«Щинни ччан бикIайсса цува увсса мина кьаритан?»

Абакар кулпатращал

Ччясса оьрмулий захIматрал кьимат ккаккан кьисмат хьусса, ккаши-мякь бувхIусса, дяъвилул шиннардийн оьрчIшиву тIайла дарцIусса жула хьхьичIмур никирал бувсса захIмат багьа бищун къашайсса бур.

Оьрмулул 11 шин диркIун дур МахIаммадов Абакардун буттал шяравалу кьаритан багьсса, вайннал кулпат ЦIуссалакрал райондалийн бизан бувсса чIумал. Ккуллал шярава цала минарду кьаритан дуллалиминнал цалчинмур сияхIравун багьну бивкIун бур Абакархъал кулпатгу. Мяйва оьрчIащал, ласгу ялату лавгун, вайннал ниттин Нижабатлун багьну бур тай чIуннардийсса захIматшивуртту духIан.

– ДакIний бур, сайки цимурцагу ду-дуний кьариртун, бачин буллай бивкIсса куц. Шяраваллил дянив ниц бивххун, цанма-цанмасса порциярду бачIлай, зун цIусса миналий бигьану бикIантIиссар, аьсив махъанарду тIий, тIайла буклай бивкIру. Ряхва-арулва гьантлий най бивкIру ххуллийх. Цалчинсса хьхьу дурссия Щарав, хъирив бигьалаган бавцIуру ЦIахъарав. КIива къатлун ца пургъун дуллуну бачин бувну бивкIру. Зува пикри бара, пургъундалий буза бишинссияв, ягу мюрщисса янна-ус дакъасса оьрчIру щябитанссияв. Щурагьун бияйхту, лахъан бувнав кьайлул поездрайн. Мюрщисса жун щалва бувчIлай бакъая жува циван бачин бувну най бивкIссарив. Щин ччиссар цува увсса кIану кьабитан? – тIий, дакIнийн бутлай ур Абакар.

Шилун бивзун махъгу зунттал кIанттай ялапар хъанай бивкIсса инсантуран, гьава баххана хьуну, къашавай хъанай, кьанивсса оьрмулийн аьдат хьуннин, диялсса дардру духIан багьну бур.
– Жу, мюрщисса оьрчIру, дарсирдая махъ колхозрал хъурунная чIаллу батIлан гьан байвав. АцIра кило датIирчан, ца кило, багьлун хIисав дурну, жунна дулайва. Жугу, шаймур буллай, хIарачат буллан бикIайссияв ссурвавран хъис-бунугу кумаг хьуншиврул, – тIий буслай ур Абакар.
ЦIусса миналийн бивзун шин хьуннинна диркIуну дур вайннал нину. Нижабат Кьуръан буккин кIулсса, канил пагьму-гьунар бусса хъамитайпа бивкIун бур. Ванил усттарну щащайсса диркIун дур хъаттирду, буру­ххайсса бивкIун бур бартукьру.

Буттал лажин ххал хьун нясив хьуну дакъар Абакардун. Бутта ивкIуну ряххилчинсса кьини увну ур ва ниттил. Ва ивкIун ур кулпатраву чIина-чIивима. Хъуними ссурваврал, хьхьу-кьини дакъа колхозраву зий, зах1мат буллай, ванан нину-ппу бакъашиву ккаккан къадиртун дур.
Аьралуннаву къуллугъ бувну увкIун махъ, бувну бур Абакардул кулпатгу. Ванал захIматрал ххуллу байбивхьуну бур ЦIуссаккуллал колхозраву. Ванал 64 шин дурну дур механизаторну зий.
– Жу шиккун бивзсса чIумал колхозрал дугьайсса аьрщарал дия 270 гектар. ЧиваркIуннал, хъаннил, хIатта мюрщисса оьрчIал захIматрайну 1700 гектар дугьайсса аьрщарал хьун дурссия. ЦIана куннасса техника дакъая жучIа. Ницай хъуру гъайтIий, каруннах лази-лакьи дуллай, рухIирацIа хъанай бикIру, – тIий ур Абакар.

Буххаву къакIулну захIмат буллай, цIусса миналийгу цала захIматрайну ххаллилсса къатта-къушгу бувну, кулпатращал архIал хъуни бувну, чивун буккан бувну бур мяйва оьрчI.
Абакардул захIматран лавайсса кьимат бивщуну бур хIукуматрал. Ванан дуллуну дур «Дагъусттаннал лайкь хьусса механизатор» тIисса бусравсса цIа, «ХIурматрал лишан» тIисса орден. Дур диялсса медаллу, хIурматрал грамотартту. Ванал сурат мудангу лархъун дур ЦIуссалакрал райондалул ХIурматрал улттуй.
ХIакьинусса кьинигу Абакар, цала оьрмулух къаурувгун, зий-захIмат буллай ур ахъуву. Ва ур чIаххув-чIарахнангу акъа чара бакъасса, насихIат бусан, маслихIат бан кIулсса инсан.
– Уттигу кIилчинсса мина даххана къаданна, на шиккува ацIанна, ттула кулпат бувччусса аьрщарай,– тIий, ЦIуминалийн изангу кIункIу тIий акъар.