«Джигарханян» тIисса цIанил хъирив ххи бансса цичIав къалякъайссар

Армен Джигарханяннущал на хьунаавкьуссара кIийла. Цалчин, Юрий Каралул «Звезда эпохи» тIисса сериалданий. Га дургьуну уссия Сталиннул роль, на – ганал кумагчинал. Ттул чIирисса роль дия бувагу ца ишираву, «Сталин» щищал гъалгъа тIий урив, ганал ттиликIрахун увккун ацIайсса.


ЧIаравминнан хIучI багьаншиврул ва диктаторнал сипат асар хьуншиврул бухьунссия. Га роль дугьан Джигарханяннуйн циван оьвкуссарив бувчIин ттун ттигу захIматну бур. Цалчин итталун дагьайва ганал иминшиву, ябитавривунма ганал лякъайва гьарца инсаннан бавну ччисса махъру, гьарцаннан ххан бикIайва, ваца, му хаварбакъулий хьусса кунма.

Акъа­рив, ча кIулссар инсаннан гама ссах мюхтажну уссарив ва ганал дакI дан ци учин аьркинссарив. Му дия ганал ляличIисса хасият, шиннардий магьир дурсса. Ганащал хьунаавкьукун, вин ганахь бусан аьркинссия инава цурав, чассарав, винна ци аьркинссарив. Ганалгу вин махъ бакъа кумаг бантIиссия. Ганал даим щин-бунугу кумаг байссия. Жу мукьагу – «Сталин, кIия ганал телохранитель ва на», бавцIуну буссияв Украиннаву ца гостиницалул хъунмасса залдануву пардаврах.

Гикку кIицI лаглай дия Ххувшаврил кьинилун хас дурсса байран. Сталиннун багьлай бия президиумрал хьхьичIун уккан. Гайннал лув бия авадансса ссупрардащалсса шанма лахъисса стол ва кIиттуршлийсса инсантал. Жухь чIун диялсса дия, техника зузи даннин ялугьлай буссияв. Цуяв увкIуна коньяк ва кьацI-мацI чинмур ларсун. Джигарханян махъаллил хьуна хIачIан, къадакьай тIий. Ци къадакьивича, роль хIачIан бучIисса дакъая. Компаниялул макьу гьаз даншиврул ганал жухь бувсуна укунсса анекдот, Сталиннуясса, гуржиял лугъатрай:
Кремлилувусса ца тяхъашиврий Сталин най ивкIун ур кьюкьлуй бавцIусса политбюрорал хьхьичIух, ирглий гьарцаннахьхьун кагу дуллай. Ца къуллугъчинал чIарав ивукун, архIал нанисса Молотовлул чулухунай кIурагу авну, увкуну бур: «Ва инсан ттигу жула дянив ци дуллалиссар?» – куну.

Ганахьхьун кагу къадуллуну, чIарах увккун лавгун ур. Къуллугъчи шавай учIайхту, чемодангу бавтIун, ичIуваминнахьгу хъинну бикIияра куну, щяивкIун ур цала хъирив бучIаннин ялугьлай. Амма ганал хъирив цучIав къаувкIун ур. КIюрххил тIурча, даврия оьвтIун бивкIун бур, ци иш хьур, ина даврий циван акъассара тIий. Ларгун дур шин. ЦIунилгу мукунна­сса батIаврий Сталин гава чIиви къуллугъчинал чIарав авцIуну ур. Хъунмасса хIаллай ганах тIайлана уруглайгу ивкIун, лагьну куну бур: «УчIан увара Ежов». Къуллугъчи кIяла лавгун ур, махъ учин къа­хъанай, авцIуну ур сукку къавхьуну. УвкIун ур Ежов. Сталин: «Циванни ттун ва инсан шикку цIунилгу ккаклакисса?».

Ежов учинмур бакъа ливчIун ур. Гай лагайхту, къуллугъчи сукку хьун къахъанай ливчIун ур: тани кьювкьуну ххассал хьунна, утти ци чулийгу ивчIанссара, тIий. Мажлис къуртал хьуну, циняв пас хьуну бур. Къуллугъчи ялугьлай ивкIун ур, амма га угьан ялагу цучIав къаувкIун ур. Ларгун дур шин, къуртал хьуну бур дяъви, Сталин политбюрорал ялтту уклай ивкIун ур. Ккавккун ур гава къуллугъчи, гъан хьуну, ганахьхьун кагу дуллуну, увкуну бур: «Укун кьянкьасса инсантал ва хъярч бувчIайсса хасият душиврийну жущава бювхъунни душман ххит уван», – куну.

Армен Джигарханян абадлий личIантIиссар жулла дакIурдиву ва дунияллул кинорал экраннай. Мяйжаннугу, ттун хьунакъаавкьуссар гаксса магьирсса инсан. Га ия хIакьсса инсан, цал цIанил хъирив ххи бансса цичIав ба­къасса!

ХIамзат Аминов