Барчаллагь, дуккаврил шин!

l_6Ххирасса оьрчIрув! Вана къуртал хьунни ирглийсса дуккаврил шин. Вана жущава цал уттигу ххарину, шадну «Барчаллагь, дуккаврил шин!» учин хъанай. Гьар дуккаврил шинал ахирданий ялун дияй гацIана цамур байрангу – ОьрчIру буру­ччаврил кьини.
Барча дуллай буру, оьрчIрув, кIирагу байран! Жу дакI дарцIуну буру зу ххуйсса кьиматирттащал бувкхьунссару гъинтнил каникуллайн, школ оьрмулуву яла лахъими ва хIазми каникуллайн тIий.

Гъинтнил каникуллая зува неъмат ласлай бухьувкун, хъамамабитари «ЧIимучIалттуйнгу» чичлан, зува цукун бигьалаглай буссарув.
Гъинтнил чIун — чIимучIалттул чIунни. «ЧIимучIали» — зул вихшаласса дусри. Бусияра зула дуснахь зулва гъинтнил хаварду, чичлачияра шеърирду ва магьригу. Ялугьланну!
«ЧIимучIали»

———————————————-

Ларгунни дуккаврил шин

Ларгунни дуккаврил шин,
ДуркIунни каникуллу
ОьвтIий бакъар дарсирайн
Аварасса гюнгутIи.
Шагьругу махъ ливчIунни,
УвкIра ттаттачIан къушлийн.
Вай каникуллал гьантри
Лагайссания лахъи!
Дагьанттул симан хьуну,
ПIяй-пIяй тIий дур марцIсса ссав,
Щюлли урттул бартбису
Ча-чунгу бувтун бур щяв.
Бургъил чанна лахъан бай
Бюхттул барзунттал мицIру,
Барххулгу бургъийн бугьай
Цила гьалххасса хъиртту!
Дялахълахъисса кунна,
Нех тIанкIа тIий дур кьунттайн,
Кьинирдал каруннайгу –
Канишру ссурулккуртрал!
Хьхьунил тIурча барзунттайх
ЛухIисса варсив лаххай,
Ччан бикIай ттунгу чул бан,
Гай шанувкьюну чIалай.
Ттаттал бусалардугу
МакIливух хIала буххай.
Ца-цавай девтал бучIай,
Дустал хьун миннат буллай.
Гай хъинсса девтуращал
На ссурулун гьаз шара,
Яла бюхттулми цIурттайн
На гайннащал леххара.
Микку ттаттал ажарттул:
— Э-оь-оь! Гьассар шанан!
Хьхьунил девтал бавссукун,
Нагу шара ца пашман.
Дадал кIарттув ччатI шахьай,
Лахъи магьрал кьанкь дусса,
ЩяикIара ччатI канай
Дунияллий нахIусса!
ХIаз бур гъинттул зунттаву
ТтаттачIа, ятти къушлий.
Къуртал къашайссания
Вай каникуллал гьантри!
Яру мазрая таржума бувссар Хизри Илиясовлул

________________________________________

ВацIлувусса къув-аьс

На чIивисса чIумал ттуккулнисру датIин гьан увнав. ВацIлувун ияйхту, ттуккулнисругу дартIун, шавай ачин хIадур хъанай уссияв. Цакуну дуниял цIан ларгуна, гъарал ларчIуна, къув-аьс тIун диркIуна. Нигьа увсъсса на хъунмасса пялутрал мурхьирал лув къуж дурну щяивкIра. ЦIупар куна, мукун чанна дурнахха цIупарданул цимурца, ттул яругума цIун бивкIуна, цIикI бивтун, лавкьуссия яру. Ттул бакIрал ялтту цирив рирщуна, бакIрайн щусса куна агьунав на, гъарал кьадагьаннин гиккува уттуивхьуну ливчIунав.
На чантI учайхту, щинал кIунтIру бия вацIлувусса мурхьирдая кIунтIа тIий, лелуххант макьанну рурцуну бия, баргъгу бивтун бия.
Хъун пялутрал мурхь кIи­гъавгъун бия, ттул лагма-ялтту гъавгъсса мурхьирал къяртри дия. Ттуйсса гьухъа чят хьуну, итти хьуну чурххацIун лачIлай бия, бакIрай ца бавш бия, чан-кьанну бакIгу цIий бия. На ттулва кьяпагу лявкъуну, ттуккулнисругу ларсун, шавай левчура. Шава цучIав акъая. ЧчатIул парчагу лавсун, на шанувун уххан пачлийн лавхъра. ЧантI учайхту, ттун пачлия ккавккунни, нара дартIсса ттуккулнисругу дагъ дурну, столданий дирхьуну, канан хIадурну бушиву.
На ца гьуя учав:
— На акъана циван канай буру?
Ттухь тIива:
— Циван шанай ура? Лавай изу анаварну. Ачу канаку.
Лев Толстой

————————————————————

БюрчурдичIа

ЧIивисса чIумал бюрчур­дичIа уна суннил яхъулу, ччанну бяхълай буну, баргъ бияврих на мюхтажну ияв. Амма баргъ був­ккун мадара хIал хьуну бухьурчагу, зунттурду, хъачIру хьхьичIун дагьлай, на усса кIанайн баргъ чIал хъанай бия. Гикку ттувату ливчуна укунсса махъру:

Кьасса ар диркIссания
Вай зунттан кIанттурдайгу,
Гьарца кIанайн баргъ бивну,
Ччанну гъили хьунссия.

АбутIалиб Гъапуров