая. Анжагъ цалла-цалла хIаятирттал вивсса ахъаву, мивугу бугьайсса бия шагьнал лачIа.
Тай шиннардий лакрал жяматрал цукунсса захIмат бувссарив, мичиххичнал вацIрахьхьун ларгсса аьрщи къатIрацIа марцI дуллай, рахIру-бакIурду чIатIрах кьабуллай, буслай бусан къахьунссар. Ттула буттащал нава ницру бачин буллай, буттал хъарас дургьуну гъайчайссия колхозрал хъуру. Жу кунмасса чIявусса цаймигу гъайтIалт бикIайва. Ахттакьунмай, даву къуртал хьувкун, бригадирначIан лавгун, ца-ца банка шагьнал лачIал иникIмалул дулайва. Тай шиннардий мяйжаннугу ччатIул кьянатшиву дия, амма та чIумал колхозрал дикI, яттил нис, нагь захIматрал кьинилун дачIайва. Яттил нис дикIайва складру бувцIуну, дяъви бусса чIун дунугу, дяъвилийн гьарзат гьан дуллай бунугу. Та чIумал ттучаннай ласун аьркинсса зат дикIайва.
Р. Сагидов,
ш. ЦIуссалак
1991 шинал «Илчилийн» бувкIсса чагъардава

Лажин хIадур дурссар
А. Аьбдуллаевал
ва П. Рамазановал