Тарихчи ПатIимат Тахнаевал Фейсбукрайсса (Аьрасатнаву къадагъасса сеть) укунсса пост бур: «Немецнал мусапирнал фотоальбомрай хаварбакъулий бакIрайн дагьунни чIавасса Аминат Инковал, имам Шамиллул найп ИнкIав-хIажинал (ЧIухъ) внучкал сурат.
Суратрайсса ва ккупIаснал душри. Яла ва щар хьунтIиссар цила шяравучу Муртузааьли Дебировлун. Вамур суратрай вай щалва кулпатращал Гъумук бур. Аьлил арс Муртузааьли Дебиров (1883-1949 ш.ш.) профессионал медициналул пишакартурал республикалиясса цалчинминнал кьюкьлувассар, РСФСР-данул лайкь хьусса хIакинни, ЯтIул Ттугълил ордендалун лайкь хьумари. Душмур? Душния яла хьунтIиссар Дагъусттаннал цIанихсса искусствовед Парукь Дебировлул нинугу, АьбдурахIман Данияловлул щарнил нинугу. Суратрай дур укунсса чичру «Ярудуш. ЧIухърал шяравалу».
На вай суратирттахгу, текстрахгу къулагъас дував, ва цIанихсса кулпатрал Гъумуксса суратрай ябавцIуну. Тарихчитуран кIул хьунссар вай Гъумукун багьаврил савав. Цуппа цIа-кьини бюхттулсса Гъумукун таний хъуни-хъунисса инсанталгу бияйсса бивкIшиву цичIав тамаша бизансса затгу бакъарча, ва суратрацIун бавхIуну, тарихрал ца чIиви-хъунсса мурцIу аьч хьуну ччай бур. КIулнал бусанхьуви тIисса тамахIрай, карчI къадурну, вай шанма-мукьва ххагу чичав. Дагъусттаннал тарихрал хъирив бивзун, кIул буллалисса ПатIимат Тахнаевайнгу барчаллагьрай. Ва ялагу. Къулагъас дувара зулва нитти-буттахъал суратирттал альбомирттайсса хьхьичIарасса суратирттах. Ми суратирттавар жунма аьч хъанахъисса тарихрал лахIзарду, жулва лавгмур. Гьан дулувара «Илчи» кказитрал редакциялийн зунна тамаша дирзсса, ххуй дирзсса суратру. Цамур цичIав бакъахьурчагу, жулва ттатта-бавахъал лаххиялух, нур лархъсса симаннах ябитаннарагу дикIанссар.
ПатIимат Рамазанова