Аьламравунсса ххуллу тIитIавриву лакрал мукьа арснал цIагу дуссар

[dropcap]Ц[/dropcap]алчинсса космонавтгу ивкIссар СССР-данул гражданин, летчик, майор Юрий Гагарин. Жунма дакIний бур мунал лехханнин хьхьичI увкусса махъ «Поехали!». Му махъ учиннин ихтилат хъунама конструктор Сергей Павлович Королевлущал бивкIун бур аьламравун гьан дуллалисса дукралия.

Руслан Къардашов
— Колбас дишин хъамамаритари, — увкуну бур Гагариннул.
— Мунил ци банна? – цIув­ххукун: -Ца-ца гьаз бувкун, мунияр ххуйсса закуска ци ду­ссар?» – хъярч бувну бур Юрий Гагариннул.

Аьламрава зана хъанахъийни, 1500 метралул лахъшиврий Гагариннун, жамилува увккун, парашютрай тIанкI учин багьссар. Та чIумал аьламрал жами кIукIлуну аьрщарай щябитай­сса двигателлу къабивкIун тIий. Дунияллул дянивсса аэронавигациялул комиссиялул рекорд кьамул даншиврул ккаккан бувну бивкIссар: аьламрал жами инсаннащал аьрщарая гьазгу хьуну, мунащала щягубикIан. Жуламиннал рекорд цIакь даншиврул, Юрий Гагарин аьламрал жа­милуву аьрщарай ливкссар тIий бивкIссар.

Аьламравун левхсса яла жагьилма космонавт ивкIун ур 25 шинавусса – аьламравун левх­сса кIилчинма инсан Герман Титов, яла угьарама – 77 шинаву­сса американал астронавт Джон Гленн.
Аьламравунсса ххуллу тIи­тIавриву хъунмасса бутIа бивхьуссар лакралгу.

Муса Маннаров 1987 шинал декабрь зурул 21-нний командир Владимир Титовлущал ва космонавт-исследователь Анатолий Левченкощал «Союз ТМ-4» аьламрал жамилий «Байконур» космодромрая гьаз хьу­ссия аьламравун. Муса Маннаров шамийла увкссия тIивтIусса аьламравун. Яла лахъимур хIисаврай (365 гьантта ва 22 ссят) дурссия, леххаву дагьссия Гинесслул рекордирттал луттирайн. КIилчинмур леххаву дур­ссар 1990 шинал декабрьданул 2-нний. Аьламрал «Мир» станциялий мунал бувссар 175 гьан­тта ва 4-ла увкссар тIивтIусса аьлам­равун. Муса Маннаровлун дуллуссар СССР-данул Виричунал цIа.

Мукунма космос тимар баврил ххуллий буссар биялсса бутIа жула миллатрал ялагу шама ххаллилсса арснал.
Совет Союзрал кIийла Ви­­ри­чу АхIмад-Хан Султан Громовлул цIанийсса ЛИИ-раву зий ивкIссар. Ва лех­ла­хисса самолетирттаву-ла­бо­раториярттаву космонавтътуран, миннавух Юрий Гагариннунгу, гьаваллавусса куклушиврий зун лахьлай бивкIссар.

Наби Аминтаев – парашютист-испытатель, мукьийла хьуссар дунияллул рекордсмен. Космосрал техникалуву ишлану ду­ссар Наби Аминтаевлул цил хIал ххал бувсса, жард къаучинсса парашютрал системартту. Цалчин тIивтIусса аьламравун увк­сса космонавт Алексей Леоновлухьхьун суал буллуну бур: «Ци асарду бия инсан цалчин аьламравун, кIул бакъашиврийн уклакийни?» — куну. «На цалчинма акъара, ттуяр хьхьичI стратосфералувун ша лавсъссар Наби Аминтаевлул», — жаваб дуллу­ссар Евгений Леоновлул.

Апанни Чалавиевлул хъунмасса захIмат бивхьуссар ракетостроениялул сий гьаз дуллай. Ва уссия КБМ-лул (Конструкторское бюро машиностроения) хъунама конструкторнал хъиривчуну.