БухIан ягу къабухIан…

16_7Апрель зурул 23-нний 400 шин там хьуссар Великоб­ританиянал миллатрал хъу­с­лин хIисавсса хъунасса Шекспир дунияллия лавгун. Билаят­ран цаярасса хъус хIисаврай Шекспирдул кьабивтун бур авадансса ирс – дунияллул литература ва театр баххана бан савав хьусса. 38 пьеса ва 154 сонет. Дунияллия лавгун мукьра ттуршуку гьарчагу, Шекспир уттигу личIлай ур театрданул яла бюхттулмур бакIну, ххишала акъа тIалавнува ур му дунияллул жагьилсса никиран. ХIакьинусса кьининийнгу бувчIин хьуну бакъар цимилвагу баххана хьусса заманардал тарихраву Шекспир литературалул рок-звездану личIаврил тIилисин ссаву буссарив.

Зулайхат Тахакьаева
Дагъусттаннай тIурча бюх­ттулсса усттаршивугу, пишакаршивугу аьркинсса Шекспирдул шедеврардайн ка лаян сивсунни так Лакрал театр.
Шанна шинал хьхьичI хъунмасса тIайлабацIулущал бивхьуссар дунияллул классикалуву ца яла бюхттулмур произведениялун хIисавсса, аьрщи-ссавра хIайран дурсса ччаврил кьисса «Ромео и Джульетта». КIира шинал лажиндарай най буссия ва спектакль театрданул репертуардануву. Лавайсса даражалий хьуссар Аьрасатнал цайми шагьрурдайсса гастроллугу.
Та спектакльданиясса асарду тамашачитурал дакIурдиву лещаннинма цIунилгу кIура бавунни Лакрал театр Шекспирдул ссигъасса хатIлийн. Ва базилух бивхьунни дунияллул хьхьичIунсса театрдалгума гуж хъирив къалаяйсса лап захIматсса психологическийсса драма «Гамлет». Мунил премьера лакку мазрайгу, оьрус мазрайгу хьунни ларгсса нюжмардий.
Пьеса лакку мазрайн бувцуну бур Сулайман Мусаевлул.
Спектакль бивхьунни тава «Ромео и Джульетта» бивхьу­сса, жагьилнугу, даврил опыт бусса, хаснува Шекспирдул творчество бакIравухгу, къюкIливухгу дуккан дурсса Болгарнава­сса режиссер Богдан Петканиннул. Цува хьуну ур художник-постановщикгу. Лакку мазраймур спектакльданул режиссер хьуну ур ДР-лул Халкьуннал артист Аслан МахIаммадов.
Лакку мазраймур спектакльдануву Гамлетлул роль дургьуну ия жагьилсса, амма «Невыплаканные слезы» спектакльдануву Апанни Къапиевлул роль усттарну дугьаврийну тамашачитуран машгьур хьусса Ислам МахIаммадов. Оьрус мазраймур спектакльдануву – Артур Абачараев. КIинналагу дия цалла хасшиву. Ттуннарив ххуй дирзунни Исламлулмур роль. ДакIнийхтуну, тамашачитуран лаласун бигьану. Оьрус мазраймур спектакльдануву Ислам дургьуну ия Гильденстерннул роль. Цайми актертурангу багьну бия лакку мазрайсса спектакльдануву ца роль, оьрус мазраймуниву цамур роль дугьан. Лакку мазрай­сса спектакльдануву ПаччахIнал роль дургьусса Адам ХIайдаев ия Горациол роль дургьуну, Гильденстерннул роль дургьу­сса Ямлихан ХIажиев ия гьаврду дуккул роль дургьуну. Къабигьа­сса масъала бур цал архIал кIи-кIира рольлугу лархьхьуну, ца образрава цамур образравун уххан. Мукунма къабигьану бухьунссия Полонийл роль дургьусса Аслан МахIаммадовлун, ПаччахIбиканал роль дургьу­сса Саният Рамазанован ва Офелиял роль дургьусса жагьилсса актриса Зульфия Архилаеван, Розенкранцлул роль дургьусса Юсуп Саркиевлун жаваблувсса роллу цал архIал лакку мазрай ва оьрус мазрай дугьан.
Пьесалувусса ишру ХV-мур ттуршукулий хъанай бухьурчагу, ххюра ттуршуку ларгун махъгу агьамнура личIлай дур мунил тема. Оьрмулуву цичIар даххана хьуну дакъар — яхI-намус, мяърипат даххаву, лавмартшиву, «хIарансса хъуслих кьанун машан ласласаву». ХIакьсса ба­къаривла, туну, хIакьинугу «Жула заманнай щялмахъ бакъасса инсан хьунаакьай ацIазаруннаву ца» тIисса Гамлетлул махъру?
Буруккин бакъасса принцнал ялун ликлай бур бухIан захI­матсса бала. «Гьавалул хIахI­гума ниттил симандалийн щун къаацIайсса» ппу хархавар бакъа ивчIаву, «мукьал нехру рутIлай, агьи-агьи тIий, буттал нуркIлул хъирив нанийни лавхсса махIсиввагу ссуссиннин» буттауссин щар хьусса ниттил лавмартшиву духIан къахъанай ливчIун ур Гамлет. ЧIун дургьуну дуклакисса буттал къаралтилул аьч буллай бур Клавдийнал дурсса преступлениялул ссигъа. Дустал ганал хъирив бацIлай бур. Офелиягу щалва аьчухну бакъар.
Вай иширттал бан-бит бакъа личIан увсса Гамлет, хIакьмур аьч баншиврул, авлия хьу мишан дуллай, бунияла авлия шаврил дазуй авцIуну ур. Амма га анавар уклай акъар цала лагма-ялттуминнал дуллалисса оьшивурттан жаваб дулун. «БухIан ягу къабухIан» — ва бур ганал хьхьичI бавцIусса суал. Ганан ччай бур дунияллийх ппив хьу­сса оьшивурттал савав аьч дан. Цала дустурал цува бивкIулийн уцлацисса щуркIал шайхту, га ур Розенкранц ва Гильдестерн литIун тIайла буклай. Клавдий ивкIлай ур, ганал загьру бивчусса чяхир хIачIавривун нину диркIлай ххал шайхту ва цайннагу загьрулувун щусса турлил щаву дирсса кIул шайхту. Цала идеаллу бакIуйн къабуккайшиврий дакI дацIайхту, Гамлетлул кьаритай дуниял, амма абадлий вихнува личIлай ур цала идеаллайн.