ЗакондалучIансса ххуллу ккаккан буллай

Декабрь зурул 21-нний Аьрасатнал Юристурал ассоциациялул Дагъусттаннаймур отделениялул, инсаннал ихтиярду дуруччайсса уполномоченныйнал, ДР-лул Юстициялул министерствалул, Минюстрал управлениялул, Адвокатътурал палаталул ва Нотариальная палаталул кIицI лаган тIий бур агьалинан уква юридический кумаг байсса кьини. Вай идарарттавун бухлахисса циняв конторарду зун тIий бур ва кьини агьалинан уква юристнал кумаг буллай. Мува мурадрай зун тIий бур республикалул цаппара районнай, миннувух Ккуллал ва Лакрал райондалийгу, тIивтIусса 20-ксса юридический бюрорду.
Ва иширацIун бавхIуну, вай гьантрай на хьунабавкьура Лениннул кучалийсса (№16) нотариальная конторалул нотариус, чIярусса шиннардий ва аралуву зузисса Кьукуннал шяравасса Шевкет Хархиеващал.

— Шевкет МахIаммадовнай, байбихьулий, кутIану вилла даврия буси.
— 1982 шинал Дагъусттаннал университетрал юридический факультетгу къуртал бувну, на лавгссара, направление дуллуну, Нальчикрайн. Тикку паччахIлугърал цалчинмур нотариальная конторалийн нотариусну зий шин ххишалагу дурну бувкIссара МахIачкъалалив. Шикку на тIайла бувккунна зун Социал дузалшиннарал министерствалийн. Микку зий шанна шин дурссар. Яла МахIачкъалаллал 1-мур Госнотконторалий кIану шайхту, миккун тIайла бувккунна, миччагу Советский райондалул нотариальная конторалий зун гьан бунна. 1993 шинал цайнува цивппа зузисса ихтияр дуллусса (частно практикующий) закон дурккукун, мукун зий байбивхьура.
Аьмну 27 шин хьуну дур ттул нотариусну зий, миннува 18 шин частно практикующийну. 2004 шинал Дагъусттаннал частный нотариатрал 10 шин бартлагаврицIун бавхIуну, ттун дуллунни «ДР-лул лайкь хьусса юрист» тIисса бусравсса цIа.
— Цукунсса кумаг байссар зул конторалий агьалинан? Цукунсса масъаларттащал бувкIсса бикIай чIявуми?
— Жу байссар личIи-личIисса копиярду, тасттикь дайссар доверенностьру, аьрзри ва цаймигу договорду. ЧIявуми инсантал бучIай аманатрал, бутIурай дуркмунил, квартира (къатта) ласаврил-баххаврил, аьрщи цайра цIакь даврил хIакъиравусса консультация аьркин хъанай. Ялагу, хьхьичIва къабивкIсса, махъсса шиннардий жучIан букIлан бивкIунни ташулул договордал хIакъиравугу. Му иширалшиврий букIлакIими, тIайлассар, чIявусса къабикIай, амма ялу-ялун ххишала хъанан бюхъай. ЦIана шинал дянив брачный договорданул хIакъираву увкIсса 5-6 инсан икIай. Мигу кIилчин ташу буллалисса бикIай, сайки циняв.
— Ци низамрай зузиссар зул контора. Дянивну гьантлун цими инсан кьамул ару?
— Итни кьинилия нюжмар кьинилийн бияннин жу зий бикIару кIюрххил ссят 9.30-ннуя байбивхьуну 17.30 хьуннин. Ххуллун кьини зун бикIару ссят 14.00 хьуннин. Перерыврал чIумалгу жу агьали кьамул байссар. Гъинттул чIумал жу даву ялун дагьну бикIару, гьантлун 30-40 инсан кьамул ару. Дяркъусса, дарщу-дарккусса чIумал чансса бучIай. Хъунмасса марххала бувсса, ччехдикIру дусса вай гьантрайгума 10-15 инсан увкIунни. Агана инсаннаща, къаша-шавай уну ягу цамур багьандарай учIан хъанай бакъахьурча, жу муначIан шаппай лагару. Амма мукунсса услугалухсса багьа ххишалассар.
— Декабрьданул 21-сса кьини агьалинан юристнал кумаг уква байсса кьинину баян бувну бур. Зугу мукунма зунтIиссарув?
— Цинярдагу нотариальный конторардай кунна, жучIагу консультациярду укуннагу украссар. Багьлухми давурттах жу ласайссар арцу налоговый кодексрай цIакь дурсса тарифирдайн чул бивщуну. Миккугу дяъвилул участниктуран, I-мур ва II-мур группалул инвалидтуран 50% куклушинна дуссар.
— Буссарив вил конторалий цаймигу зузалт?
— ТтучIа зий бур секретарь ва стажер.
— ХIакьинусса кьини Дагъусттаннай, хIукуматралсса бикIу, цивппа заллусса бикIу, хIат-хIисав дакъасса нотариальный конторарду бур. Му конкуренциялуву агьали зулвамур конторалийн кIункIу бан ци чаранну лякъару?
— Цалчин учин ччива, цIанасса чIумал Дагъусттаннай цавагу бакъассар хIукуматрал нотариальная контора. Аьрасатнавугума нажагьсса бухьунссар. Цинявппагу нотариальный конторарду частныйссар. Амма жу циняв паччахIлугърал цIаниятуру зузисса.

ЦIанасса чIумал Дагъусттаннай цавагу бакъассар хIукуматрал нотариальная контора. Цинявппагу нотариальный конторарду частныйссар. Амма жу циняв паччахIлугърал цIаниятуру зузисса.

Цивппа заллу сса нотариальный конторарду, тIурча, мяйжаннугу, гьарица шаттирах бур. Ми шартIирдай инсантал жучIанма кIункIу бан ттун кумаг бай чIярусса шиннардий ва даврий зий салкьи хьусса опытрал. ХьхьичIва-хьхьичI на хIарачат бара инсаннайн аьнцI-ккихь къаувкуну, нахIуну ссихI дуккан, клиентнал хIурмат бан. Жущава кумаг бан къахъанахъисса кIанттурду бусса чIумалгу, къаччан къабикIанну, нахIуну бувчIин бару, закондалийн бувну жущара му услуга дан къахъанахъишиву. Закондалул ххуттава буккарча, жува материальный, цал-цал уголовныйгума, жаваблувшиннарайн кIункIу байшиву. Украсса консультация дуллалисса чIумал, ттуяту гьаннав гьанттайн къадияннав къаувкуну, на хIарачат бара ганан аьркинмур куртIну, аьщуйн щуну бувчIин бан. Мукун рязину лавгсса инсан багьлухмур кумаграл хъиривгу жучIана учIай, цащала цамагу увцуну. Цанма кIулминнахьгу жулмур контора маслихIат бувну бикIай.
Мукун, конкуренция хъуннасса шартIирдай жуща буруччин бюхъай жула клиентътал. Мунийну, хIакьинусса кьини даврин аьркинмунилгу дузал хьуну, ттучIава зузиминнан харжгу буллуну, налогругу дуллуну, ттуннагу лякъинсса даражалий бур ттул контора.
— Винма захIмат хъанахъисса, цайминнахь цIуххин багьлагьисса кIанттурду хьунабакьайрив?
— Гьай-гьай. Законну даххана хъанай дур, миннуву цIу-цIусса затру ххи хъанай бур. Цуксса опыт бунугу, ца-ца зат бикIай ттула коллегахъахь цIуххин, маслихIат ккаккан багьлагьисса. Ца-ца чIумал интернетравун буругара.
— ХьхьичIрами шиннардих бурувгун, цукунсса дахханашивуртту хьур зул службалуву?
— Цалчин учин ччива, тай 80-ку шиннардий дуклай бивкIсса, таний хIукуматрал конторардай зий бивкIсса зузалтрал куннасса кIулшивуртту дакъар хIакьину ва аралуву зун букIлакIиминначIа. ХIакьинусса студентътал танийми кунма дуклакисса бакъашиву му гьарнангу кIулсса зат бур. Таний хIукуматрал конторардай зузиминнал мюрщисса харжругу ласлай, хъуннасса даву дайссия. Ттизаманнул зузалтран цала кIулшивурттах къабурувгун зун бучIаннинма хъунисса харжру ччай бур. ЧIивисса багьлухсса даву къадан багьана ляхълай бур.
Европанаву ва Кьиблалул Американал билаятирттай нотариуснал къуллугъ – му хъинну сий дусса къуллугъри. Тийх, жучIава кунма, вайксса чIявусса конторардугу бакъассар. 20-25 азара инсаннан ца нотариальная контора букIлакIиссар. Ялагу, тийх нотариуснал гъалатI итабакьирча, му даврицIа хъанахъиссар. Тикку инсан нотариусну зуннин 10-15 шинай мунал кумагчину зун аьркинссар. ЖучIава институт къуртал байхту, шинал дянив лицензиягу ларсун, най бунува нотариусталну зун бикIай, кIану бухьурча.
— Вилва къуллугърацIун бавхIуну цайми билаятирттайнгу аьрххи багьай?
— Цалчин учин ччива, гьашину Аьрасатнал частный нотариат хIасул хьуну 20 шин хъанахъиссар. Му кьини кIицI дантIиссар Санкт-Петербурглив.
Аьрасатнал нотариат цуппагу бухлахиссар Латиннал нотариатравун. Шанна шинал дянив цал шайссар Латиннал нотариатрал конгресс. На хIарачат бара микку гьурттушинна дан. МахIачкъалалиясса цамургу нотариус Будаеващал, на уттинин кIийла-шамийла гьуртту хьура му конгрессрай. 2004 шинал – Мехиколий, 2007 шинал – Мадридлив, 2010 шинал – Маракешрай.
2013 шинал конгресс дикIантIиссар Перулий. Аллагьнал кабакьирча, миккун гьанссагу пикри буссар. Вай гьарица аьрххилунсса харжлугъ журар дайсса.
На нукIувагу кIицI бав, цайми билаятирттай нотариальная служба – хъинну сий дусса служба бур. Укунсса конгрессирттайн цайми билаятирттая, президент (Мексика), принц ва принцесса (Испания) бувкIун бикIай. ЖучIара муних личIисса къулагъас къадикIай. Аьрасатнава яла учIарча цума-унугу ца депутат учIай.
Ихтилат бувссар
Андриана Аьбдуллаевал