Цаягу зузала акъар цIа къадувансса

Ккуллал райондалул Хъунмур азарханалул хъунама хIакин Шамххалов Гьаруннущалсса ихтилат.
Жунма, муданмагу, кIира касмулул инсантураха лахьлан ччан бикIай. Ми касмурдугу дикIай, цалчинмур – учительнал, кIилчинмур – хIакиннал. Учительнал жулва хьхьичI тIитIай жулвами яруннан ва дакIнил дагьанттуву ххал къашайми дунияллул аьламатругу, гай хIасул шаврил куртIшивурттугу. Вана вай кIицI ларгсса затру ххуйну бакIралгу, чурххалгу кьамул дуваншиврул, жулла цIуллушиврул ялув авцIуну икIай хIакин. Гьич душиву къакIулли цайми касмурду вайннуяр инсанлугъран аьркинссагу, оьрмулул цалчинмур ххуттайссагу.

Ттунгу, ттулва ихтилат кьаркьсса макьалану къахьуншиврул, чан-кьансса тийн-шийн уруган ччан бивкIунни. Ккуллал райондалул хъунмур шяравалу дирхьуну дур хъинну тIабиаьтрал дурурччусса, Хъуннеххал кьиблалул чулиннай дурургсса ца хъуннасса лахIунттуй. Шикку бур жулла райондалул азарханагу. Ца чулуха Хъуннеххал балайлух вичIилий, гамур чулухагу Щуну-зунттул бюхттулсса хъачIунттах бургайхту тазашиву ххи хъанай, тамур чулухагу, дакIру хъинсса канилуминнал цIуллушиврул ялув бавцIусса зузалтрал каруннил витIянхъирттава нанисса гъилишиврул таза буккан бувайхьунссар къашайшалт.
Вана на уттигъанну хьунаавкьуссияв, гъилишиврул витIянхъирттал залуннащал, ДР-лул лайкь хьусса хIакин, Ккуллал райондалул Хъунмур азарханалул хъунама хIакиннащал, цувагу бунияла жула зунттул ххара-хIалаксса Шамххалов Гьарун Аьбдуллул арснащал. Ва цувагу Ккуллал ца тIааьнну мазрангу, аькьлу-кIулшилунгу асар хъанахъисса Барххухъал тухумраватуссар. Ванал ва ттул дянивгу хьуна укунсса ихтилат:

  • — Гьарун Аьбдулович, ина цими шин дурссар Хъунмур азарханалул хъунама хIакинну зий?

— На ва даврий зий хьунни сайки 13 шин, яний 2000-ку шиная махъ зий ура ва даврий.

  • — Туну, кIулнангу дакIнийн багьаншиврул, къакIулнангу кIул хьуншиврул, бувсун ччива вила му хъунама хIакиннал даврийн бияннинсса оьрмулул шаттирдаяту.

— На увссара Ккуллал шяраву 1954-ку шинал Барххухъал тухумраву. Яла, 1971-ку шинал, Ккулув школа къуртал бувсса шинала на дуклан увхссияв Дагъусттаннал Мединститутравун. На институтраву язи дургьусса специализациягу хьуна хирургналмур. 1977-ку шинал, институт къуртал бувайхту, на тIайла увккунав зун Псковский областьрайсса Пушкиногорский тIисса райондалийн. Та кIану бия тIабиаьтралва инсаннан пишкаш бувсса, чIярусса тIабиаьтрал, архитектуралул гьайкаллу лагмара дусса билаят. ХIазран акъахьунссар тикку лявхъусса оьруснал хъунасса шаэр Пушкингу. Улу тиккун букъачIайсса дунияллул мухлукьат къабикIайва. Тикку зий на дурссар шанна шин ва дачIи. Амма жула хъунасса шаэрнал, МухIуттин Чариновлул тIийкун:
… Ци арду, майданну
Лагма дунугу
Вил муруллив, ххяллу,
Кьаритан къашай, — тIисса кьяйдалий, жулла Ватандалийн, Лаккуйн зана хьуссияв. Му шингу дия 1981-ку шин. Га чIумал шикку хъунмур азарханалул хъунама хIакинну зий ия Вихьлиятусса Аьшаев Нуруллагь. На ванал ттула буттал шяравун, Ккулув, кIийхсса 50 къашайшала утту ишин шайсса азарханалул хъунама хIакинну тIайла увккунав. На кIийх зий уссияв 1994-ку шинайннин. Гания махъ шиккун, Ваччав, увцуну, Нуруллагьлул цала хъиривману ивтунав. КIира шинавату, 1996-ку шинал, хирургиялул отделениялул хъунаману ивтунав. Яла, Нуруллагь Аьшаев цамур даврийн нанисса чIумал, на ванал цана кIанай итара куну министерствалун маслихIат бувуна. Вана нагу зий ура хIакьинугу.

  • — Цими азархана, амбулатория, медициналул идара бур райондалий?

— Райондалий бур ца хъунмур азархана, 60 къашайшалансса кIантту бусса. Ккулув бур 10 къашайшалансса, участкалул зумунусса, азархана. КIикку зий уссар 3 хIакин ва дянивсса кIулшиву дусса 20 медсестра. Шиккува, Ваччав, хъунмур азарханалул чIарав бур райондалул амбулатория. Мукунма Вихьлив буссар кIия хIакин ва медсестрахъул зузисса амбулатория. Вайми лирчIсса шяраваллавугу буссар ФАП-ру. Шиккува ца укунсса затгу чара бакъа кIицI буван ччива. Ккуллал райондалул хъунама Сулайманов Сяидлул чIярусса заназавуртту дурссар министерстварттайх вай ФАП-ру бувансса арцу итадакьин дуваншиврул.

  • — Ци азарду, къашайшивуртту дикIай чIяруну жулва инсантурай?

— Цалчин, яла хъуннамур цIуцIаву хъанан дикIай, иш къуманивун къабагьссаксса инсантал хIакинначIан къабукIлакIаву. Хъирив къюкIлил, гьутрурдал, онкологиялул цIуцIавуртту чIярусса кунна чIалан дикIай. Гьутрурдал цIуцIавугу, чIявумур чIумал, жулва инсантал бурукъавччуну бявкъу-гъили хъанай, кушурду ялтту хъанай чIалан бикIай. Онкологиялул цIуцIавурттурив чIяруми дур бурчуй хъанахъисса. Му иширалгу буслай бур жулла ший радиация лахъсса душиву. Улу Дагъусттаннайсса районнаву жулвами инсантураву бур яла онкологиялул цIуцIавуртту дусса чIявуми къашайшалт.

  • — Щалва Аьрасатнаву аваза бурхха модернизация най дуссар тIий. ЖучIава ци иш буссар?

— Дур дукIлай чIярусса, цIу-цIусса, цIуцIавуртту бигьану кIул дуван шайсса оборудованияртту. Аммаки, хIакьинусса кьини жулла райондалун дузал хъанай акъар 11 хIакин. ЧIявумигу муна ми цIусса оборудованиярттай зунсса хIакинтал. Гьашину шама хIакин увкIунни. Мигу ца-ца миллион арцул буллай буну тIий шяраваллавун зун нанисса хIакинтуран. Хъирив сайки 50% цIана зузисса хIакинтурал хъунив хъанахъисса, пенсиялийн буклакисса бур. Аьркиннихха вайннан кIанай зунссагу. Шиккува ххи буван, райондалия чIявусса инсантал лаглай бур давурттив, зунсса кIанттурду бакъа тIий. Ттухьва цIуххирча, мукъурттийнусса бакъа, инсантал ший цIакь бувансса хIукуматрал чулухасса къайгъурду янилун багьлай бакъар.

  • — ЗучIава бакъасса хIакинтал аьркинний ци дувару зу?

— Му чIумал жу оьвчайссар МахIачкъалалив, гилу буссар «Медицина катастроф» тIисса идаралул хIакинтал. Жу оьвчайхту, гай машиналий ягу, анаварсса иш бухьурча, вертолётрай бучIайссар шийн. (Гьарун Аьбдуловичлул тIутIимур тасттикь буллай, ттунгу бусан ччива, 2010-ку шинал, ттул ссурахъу, авария хьуну, Ккуллал райондалул азарханалийн агьсса чIумал, буниялагу бувкIуна хIакинтал вертолётрай га МахIачкъалалив уцин – ХI. ХI.)

  • — Цими зузала ур жяматрал цIуллушиврул ялув авцIусса Ккуллал райондалий?

— КIиттуршуннивун бивсса пишакартал буссар.

  • — Буси утти вила канилусса, хьхьичIун ливчусса хIакинтурая ва медсестрахъая?

— Ургу, ина ттухьхьун буллунни яла захIматмур суал. Циван учирча, ттул канилусса цаягу зузала акъар цIа къадувансса. Мунийн бувну, ина буси тIий унавхьур, кIицI дуванна «Заслуженный врач РД» цIанин лайкь хьусса хIакинтурал цIарду: Шихунов Ширвани – ва ттул хъиривмари, цайнгу хъарсса къашайшалт хъин буваврил даву; Арсланбекова ПатIима, Закарияева Написат – вай кIивагу оьрчIал хIакинталли; Абакарова Мааьзат – хъаннил хIакин; МахIаммадов Аьлил – травматолог; ХIажиев ХIусайн – гьутрурдал цIуцIавурттал хIакин. Мукунма кIицI буван ччива, «Заслуженный работник здравоохранения РД» цIанин лайкь хьусса медсестрахъулгу: МахIаммадова Кагьравани, Багова Зинат, Аьбдуллаева Гулжанат.

  • — Гьарун Аьбдулович, кулпатраву урив ялагу вил касму дургьусса цучIав?

— Буркьай, кIиягу арсгу, душгу. МахIаммад тIисса арс ур, 2010- ку шинал Медакадемия бувккуну махъ, шиккува ттучIава травматологну зий. ХIажимахIамма тIисса арснал гьашину къуртал бувунни «ттул институт». Ва цIана Москавлив уссар ординатура къуртал буллай. Ванал касму дикIан тIий дур «Санитарный врач» тIисса. Душ Аьйшат, щаргу хьуну, Москавлив ккарччал хIакин шайсса университетраву дуклай буссар. Ттул оьрмулул дус Рукьижат учительницану зий бикIайссия. ЦIана жулла райондалул ЗАГС-рал хъунмурну зий бур.

  • — Хьуссарив вия хъунттатта?

— Хьуссаркьай, дурусну лахьхьу ттул арснан МахIаммадлун оьрчI увунни.

  • — Хъунасса хьуннав. Мунаятугу ина хIакин уванссар…

— Барчаллагь. Укунмагу Ккуллал инсантал маз байлсса бурхха, ттул арс МахIаммад ия тIар: «Ттул буттан Медакадемиялулми дакъа нузру къакIулссар», — тIий.

  • — Хъунмасса барчаллагь, Гьарун Аьбдулович, ттул суаллан ссавурданий жавабру дулунсса чIун ляркъуну тIий.