Билаятрал медициналуву цIа кьадиртма

saj_5Лакраву чансса бакъар билаятрал медициналул оьрмулуву агьамсса кIантту бувгьусса хIакинтал. Миннавасса ца хьуну ур Гъумучатусса Давудлул арс МахIаммадхан Къажлаев.
Увну ур МахIаммадхан Къажлаев 1893 шинал Гъумук. Ттуплисуллал гимназия мусил медальданущал къуртал бувну, дуклан увххун ур Санкт-Петербурграйсса аьрали-медициналул академиялувун. ХьхьичIунну къуртал бувну бур профессор Воячеклул класс. Аьрали-санитар ведомствалул амрулийн бувну, цалчинмур разрядрал хIакиннал цIанилу Ккавкказуллал округрал аьрали-санитар управлениялул хIакинтурал резерврайн сияхIрайн лавсун ур. Муния тинмай байбивхьуну бур хIакиннал захIматрал ххуллу.
1917 шинал МахIаммадхан Къажлаев ивтун ур Александропольский аьрали госпитальданул чIивима ординаторну. Муния махъ зий ивкIун ур Азирбижаннаву, хьхьичI Закаталлал полкрал хъунама хIакинну, яла Бакуйннал кIанттул азарханалул терапевтический отделениялул ординаторну. Бакуй ганал бивтун бур хъунмасса ва жапасса хIакиннал ххуллу — укунасса хIакинная хьуну ур хъунасса профессор, кафедралул каялувчи, тамансса элмийсса давурттал автор. «Цикссагу къашайшалтран чIу зана бансса операциярду бувсса ка сававсса хIакин-хирургнал цIа респуб­ликалул кьатIувгу машгьурну дуссия», — тIий чивчуну бур МахIаммадхан Къажлаевлуя «Бакинский рабочий» тIисса кказитрай.
МахIаммадхан Къажлаевлул хIурмат бюхттулну бивкIун бур СССР- данул хьхьичIунсса ларингологтурал дянивгу. Цалва оьрмулул махъсса 20 шинай профессор Къажлаев зий ивкIун ур Азирбижаннал паччахIлугърал хIакинтурал пишакаршиву ларай дайсса институтрачIасса отоларингологиялул кафедралул каялувчину. ЧIярусса шиннардий ивкIун ур «Вестник отоларингологов» тIисса щалвагу союзрал журналданул редакционныйсса советрал членну. Бувну бур чIявусса цIу-цIусса кьяйдардал дайдихьу дурсса экспериментальныйсса операциярду. СССР-даний цалчинминнавух лархьхьуну дур тимпонопластика, барабанная перепонка даххана дуллалисса жапасса операция. ТIайлабацIусса цимивагу ацIвахъул операциярду бувну бур кьакьарттуйсса дурухлу дукьлакьисса ва атеросклерозрай. Хирург Къажлаевлул цIанихсса хьхьичIуннайшиврун ялагу ккаллину дур стапедопластикалул аралувусса давуртту – бакъа хьусса чIу зана баву.
Ганал сипталийну кафедралул зузалт чIярусса шиннардил мутталий занай бивкIун бур Азирбижаннал районнайн шагьрурдал ва шяраваллал захIматкашнан медициналул кумаг буллай. Сайки гьарцагу шинал учIайсса ивкIун ур Дагъусттаннайнгу, отпуск къуртал хьунцIа шийх гьарцагу мурцIния букIлакIисса ватанлувтурай уква операциярду байсса бивкIун бур.
Тарихрая, литературалия, магьирлугърая ларайсса кIулшиву дусса профессорнал ужагърай ччя-ччяни батIайсса бивкIун бур билаятрал магьирлугърал хьхьичIунсса ишккаккулт: Качалов, Книпер-Чехов, Шарлахов, Кио, Караев, Бюль-Бюль Оглы, Ниязи ва цаймигу.
МахIаммадхан Къажлаевлул цIа абад дурну дур Азирбижаннавугу, Дагъусттаннайгу – ванал цIа дирзун дур Азирбижаннал Кусар шагьрулийсса ва Гъумуксса больницардан. Лайкь хьуну ур «Азирбижаннал элмулул лайкь хьусса деятель» ва «Да­гъусттаннал элмулул лайкь хьу­сса деятель» тIисса цIардан.