«Цамаури» — Дагъусттаннал халкьуннал байран

laks_8Ларгсса нюжмардий, августрал 17-нний ТIиляратIиял райондалий Хидиб шяраваллил чIарав хьунни Дагъусттаннал халкьуннал аслийсса культуралул «Цамаури» фестиваль. Му хас дурну дия гьашину республикалий хъанахъисса кIива агьамсса иширан: Дагъусттан Аьрасатнавун бувххун 200 шин шаврин ва Дагъусттаннал халкьуннал шаэр Расул ХIамзатов ниттил увну 90 шин шаврин.

Бадрижамал Аьлиева
Фестиваль хIадур дурну дур ДР-лул Культуралул министерствалул, Республикалул Халкьуннал творчествалул къатлул ДР-лул Президентнал Администрациялул ва «Тляратинский район» МО-рал Культуралул управлениялул чIаравбацIаврийну; ДР-лул Спортрал ва физическая культуралул министерствалул, ДР-лул Аслийсса культуралул фондрал гьурттушиврийну ва мукунма цаймигу министерствар­ттал, муниципал сакиншиннардил чIаравбацIаврийну.
Фестивальданувух гьуртту хьунни Дагъусттан Республикалул президентнал буржру чIумуйну биттур буллалисса Рамазан АьбдуллатIипов, Аьра­сатнал кIулшиву дулаврил ва элмулул министрнал хъиривчу Марат Камболов, ДР-лул ХIукуматрал председатель Аьбдуссамад ХIамидов, ДР-лул ХIукуматрал председательнал цалчинма хъиривчу Анатолий Карибов, ДР-лул культуралул министр Зарема Буттаева, ДР-лул цIуллу-сагъшиву дуруччаврил министр Танка Ибрагьимов ва мукунма цаймигу министерстварттал ва ведомстварттал каялувчитал, вакилтал.
Фестивальданувух гьуртту хьунни Ахъушиял, Буйнакскаллал, Бущихъиял, Гъуниннал, Къизлардал, Ккуллал, Лаващиял, ТIиляратIиял, Хасавюртуллал, Хъунзахъиял, Шамиллул, ЧIарадиял районнаясса, БежтIиял участокраясса, республикалул цаппарасса шагьрурдаясса творчествалул коллективру ва балайчитал. Ккуллал райондалия бия «Бартукь» фольклорданул коллектив. Мина ми бартукьирттавугу дия жулла ляличIишиву, ва кьини мукунсса лаххия дакъая щийкIуй, ца жулва лакрай дакъа.
Фестивальданул агьамми мурадругу бур Дагъусттаннал халкьуннал аслийсса культура, аьдатру дуруччаву, халкьуннал творчество машгьур даву, махъа нанисса никираву миллат­рал культуралухсса, халкьуннал творчествалухсса ччаву дишаву, жагьилтал ватан ххирану тарбия баву, спортрахух гьан баву, Да­гъусттаннал ва Аьрасатнал халкьуннал дянивсса дусшиврийсса арарду цIакь даву.
Ва фестивальданун дур ТIиляратIиял райондалийсса Цамаури тIисса зунттун цIа. Фестивальданул сакиншинначитурал пикри бур ва гьарца шинах тIайла дуккавансса, циягу Дагъусттаннал халкьуннал цалла аслийсса культура ккаккан дуллансса майданну хьунссар тIисса.
Ккаккан дурсса чIумалнин инсантал батIлай, зунттул лахънийсса кьасса майдан инсантурал, машинарттал бувцIуна. Миннавух къачансса бия хьхьичI кьинива му кьанийн бувкIун, хIадуршиннарду дуллай, чятирдугу бивщуну, хьхьу уттара дурссагу. Байран дайдихьлай, АьФ-лул лайкь хьусса балайчи ТIагьир Курачевлул увкунни яру мазрайсса «Дагъусттан» тIисса балай, цил махъру ва макьан чирчусса ДР-лул Президент Рамазан АьбдуллатIиповлул.
Хъирив махъ буллунни ца­хьхьунма Рамазан ХIа­жи­мурадовичлухьхьун. Мунал цал чабувкру кунни цалва яруссаннал жяматрахь, хъирив — Дагъусттаннал, хъиривгу — Аьрасатнал жяматирттахь. Минналгу, ца чIуний кунма, махъунмай ссалам буллуна. Рамазан АьбдуллатIиповлул увкуна:
— Укун, ца бакIуя гамунийн тIий лахълай, лавай най, зунттул бюхттулнийн лахъайсса кунма, жува жулва щаращучIату лахъару дагъусттаннал, ккав­кказуллал ва аьрасатнал цивилизациялул хьхьирирдачIан ва океанначIан. Жулла культура му хъуннасса хъусри, жула тта­ттахъая жуйнна дирсса. Аьдатру авадан шаврил, хIукумат ва общество хьхьичIуннай шаврил хъунмур закон ца никирая гамунийн мукунсса хъус ирсирай диявур. Халкьуннал культура салкьи даву, авадан даву му ттуршукурдал лахъишиврий дайсса давур. Зунттурдал, бакIал сакин дуллай бивкIссар дагъусттаннал халкьуннал культура. Цимирагу ник ларгссар вай зунттурдайх тиннай, вай буручлай, авадан буллай. Гьарцагу шяраваллил диркIссар зунтту ва зунттал халкь буруччинсса цалла-цалла аьдатру. Жува чув ялапар хъанай бунугу, ци янна ларххун занай бунугу, жулва мархри зунттавур бусса. Мунил тIиссар гьарцагу зунттал инсан ццах бакъасса, гьунар бусса, захIмат ххирасса икIан аьркиншиврия. Зунттан ххирассар бюхттулшиву, марцIшиву. Жува зунттал оьрчIруру, жува вай зунттан лавхьхьуну къуццу тIунгу аьркинссару, имам Шамил ва Расул ХIамзатов кунма.
Цимивагу миллатрая сакин хьусса жулва Дагъусттан жулла хъусри. Щалвагу Дагъусттанная ва зунттуйн лавхъсса цинявн­нахьвагу чабувкру тIий, барчаллагь тIий ура вай зунттурдал ва зунттал инсантурал чулухунмайсса хIурматрахлу, — увкунни Рамазан АьбдуллатIиповлул. Цалва ихтилатраву республикалул бакIчинал, мукунна, ацIаву дуруна Аьрасатнал ва Да­гъусттаннал дянивсса арардай, Аьрасатнавух жува бушиврул агьамшиврий.
Хъирив дайдирхьунни хъуннасса концерт. Жулла республикалул 18 райондалиясса ва шагьрурдаясса коллективру гьуртту хьунни ва фестивальданувух. Яргсса, хъунмасса ссурулккур­тта хханссия ва кьини зунттул бакIрайсса кьанив, тIиртIусса ссавнил лув ца-кIира кьини бацIан бувсса сахIна. Цавай букьавай, гайми буккавай, балайрдайнугу, лахху-ликкулийнугу куннаяр кув авадансса коллективру, цивппалусса балайчитал буклай бия сахIналийн. Дагъус­ттаннал миллатирттал мазурдий тIутIисса балайрдал дурцIуну дия укуннасса кьинирдай шанюркьуну дикIайсса ва дара. Лагма-ялттусса вацIравусса цухьри, барцIру, цаймигу жанаварт бухьунссия ва ци аьлагъужар, ци караматри тIий. Мирив шиккусса вацIраву къачансса бусса бия. Ца дуклаки оьрчIал буслай, фестиваль хьун гьантрал хьхьичIгума мукьва бярч бувтун бия цухьрал. Вана укунсса, вацIралгу, вацIравусса жанавартралгу авадансса, цал ккавккун, оьрмулухун дакIний личIансса кIанттурдугу, хъамал ххирасса агьлугу бия ТIиляратIиял райондалий.
Ва аьрххилиясса, фестивальданиясса, шикку­сса кIанттурдаясса пикрирду личIину уттигу чичинну. Цал­ссарив — ца-кIива хха уттигу ва кьинилия, ва кьини хьусса фестивальдания. «Цамаури» фестивальданул лагрулуву хьунни чагъана ва пандур бищаврил «Играй, душа!» конкурсгу, ДР-лул Президентнал бахшиширттайнсса. Цалчинмур кIану бувгьунан дуллунни 15 азарда къуруш, кIилчинмур кIану — 10 азарда ва шамилчинмур — 5 азарда къурушру. ХьхьичIунсса кIанттурду бувгьуна Къизилюртуллал, Гъуниннал ва Лаващиял районнал вакилтурал.
Фестивальданий махъ лавхъуна Аьбдуссамад ХIамидовлулгу. Фестивальданувух гьуртту хъанахъиминнахь чабувкру тIисса махъ лавхъун махъ, ванал 70 шинал юбилейращал барча унни ва райондалийсса Хидиб шяраваллил администрациялул бакIчи, ДР-лул Президентнал хъунама уссу Аббас АьбдуллатIипов, цувгу хъанахъисса ва фестивальданул сиптачитуравасса ва сакиншинначитуравасса цану ва мунан дунни хъамакъабитулун­сса бахшиш. Хъирив юбилярнал пандурданий макьан дурцуна, муниннин (му хъярчъяв ягу буниялаяв къакIула) «ва макьан пандурданий дурцунан оьл булунна куссия, мукунсса инсангу къаувккунни, оьлгу хъунмав хьунни», куну, цинявгу тяхъа буккан бувну. Мунал бивщусса пандурданухун къавтIун бувккуна фестивальданувух гьуртту хъанахъими, миннал къавтIун изан увуна Рамазан АьбдуллатIиповгу, муналгу — цалва кулпат Инна Васильевна.
Концерт лахъи ларгуна ххюраксса ссятурдий. Муния махъ ДР-лул Президент бакIчисса делегациялул ххал дурна шяраваллил хозяйствалул ярмукIа, бувккуна ТIиляратIиял райондалул гьарцагу шяраваллил администрациялул хIадур бувсса майданнайх. Вара кьини Рамазан АьбдуллатIиповлул ва Марат Камболовлул гьурттушиврийну тIиртIунни ТIиляратIиял райондалийсса ца цIусса телевизионный вышкагу.
Укунсса хьунни ТIиляратIиял райондалий Дагъусттаннал халкьуннал дусшиврул фестиваль. Ва райондалий ялапар хъанахъимигу, фестивальданийн бувкIсса хъамалгу кунная кув личIи хъанай бия, укун ххарисса иширттай бакъа аьрххирду къабагьаваннав тIий.