Мархрая якъауцан

hsd_13Ца кьини шагьрулуву кIул хьусса цамур миллатрал хъамитайпалул, на лакку кказит­рал зузала бусса баяйхту, цала арснаяксса ххарину: «Ява, жул институтраву уссар щалва институтрал багьасса жагьил — лакку оьрчI, институтрал пахру Юнусов Амирхан. Цув хъуна увсса нитти-буттан барчаллагь хьуннав, хъинну мяърипатрал увччусса, итххявхсса, хаснува спортраву хьхьичIун ливчусса оьрчI уссар», — увкунни. Бувсунни Амирхан чIярусса турнирдай ххув хьушиву, уттигъаннугу Санкт-Петербурграй пишакарсса боевое самболул тIиртIусса турнирданий 82 килорал кIушивруву чемпион хьушиву.

Зулайхат Тахакьаева
Номергу кIул бувну, цащалва хьунабавкьукун, Амирхан лявкъунни ттула шяраватусса Аьппаслул ва Халисатлул арс.
Амирханнул хьхьичIунну къуртал бувну бур МахIачкъала шагьрулул 42-мур школа. ЧIивинияцIава машхул хьуну ур спортрахун, цувагу ца журалуву акъача, личIи-личIисса журардаву: лачIунуккавриву, тайский боксраву ва единоборствардал журардаву. Кикбоксинграву ва лачIунуккавриву цимилагу хьуну ур Дагъусттаннал чемпион. Голландиянавун кикбоксинграл чемпионатрайн гьан ккаккан увну ивкIун ур, амма дакIниймур мудан барткъалагай, къалавгна ливчIун ур.
2009 шинал 11-мур классрал дуклаки оьрчI Омск шагьрулий хьуну ур панкратион журалул Дунияллул чемпион. 2011 шинал Бакуй Азирбижаннал Президент Ильхам Аьлиевлул кабакьулийну дуллалисса фри-файт (единоборствалул жура) 17 билаятраясса спортсментал гьурттусса дунияллул халкьуннал турнирданий 75 килорал кIушивруву чемпион хьуну ур. ЦIана ва ур панкратион журалул Спортрал мастер, кикбоксинграл мастершиврийнсса кандидат. ХьхьичIунну къуртал буллай ур Дагъусттаннал паччахIлугърал педуниверситетрал физкультуралул факультет. Вардиш хъанай ур «Гладиатор» (хьхьичIвасса «Медведь») спортклубраву, цикссагу чемпионтал тарбия бувсса Аьрасатнал лайкь хьусса тренер МахIаммад ГитиновлучIа. Ваная цувагу гъалгъа тIий ур укунасса тренерная куна акъача, ца цала уссия куна. Барчаллагьрай ур цала цIаний бихьлахьи­сса захIматрахлу.
Амирхан кIулми кIицI лаглай бур ванал пишакаршиврул бюхъурду ва даража лавайсса бушиву. Ттунмарив ламус хьунни ттула шяравуоьрчIал хьхьичIуннайшивурттая ттунма дахьва утти чил миллатрал хъамитайпалия кIул шаврия.
Юнусовхъал оьрчIру-душру кIулми буслан бикIай вай лайкьну тарбия бувсса бушиву. Амирханнул уссурвал зий бур низам дуруччай органнай: Артур – МахIачкъалалив, Аьбдул – Лаккуй. Ссу Кинаят филологиялул элмурдал кандидат, зий бур ДР-лул КIулшиву дулаврил министерствалий, ссу Камила, психологиялул элмурдал магистр, зий бур МахIачкъала шагьрулул 11-мур школа-гимназиялий.
Амирхан дакIнийхтуну барчаллагьрай ур иширайнугу, мукъуйнугу чIарав бацIлацIисса цала ниттийн, шинал хьхьичI аьпалухьхьун лавгсса буттайн, хъуними уссурссуннайн.
Амирханнул хьхьичIунну къуртал бувну бур МахIачкъалаллал 4-мур музыкалул школагу. Къав­тIаврил ансамбльданул цIанихсса къавтIала хIисаврай, лайкь хьуну ур личIи-личIисса дипломирттан, ххаллилну руцайсса дур аккордеондалий ва дачIулий.
Гьунар бусса жагьилтал Дагъус­ттаннай чIявур. Амма спортравугу, магьирлугъравугу, диндалувугу архIал ша лавсун нанисса тIурчарив нажагьссавагу бакъахьунссар.
— Амирхан, чари виву гьарзадрахсса гъирагу, гьава­с­­гу?
— Магьирлугърахсса ччаву магьирлугърал кюруну хьусса Хъусращиял шяравасса уну тIий духьунссар. Спортрахсса ччаву чIумул тIалав дурсса духьунссар. Гьарцагу чув спортрахун машхулну икIан аьркинссар, цалла цIуллу-сагъшиврунгу, цахлува цува ацIан бюхъаншиврулгу.
— Цумацагу жагьилнал би­кIай цала эбратран бихьлагьисса кумиртал. Миннал ххуллийх бачингу, миннал бюхттулшивурттайн биянгу хIарачат буллан бикIай. Цур вилма кумир?
— Ттул кумир МухIаммад идавс­ри (с.аь.с), КIаная ливчуну махъ ттула ппу ва нинур. Спортраву ттул цукунчIавсса кумиртал бакъассар. Я спорт оьрмулул мяъналун ккаллигу тачIав къадара. Спорт дур ттул оьрмулул хобби. Спортравусса оьрму цавайннал лахъисса шай, цавайннал – кутIасса. ЦIунцIия хьуну ягу цайми ишру хьхьичIун багьну, цIанихсса спортсментал, Олимпий чемпионтал спортрава лавгссар. Ттулмур спортрал ххуллул манзил цуксса буссарив къакIулли. Мунияту оьрмулул мяънану цуппа оьрму хьун аьркинссар спортраву унийгу, спортрава лавгун махъгу. Спортрава лавгун махъгу инава хъамакъаитанну оьрму бутан, жяматрангу, паччахIлугърангу учIину лякъин хIарачат бан аьркинссар. Мунира ина иялчу.
Ттул оьрмулул мяънагу, мурадгу лайкьну оьрму бутавур. Нитти-буттал буллусса ччатIуйнгу, тарбиялийнгу, зунтталчунал яхI-къириятрайнгу хаин къашавур. Заманалул лагъ къашавур. Мархрая якъауцавур. Мури оьрмулувусса хъунмур ххувшавугу, чувшивугу.
— Амирхан, ина ихтилатрайнугу, тIуллайнугу чIалай ура гьар чулуха иял хьусса чув ушиву. Вища бювхъуну бур вила оьрмулуву диндалунссагу, спортран­ссагу, магьирлугъранссагу кIану лякъин ва бугьан. Дагъусттаннай диндалул ххуллийх нанисса жагьилтураву, хIатта ми спортрахун багьсса бухьурчагу, магьирлугъралмур кьимат бусса нажахьссавагу къалякъинтIиссар. Театргу, хъатIив-тяхъашивурттугу, балай ва музыкагу, миннах вичIидиширча, хIарамсса дусса дур.
— Кьуръандалуву къадагъа дуллалисса, хIарамсса задру оьрмулуву чIяруссар. Ттунгу хьунабакьай Кьуръан дакIних кIулну бухьурчагу, Кьуръандалувасса хIадисру буцларчагу, цала тIутIимунил бачIиннул бачIивагу цалва биттур къабуллалисса инсантал. Идавстурал замана лавгссар. Идавстурал бивтсса ххуллу битангу щищачIав къабюхъайссар, жува мукунмину лявхъуну бакъахьувкун. Багьний къавтIунгу изара, багьний музыкагу бищара. Ялтту учIанхьуви Зал му чIивисса бунагьрал. Исламраву яла чара бакъамину ккаклакисса аьдат-эбадатругу щаллу дурну, чингу зарал къабиянну, чихун къаахчинну оьрму бутанссар ттул мурад.
ДакIгу, нягу видачIрасса чIумалли инсан аьркин бакъа­сса пикрирдахух лаглан икIайсса. Ссахух-унугу лавгсса инсаннан ласу-къасурдалсса буллансса чIун дакъассар. Ттул дуссар чак бан цинна хасъсса чIун, диндалиясса ва цайми луттирду буккин хасъсса чIун, ниттин кумаг бан хасъсса чIун, тренировкардан хасъсса чIун, мачча-гъанначIан, дус-ихтиварначIан ухха-уккан цанна-цанна ккаккан дурсса чIун. Ттул дустурал ккурандалувугу буссар диндалул ххуллийх наниссагу, балайчиталгу. Гьунар бусса инсаннал хIурмат ттучIа хъунмассар. На хIайп тIун икIара цIуллу-цIакьсса инсантурал оьнна гьан дуллалисса чIун. Зий захIмат буллансса каши-кьудрат Аллагьнал дуллуну дунура, нитти-буттал жандалий оьрму бутлатимари ттул итталу акъасса, га цуксса диндалул ххуллийх нанисса ухьурчагу.
— Нину-ппу, кулпатру, оьрчIру, къатта-къушру кьабивтун, Сириянаву талан лавгсса дагъусттаннал жагьилтал вин цукун бизай?
— Цалва пикрилий, ми бур Аллагьнахлу жигьад баян бувссар тIий. Нитти-буттан хIасрат, дард-хажалат дуллуну, ватандалия ва мархрая аьйкьуну лавгманая шагьид къашайссар.
— Игилданул аьралуннал тарихрал ва архитектуралул гьайкаллу ппив-ппарттан дуллалаврил хIакъираву ци учинна?
— Тай дур цикссагу ттуршукурдай инсантурал ядурсса, цалва миллатрал тарихрая, магьирлугърая, хасиятрая никирая никирахь бусласисса гьайкаллу. Тарихращалгу, маз къакIулсса гьайкаллащалгу турлий буккаву хъуннасса ахIмакьшивур. Аллагь ххирасса инсаннал цува кунасса инсаннал гьунаргу, захIматгу пуч-палачат къабантIиссар. Гьай-гьай, махъ бакъа Аллагь гьарцумацаннангу ххирану икIан аьркинссар, амма хIакьсса жигьад вил ватанни, вил нину ва ппур. Мигу жунна КIаналли дуллу­сса.
ЦIанакул Амирхан хIадур хъанай ур чIал къавхьуну Швейцариянаву хьунтIисса Дунияллул чемпиона­т­райн. ТIайлабацIу баннав! Ххувшаврищал зана хьуннав!