Аьраличунал бурж биттур буллай

e_1ХIакьину Дагъусттаннал жагьилтураву яла агьамсса суал бур «Аьралуннаву къуллугъ буллан гьан ягу къагьан» тIисса, гьан ччайнугу къабуцлацисса кIанттурду хьунабакьлай бия ца-кIира шинал хьхьичI.
Гьашину аьралуннаву къуллугъ буллан буцинсса жагьилтурал аьдад аьщуйн щуну кIул хьун тIий дур ссуттилмур призыврая махъ. Инттусса призывраву Ухссавнил Федерал округрал Дагъусттанная уцин ккаккан увну усса ур 900 жагьил, миннава 400 — Аьрасатнал Федерациялул аьралуннаву къуллугъ буллан, ливчIми — контрактрай.
ХIакьину Дагъусттаннай аьралуннаву къуллугъ буллан буцайсса оьрмулул (18 – 27 шинну хьусса) цIуллу-цIакьсса оьрчIал аьдад дусса дур 60 азарунния лирчусса.

e_10Интнил призыврацIун бавхIуну жул ихтилат хьунни ми районнал дянивсса аьрали комитетрал каялувчи ХIасан Массуевлущал.
— ХIасан Массуевич, циксса оьрчIру бур Лакрал ва Ккуллал районнай 2014 шинал аьралуннаву къуллугъ буллан гьансса?
КIирагу райондалия Аьрасатнал Федерациялул аьралуннаву къуллугъ буллан гьантIиссар Ух­ссавнил аьрали округрал штабрал ккаккан бувссаксса.
Аьрали сияхIрайн лавсъсса цинявппагу жагьилтал гьуртту хьуссар призыврал мероприятиярттай ва хIадурну буссар Аьрасатнал аьралуннаву къуллугъ буллан.
— Аьралуннаву къуллугъ буллан ччисса чIявусса бухьурчагу, циняв къабуцай­хха, цукун личIи байссар буцинтIими?
— Махъсса шиннардий Аьра­сатнал аьралуннаву ярагъ ва техника ларайсса технологиялул душивруцIун бавхIуну, къуллугъ буллалиминнал аьдадрах бакъарча буруглай, миннал даражалух бур. Миччар аьралуннаву къуллугъ бан буцинтIисса жагьилтурайнсса тIалавшиннардугу лахъ хьусса. Ухссавнил Аьрали округрал каялувчитурал тIалавшиннардайн бувну, хьхьичIва-хьхьичI аьралуннавун буцайссар ларайсса кIулшиву ва водительнал права дусса ягу ДОСААФ – рал школарттай аьрали пишарду лавхьхьусса цIуллу-цIакьсса хъунмур оьрмулул жагьилтал.
ЦIана къуллугъ буллан лавгсса ххюягу жагьилнал дуссар ларайсса кIулшиву, цинявппа военкоматрая тIайла бувккун ДОСААФ – рал школарттай пишакаршиву ларсъсса В, С категориялул водительталли. Миннавасса ЦIаххаев Заур В, С, Д, Е категориялул водителли.
— Статистикалух бургарча, аьралуннаву къуллугъ буллан ччисса жагьилтал ялу-ялун чан хъанай буривкьай ягу чIяву хъанай бурив?
— Аьрасатнал аьралуннаву къуллугъ бан ччисса жагьилтал шиная шинайн чIяву хъанай бур. Ттул пикрилий, мунинсса савав духьунссар Аьрасатнал аьралуннал сийгу гьаз хьуну, чIалачIингу цIу шаву. ХIакьину билаятрал аьрали гужирдах къулагъас ххи дуллай бур билаятрал Президент Владимир Путин ва обороналул министр Сергей Шойгу.
Аьралуннаву къуллугъ буллалиминнан дузал дурну дур ххаллилсса шартIру.
— Цукунсса хьур 2013 шинал хIасиллу?
— Жул отделданул дузал дуллалисса кIирагу райондалий 2013 шинал ккаккан дурсса план щаллуну биттур дурссар.
— Цукунсса давуртту дуллай буру Лакрал оьрчIал аьралуннаву низам зия къадулланшиврул?
— Гьарца шинал апрель ва октябрь зурдардий дайссар «День призывника». Мунин кабакьу бай райондалул жагьилтуращалсса ва оьрчIащалсса даврил отделданулгу. ОьрчIру мийх-тийх бакъа Лаккуйва бухьурча, ми хъуннасса шадлугърай тIайла буккайссар. Хан-Муртазааьлил гьайкалданучIан бавтIун бусайссар личIи-личIисса дяъвирдаву лакрал чиваркIуннал дурсса виричушивурттая. ХIакьину Хъун дяъвилул ветерантал шанур­дацIух буну, миннайн оьвчин къашай, оьвчайссар интернационалист буржру биттур буллай бивкIсса аьралитурайн. Афганнаву аьрали бурж лавхъсса Маммаев ХIусман зий уссар жул комитетрал отделданул хъунаману. Ванащалсса хьунабакьавуртту сакин дайссар школарттай.
— Бурив контракрай къуллугъ буллалиссагу?
— Буссар. Контрактрай къуллугъ буллан ччиминнащалгу жу чялишну зий буссару.
— Цуми регионнай къуллугъ буллан ччай бур жулва жагьилтуран?
— Жулва оьрчIан личIишиву дакъар, Аьрасатнал цумур региондалийн бутарчагу, гъирарай най бур. ЧIявусса бучIай аьрали частьрал хъуниминнаясса барчаллагьрал чагъарду. Жу ми бищару «Ххяххабаргъ» кказитрайгу.
-Ци чIа учинна ина аьралуннаву къуллугъ буллан нанисса жагьилтуран?
— ХIатта махъсса шиннардий цаппарасса политиктурал ва СМИ – рал хIарачатрайну ккавкказ тайпалул, дагъусттанчунал сипатрацIун бахIлай бур цIаншиву, мяърипат дакъашиву, вахIшишиву, фанатизм. Хъамабитан къабучIиссар дагъусттанлувтурал цимигу ттуршукулий цачIун хьусса аьдатру ва магьирлугъ дусса авадансса ирс бушиву. ДагъусттанлувтурачIа даингу лавайну бивкIссар цайми миллатирттал аьдатиртталмур хIурматгу, хIакьинугу мукунма бикIан аьркинссар.
Жяматравуссагу, аьралуннаву­ссагу масъаларттал Аьрасатнал халкьуннал тарихийсса цашиву щак-щукливун рутан къабучIиссар.
Ватан дуруччаву – му жулва билаятрал гьарцачувнал конституциялул буржри.
Аьрасатнал ва Дагъусттаннал цIакьсса арардая, рукъацайсса цашиврия цикссагу мисаллу буцин бюхъанссар. Хаснува му духкъалагайсса цашиву, ватан ххирашиву ва Аьрасатнал конституциялийн дакI тIайлашиву дагъусттанлувтурал ккаккан дурссар 1999 шинал жула аьрщарайн чапхунчитал ххявхсса чIумал. Гьарца дяъвирдаву кунна ми иширттавугу лакралгу цала чувшиву ккаккан дурссар.
Жула аьралуннаву къуллугъ буллалиминнан на чIа тIий ура ми жулва ппухълуннан лайкьну, дакI марцIну, яхI-къирият ядурну, ватандалул хьхьичIсса цала бурж лажин кIялану лавхъун, хIакьсса зунтталчуталну зана хьун.