Ттул виричусса бутта

pz_23Ттул бутта МахIаммадов ХIусайн МахIаммадал арс увссар 1919 шинал ЧIяйннал шяраву. 1933-ку шинал Щурагьсса ФЗУ связи къуртал бувну, зий ивкIссар Хъунзахъиял узел связилий телефонистну. Шиккува кIул хьуссар ХIамзат ЦIадасащалгу. 1935-кусса шинал увхссар Щурагьсса педтехникумравун (махъ педучилище). Зун тIайла увкссар Ваччиял байбихьулул школданийн. Мунахьхьун ихтияр дуллуссар оьрус мазрал ва литературалул дарсру дихьлан ЧIяйннал дянивмур даражалул школданийгу. 1940-ку шинал армиялийн лавгссар жула чIяйричу СутIаев Жамалуттиннущал архIал.

Ккуллал райондалул центр бивкIссар ЧIяйннал шяраву. Армиялийн тIайла буккай кьини щалва жямат бавтIун майданнив, митинг дурну, махъгу лавхъссар хIукуматрал политикалул ахIвалдания. Махъ лавхъссар бутталгу. Образование дусса уну тIий, ва кьамул увссар курсантну «ускоренные курсы офицеровравун». Миккува ванащал курсантну ивкIссар Щурагь педтехникумраву ккалай ивкIсса лазгиричу МутIаллибов АьбдулмутIаллибгу. Байбивхьуссар Финляндиянащалсса дяъви. Курсру къуртал бан къабивтун, вайгу гьан бувссар финнащалсса дяъвилийн.
1941-ку шинал лавгссар немецнащал талан. Талай бивкIссар Ленинградский фронтрай, дяъвилул цIу къизгъинний. Шикку ттул буттайн захIматсса щаву дирссар. Та чIумал жулва аьралунначIа бакъасса пIякьчай (разрывная) ккулларду бивкIссар немец аьралунначIа. Муна му ккулла щуссар ттул буттал урчIамур ччаннайнгу. ОьлицIал шавай­сса чIумал, му хавар хьуссар муна му АьбдулмутIаллиблун. Цана кумагчигу увцуну, плащ-палаткалий ивхьуну, бомбежкалуву ххассал увссар бутта миннал. Ххулувгу лув бивчусса аьравалттий ивхьуну, «срочно в госпиталь» куну, амру бувссар му старшина уну тIий. Бутта буслан икIайва ххуллийх хъюлчу хъанай, оьккисса къювурдай ивкIшиву. Госпитальданийн ияйхту, кIулшилия лавгун ия. ЧантI увкуну ия палаталуву, ччангу бавхIуну. Ца нюжмар шайхту, тичча эвакуировать бувнав тIива. АцIва гьантлува Ленинградуллал блокада дайдирхьуну дур. ХIасил, эвакогоспиталлай най бутта махъа-махъгу ивссар Ленинабад тIисса ТаджикIнал шагьрулийн. Му мутталий мунай бувссар 12 операция – 6 дикI дирчIан дурну 6 ва «общий наркоз» дуллуну. Щавулул лагма гангрена хьуну, мюрщисса ттурчIал касакру аьллай, миксса операциярду буван багьссар. Ахиргу, цува цахъис ччаннай ацIайхту, костыллай занай унува, тиккува, Ленинградрай, пединститутравун дуклан увхссар. Сталинский стипендиягу ласлай, 1946 шинал къуртал бувссар. Тиккува институтраву ацIу тIий бунува, бутта зана ивкIссар Лаккуйнай, ЧIяв, ларайсса кIулшивугу ларсун. Ттул бутта хъанай ия Ккуллал райондалий оьрус мазрал ва литературалул цалчин высший образование ларсману.
Финнащалсса ва немецнащалсса дяъвирдаву му машгьур хьуну ия, мунан дуллуну дия «Орден Красной звезды», медаллу «За боевые заслуги», «За оборону Ленинграда». Махъ, 60-ку шиннардий, дуллуна «Орден Отечественной войны» 1 степени, юбилейный медаллая на хавар къабусанна.
Шавай учIайхту бутта зун ивкIссар, райондалий ца бакъа бакъасса, ЧIяйннал дянивмур даражалул школданул завучнугу, оьрус мазрал учительнугу. Цувагу госпитальданиява II группалул инвалид хьуну ивкIссар. 1952-ку шинал увхссар Москавлив аспирантуралувун. Мунал даврил тема дия «Методика преподавания русского языка в национальной школе». 1947-ку шинал кулпат бувну, аспирантуралуву ккала­ккийни мюрщисса душ-оьрчI буну, кандидатский диссертация дуруччинсса каши къархьуссар, аспирантура къуртал бувну бунува.
2003 шинал ивчIаннин, бу­ттал дахIаву дуссия цува ххассал увсса АьбдулмутIаллиблущал ва куннал куннайн «уссу» бакъа къаучайва. Утти мунал оьрчIащал жул кулпатралгу ххуйсса дахIаву дуссар.
Буттал ва ниттил хъуни бувну буру 4 оьрчI ва 3 душ. Цинявннан ххуйсса тарбиягу дуллуну, ларайсса кIулшивурттугу ларсун, бусравну зий буссару.
Ва буттаясса махъ кутIанура чичлачисса. Аьщуйн щун бувну чичларча, щаллусса лу чичин хьунссар. Укунсса ия ттул ппу. Аьпа баннав цал.
Павел МахIаммадов