Дяъвилул цIаравугу бивщусса каманча

Саэд ХIусайнаев

 

Дяъвилул лажин ккарксса чиваркIуннал бакIрачIан дуркIсса захIматсса кьинирду тачIав хъамакъаритантIиссар. Вайннал дурсса чувшивурттая хъирив нанисса никирангу кIулну бикIаншиврул буржлувссару буслайнма бикIан.

ХIакьину Лакралгу, Ккуллалгу районнай ливчIун ур Хъун дяъвилул увагу ца ветеран – Хъусращиял шяравасса Саэд ХIусайнаев. Ларгсса шинал, пандемиялуцIун дархIусса тагьар сававну, Ххувшаврил байрандалул кьини, аьдатрайн бувну, ветеран лахъа-хъун увансса сант къархьуссия. Вай гьантрай на хьунабавкьура жуна цинявннан бусравсса ва хIурмат лавайсса Саэд ХIусайнаевлущал. Гьай-гьай, бигьасса бакъар ванал бивтсса оьрмулул ххуллу, аммарив, цукунсса ци кьини бакIрачIан дучIарчангу, рай къабуллуну, цалагу, цайминналгу дакI данмур буслай, тяхъану ур Саэд ц1анагу.
ХIусайнахъал ХIусайнал ва Марияннул кулпатрава аьрайн лавгун ивкIун ур шама арс: Рамазан, Абачара ва Саэд. Хъунама уссу Рамазан зана къавхьуну ур. Ватандалийн душман хар-хавар бакъа ххявхсса чIумал, 20 шинавусса Саэдлул хушрай дяъвилийн уцара тIисса аьрза чивчуну бивкIун бур.
Саэд чIивиния шинай балайлул гьунар бусса, музыкалул чулухунай итххявхсса, пасихIсса маз бусса, хъярч-махсара ххирасса оьрчI ивкIун ур. Дяъвилийгу, цала каманча бишлай, балайрду тIий, аьрали гьалмахтурал дакIру тяхъа дуккан дуллан икIайсса ивкIун ур.
– Фашистал жула Ватандалийн ххявхсса чIумал, гьарцагу совет инсаннал буржъя душманнайн данди буккаву. 1942 шинал, хушрай, дяъвилийн уцара тIисса аьрза чивчуссия нагу. Муний ттун дия 20 шин. Ттущал аьрай мудан ттула дакI тIайласса дус каманчагу бивкIссар. Дяъвилул цIурду хьхьара шайхту, бита-ххитавуртту дацIайхту, на, аьрали дустал тяхъа буккан буллай, ттула зумунусса концертру дуллан икIайссияв, – буслай ур Саэд.
Пехоталул полкрал пулеметчикну ивкIун ур ва Чачаннал, Ингушетиянал, Украиннал ва Молдавиянал аьрщарай хьусса талатавурттаву. Лайкь хьуну ур Буттал кIанттул цIанийсса Хъунмасса дяъвилул орденнан, «За оборону Кавказа», «За боевые заслуги», «Трудовой славы» медаллан.
– Тай оьсса талатавурттава нава цукунчIав сагъну зана хьунссара тIисса пикри къабикIайва, – тIий ур Саэд.
Зунттаву хъуна хьусса жагьил, жандалий рахIму къабувну, хIучI бакъа, ачайсса ивкIун ур талатавурттал цIаравух. 1944 шинал канийн кIусса щаву дирну, зана хьуну ур аьрая. Ванал нитти-буттачIан Саэд ливтIуминнавух хьушиврул чагъар бувкIун бивкIссар. Нитти-буттал ва щалагу агьулданул талихIран Саэдлул бивкIулул хавар бяйкьусса лявкъуссар. Шавай най ур тIисса хавар баяйхту, нину-ппу Саэд цала яруннан ххал къавхьуссаксса вих хъанай къабивкIун бур сагъну ушиврийн.
Барткагу чулахъ хьуну, зана хьусса Саэдлул цанма ххирасса музыка шавай зана хьуну махъгу кьабивтун бакъар. Сайки хIакьинусса кьинилийн ияннин, ванал гьарцагу мажлис чIюлу байссар, каманчалухун даркьусса такьвалий макьаннугу дурцуну, балайрдугу увкуну. Ветерантал лахъа-хъун буллалисса мажлисругу цавагу ванал гьурттушинна къадурсса къавхьуссар.
Барча хьуннав, хIурмат лавайсса Саэд-буттауссуй, инара гъан дуллай ивкIсса Бюхттулсса Ххувшаврил байран! Дулуннав вихьхьун цIуллушиву!