Дарбантуллал хъамал

Хъамал чан къашайсса ва ми ххирасса, ва миннан ккаккан данмур цичIа авадансса Дарбант шагьрулий апрельданул 26-нний вайми кьинирдайнияр чIявусса хъамал бия. Ва кьини шиккун бувкIун бия «Чайный экспресс» туристический маршрутрал гьурттучитал.

Бадрижамал Аьлиева
Ца-кIива махъ ва проектрая. Дусшиврул поезд кусса цIа цIакь хьусса «Чайный экспресс» хъанай дур патриот акция, Великий шелковый путьрал ккавкказуллалмур ххуллийх цIусса туристический маршрут тIитIаврил лагрулуву дуллалисса. Ва дур пилотный проект. Ванил лагрулуву Дарбантлив бувкIунни Китайнавасса, малайзиянавасса, Аьрасатнал чIявусса шагьрурдаясса туристал, турооператортал, журналистал, блогертал.
Ми шадлугърал тагьарданий, хьхьичIун ччатI ва цIугу, галвагу буккан бувну, хьунабавкьунни ДР-лул ХIукуматрал Председательнал хъиривчу МахIаммад Исяевлул, АьФ-лул Культуралул министерствалул Туризмрал ва регионал политикалул департаментрал директор Ольга Яриловал, ДР-лул культуралул министр Зарема Бу­ттаевал, «город Дербент» шагьрулул округрал бакIчи Имам Яралиевлул, ДР-лул Туризмалул комитетрал, Дарбант шагьрулул Культуралул управлениялул вакилтурал ва мукунма чIявусса цайминналгу.
Хъамаллурал хьхьичI махъ лавхъунни МахIаммад Исяевлул. Цалва ихтилатраву мунал кIицI лавгунни укунсса аьрххирдал, хьунабакьавурттал агьамшиву ларайсса душиву, вайннул кумаграйну акциялувух гьуртту хъанахъиминнал цалва яруннин ккаккайшиву цIу-цIусса кIанттурду, миннул цIакь дайшиву регионнал дянивсса культуралул ва туристшиврул уртакьрайсса зузаву. Хъамаллурахь шагьрулул авадансса тарихрая, мунил дунияллул ва аьрасатнал культуралуву ва тарихраву бугьлагьисса агьамсса кIанттуя бувсунни Имам Яралиевлул, чIа увкунни туристуран ва аьрщарай дурсса ссятру тIааьнсса ва хъамакъадитансса шаву.
Муния махъ туристал волонтертуращал ва экскурсоводтуращал лавгунни шагьрулул тарихийсса кIанттурдайн биян. Дагъусттаннал Туризмрал комитетрал Дарбантуллал юбилейрайннин хIадур бувну бия гид-экскурсоводтал ва хасъсса туристический маршрут. Му кьини миннал Дарбантлив увкIсса 250 туристнан ккаккан бунни Дунияллул культурардал ва диннал музей, шаэр, чичу, декабрист А. Бестужев-Марлинскийл Къатта-музей, Аьра­сатнавусса яла хьхьичIавамур Жумяъ-мизит, Армяннал килиса, цаймигу килисартту. Яла туристал лавхъунни Нарин-Къалалийн, кIул хьунни миккугу шагьрулул ва цIанихсса Къалалул тарихращал, цалва яруннин ккарккунни му кьини микку хьусса фестиваллайсса къавтIавуртту, лавсунни неъмат дагъусттаннал миллатирттал мазурдийсса балайрдая, кIул хьунни республикалул халкьуннал багьу-бизулущал.
Дагъусттаннайн бияннин, туристал бивну бия Сочилийн, Черкесскалийн, Назраннайн, Грозныйлийн. Дарбантрая ми най бия Минеральные Воды шагьрулийн, микку щаллу хьун тIийгу дия ва маршрут. Ва цIусса туристический маршрут 9 купейный вагондалия сакин хьусса поездрай щаллу дуллай бур. Ва пилотный проектрал мурад­ругу бур республикалул турист каширду хьхьичIуннай даву, жучIанма букIлакIисса туристал чIяву баву, цайми регионнал, билаятирттал халкь Ухссавнил Ккавкказуллал халкьуннал тарихращал, аьдатир­ттащал кIул баву.
Ва проектрал лагрулуву цалчинсса туристический поезд Сочилия бувкссар апрельданул 23-нний. Мунил бивтссар Великий Шелковый путьрал ккавкказуллалмур ххуллу. Ванивух гьуртту хьуминнал рязийбакъашиву ца дия – цIу-цIусса кIанттурдах бургансса чIун лапра чIирисса душиву.
Жулла республикалия туристал лавгунни хъинну рязийну, ххарину, цалва дустал, гъан-маччамигу бувцуну, уттигу бучIансса ниятрай.