Хъунмур нигьачIаву сетирдая дур

49_11Ноябрьданул 12-13-нний МахIачкъалалив хьунни «ИГИЛ. Информационно-психологическое противостояние терроризму на Северном Кавказе» тIисса конференция. Ганий хьуртту хьусса Геополитикалул экспертизардал центрданул директор, Аьрасатнал Жяматийсса палаталул член Валерий Михайлович Коровиннущалсса ихтилат.

А. Аьбдуллаева
— Ухссавнил Ккавкказнаву, хаснува Дагъусттаннай, экстремизмалул ва терроризмалул идеология ппив шаврил тагьар цукун чIалай дур вин?
— Дагъусттан бур чIявусса миллат­ру бусса, агьали гьарзасса регион.
Мукунсса кIанттурдай общество лиян дансса пикрирду бигьану ппив бан шайссар. Му идеологиялул хъяврин бувнур жагьилтал террористурал сетирдавун кIункIу байсса. Инсан хъяврин шайссар арцуйну ягу мукъуйну, яни хIуччардайну. Жагьилтал исламрал, яни политикалул сетирдавух хIала буххаврил багьана так давуртту дакъашиву, ххуйсса харжи бакъашиву бакъар. Хъунмур багьана – гьанусса пикрирдур, хIуччардур. ХIукуматрачIа, элиталучIа ми пик­рирду ва хIуччарду бакъашиврийну хIасул шайссар жагьилтал цурда хIукуматрангу, обществалунгу нигьачIаву дусса иширттавун кIункIу байсса суррогатру.
Терроризмалийн ва экстремизмалийн къарши бацIансса чаран ляхълай, хIуччардая байбишин аьркинссар. Ми хIуччарду тIурча хIакьину жула кIунттихь бакъар.
— Вилва пикрилий, Аьра­сатнал Ккавкказнан ИГИЛ-даниясса хъунмур нигьачIаву ци духьунссар? Му нигьачIаврия ци чаран лякъин аьркинссар Ккав­кказуллал регионнан?
— ИГИЛ-даниясса хъунмур нигьачIаву миннал сетирдаяр. Аьрал – айсберграл мицIри. Аслийсса исламрал аьдатирттайн бувну гьану бивзсса дакъача, суррогатрай гьану бивзсса исламрал халифатрал чул бувгьуми чIяву хъанахъисса, исламистурал аьрал гьужум бувну най тIий бакъарча, «ххуйсса, марцIсса» общество хIасул даврил хIакъиравусса миннал пикрирду (идеярду) анаварну ппив хьуну най тIийри. Аькьлу-кIулши цIакь къархьусса жагьилтал бигьану бириллалиссар му къатIухьхьун. ТIайламунихсса мюхчаншиву, марцIсса общество хIасул давриву гьурттушинна дан ччишиву – му уттизаманнул тIалавшинна дур, бусурманнаву дакъассагу, Аьрасатналгу, дунияллул чIярусса регионнал агьалинал дянивгу.
ИГИЛ-данул пикрирду кIибачI­лачIими бусса кIанттурдай дуклай дур ИГИЛ-данул сетьругу.
Планета коммуникациялул средствардал дургьусса чIумал, ми сетьру дуккан бюхъайссар Аьрщарай ччимур кIанттурдай ччимур чIумал. ИГИЛ-данул идеологиялийн къарши бацIаншиврул, сакин дан аьркинссар исламизмалиясса иммунитетну хьунсса цамур идеология, цайми хIуччарду.
— Ноябрь зурул 12-13-сса кьинирдай МахIачкъалалив хьусса щалагу Аьрасатнал конференциялул сакиншинначитурал ва микку гьуртту хьуминнал хьхьичI бавцIусса масъаларттая кутIану бусарча ччива.
— Исламистурал халифат яни къалпсса халифат сакин давриясса пикрирду цаппара маргиналтурал ккураннаву бакъасса, чIявусса инсантуравухгу ппив хьусса чIумал, гуж ишла бувну талатаврия пайда бакъассар. Мунил тагьар хъиннура оьлукъин дантIиссар, инсантуравун хIукуматрал ва властьрал вакилтурайн сси багьантIиссар, минналгу жавабран гуж ишла бантIиссар. Мукунсса ишру чIявусса хъанай бур Дагъусттаннай.
Исламизмалийн ва терроризмалийн къарши бацIаврия мюнпат бикIаншиврул, «вацIравун» лихълахъиминначIа цукунсса хIуччарду бурив бувчIин аьркин­ссар.
Инсантал зунсса кIанттурдугу дузал бувну, миннал ахIвал-хIал ххуй баврийнугу масъала щаллу къахьунтIиссар. Терроризмалийн къарши бацIаву мурадрай­сса жулва хIарачатгу ссайнкIуй къабуккантIиссар.
Хъинну куртIну, хъирив лавну ххал бигьин аьркинссар жяматрайн къаршисса ххуллу язи бувгьуминнал хIуччарду. Ми хIисавравун лавсунни терроризмалийн къарши бацIансса чаран лякъин аьркинсса.
— Конференциялул лагрулуву хьунни «Третья мировая сетевая война» тIисса ца шинал хьхьичI бувксса вил луттирал презентация. Му луттираву инава чивчумур ци тIайла бавцIур ва утти­ния тихунмай ци тIайла бацIанссар тIий ура?
— Постмодерналул заманнай сетьрал система щурунтIишиву, чялиш дуккантIишиву бувсун бу­ссия луттираву. Мяйжаннугу чIяру хьунни сетьрал системарду. Миннувасса царай хъанай дур ИГИЛ-данул ва цаймигу террористурал сетьру. Луттираву бувсун буссар ялун нанимургу. Масала, муттаэтурал сетирдавусса къарши бацIаву. Ядерный ярагъ ишла буллансса къадагъарду дайдирхьуну махъ, ярагъунний къарши бацIаврил кIану бугьантIиссар сетирдаву­сса къарши бацIаврил. Душман ацIан ан ва цивппа мюхчан хьун бюхъантIиссар душманнал аьрщарай аьрали объектру бакъача, цурда общество лиян дансса цала сетьру ппив дан бювхъунаща.
Цалссарив душманнал сетьру жучIара дур, жуллами тайнначIа дакъар. Му масъала цIана хьхьичIва-хьхьичI щаллу бан багьлагьисса масъала бур.