ХIадис ХIадисов

КIачIа хьунни бизантту…

ХъачI-бакIай кьаркьун уртту,
КIачIа хьунни бизантту,
Аривппай лавгун ятту,
РахIат хьунни зунттурду.

Зунттайх дакьлай дур ттурлу,
Ххяллал мицIайх ларххуну,
Мяххи даркьусса чартту,
Чят буллай дур гъараллу.

Лаяла буккай марчгу,
Лагмава буклай чIатлу,
Бишлай бур, къавкъин хьуну,
ЧIагь дуллай кьаркьсса уртту.

Гьанссар дурну гъараллу,
Бявкъу марчру – бивщуну,
Ссут личIанссар дакIниву
Мусил халмаж щавщуну.

На Лакку улклул арсра

Иш багьний, яхI бувайсса,
ЯхI байний, дакI дишайсса,
Гьуртту зунттул ххяччаксса
Аслан ппухълуннал арсра.

СсахIливун баргъ буцайсса,
Аьрщи уттара дайсса,
Бюхъу-гьунардал мяъдан,
ЧIиви миллатрал цара.

Дунияллийх цIа дурксса,
ЦIа-бакI Багъдадлий кIулсса,
Касмукартурал мина –
Лаккузан улклул арсра.

ХIадисра, дюхъливчура,
ХIакьсса миллатрал арсра,
Лаккуя яувцнугу,
Лаккушиврул вирдакIра.

Дюкъул

Жул ххирасса Ара-Къур,
Даим дакIнийсса Дякъур,
Оьрмулул гьайчали хьу,
БакIщаращай ХIала-къур!

Ара-Къур ва ХIала-Къур,
Ттаттахъал мина Дякъур,
Вихару балай тIисса,
Оьрмулул кьадар Дюкъул!

ВичIан хъамалу бувкIун
КьатIух бивщумий дюкъул,
Дуаьлувух бивхьуну,
ДакIнийн бивчунни ппухълу.

Ара-Къур ва ХIала-Къур,
Ттаттахъал мина Дякъур,
Вихару балай тIисса,
Оьрмулул кьадар Дюкъул!

Шагьрулий ва шяраву

Агарда нажагьлий шагьрулий хьурча,
Щюллисса хьхьиричIа паркраву хьурча,
Аьч къашай дакI-ттиликI, я къашай ххари,
Ялунгу хьхьирцуну, дакI личIай чIири.
Зана шайхту лавай, буттал шяравун,
ДакI дикIай къалаглай ттул хъазамравун.

Къамяшра

Къамяшра, дустал, читIуй
Гьава лахъну бувайсса,
Къамяшра булбулданий,
Балай хъинну учайсса.

Мяшра, дустал, шяруллуй,
КIина-гъина шаппасса,
Булбулданун ххал къашай
КIи зунттаву рутайсса.

* * *

Къаххирар ттун утти
Зурул хьхьурдугу,
Бявакъулттий найсса
Оьнна чIуннугу,
Ва пана аьрщарай
ЛивчIун бур чансса
Ттул хъирив оьрмулул
Лакьин нузругу.

* * *

Чанигу чан хьунни,
Чял хьунни бакIгу,
Дардирдал дурцIуну,
АьтIий дур дакIгу.
КъахIайпссар, валлагьий,
Миллатран харж дан,
Гьунттий-сара шатрал
Дукансса жангу.

* * *

Къачча талихI, бувкIсса
Ччиккул хъаттирдай,
Гъили бан къакIулсса
Ккунук кюрттарай.
ЧIивинугу ччива
ТалихI чIелмуллул,
ХIадурсса оьрчIахлу
БивчIан кюрттарай.

Мурзу РахI

Уртту-тIутIал бизанттай
Щалиххан мякь багьарчан,
Хьул-тамахIрал хъаттирдай,
Ачу Мурзу-РахI ккаккан.

Ххал хьунтIиссар наранжи,
ЩатIан палцIа тIий рахIру,
Мурчал лавсун бунагьру,
МарцI хьунтIиссар хияллу.

* * *

Ца Гъариб, ца Шагьсалан,
Ина Асли, на Карам.
Жува бакъа личIарчан,
БачIвассар цуппа аьлам.

* * *

Кагьруба мурчал пишгу,
ИшттахIсса жирттал тарг-гу,
ДакIниву личIантIиссар,
Абадсса гьайкал хьуну.

* * *

Уча, аьзизмур, уча,
Ччан бикIарча, зай ттуха.
КIурчIлур вихсса ттул ччаву,
Зай, зукьлурду кIучIайсса.

Увцуна арснал бутта шагьрулийн

Ца ххуллухь шагьрулий, паркраву гурсса,
Ца къужа ххал хьуна тахлий сус хьусса.
Гъан хьуну, щяивкIра на къужлул чIарав,
ТIиртIуна ттаттал дакI, ца арснахь кунна.

Акъая рахIатну ва пакьир шилу,
Пюрунтру хханссия пашмансса яру.
Ттаттал хьхьичI щар дия хьхьугу-кьинигу,
Букъавгьу къурдугу кьувтIуну иттав.

«Ва тагьар уссара, ттул арс, на духIлай,
Шилусса даврангу ттул ня бур хIачIлай.
Щалиххан зунттавун учIан къахъанай,
Уссара дакI аьллай, шилува личIлай».

Ттаттал ттухь цIувххуна жулла лухччая,
Лях дуккан къадуллай, зунттал цIардая,
Ба-бакI дакIнин бичлай, мачча-гъанная,
Ччянива ливтIусса хъин вирттаврая.

Мюрш ивкIун урувгсса, ттун ттаттал иттав
Зунттурду ххал хьуна ялгъузну ливчIсса,
Мукьал вибувцIусса яругу мюршсса,
Щаращив хханссия, ттаттай аьтIисса.

На зухь бусанна

Гъалгъа тIи дуванна Дюкъуллал аьрщи,
Я Раппий, ца чансса дула ттун каши.
ХьхьичI бацIан буванна тивталсса нартътал,
Тарихгу бусанна лув ливчIсса чарттал…

Сутай-Баг цIивикъан, ТIино-юзбаши,
ХIажи-Аьбдул-ХIалим, гужлув Атаси,
ЯхIлувталъя чинна лагма щархъаву,
Дюкъуллал ва лакрал сий дуллай бивкIсса.

Ялагу бусанна динийсса ишру,
Лахъну бивкIссар куну буттал шяраву.
Супиятрал щайхтал Аьли ва Мурад
Аллагьнал валийтал бивкIссар увкуну.

Дин хIала дакъасса кIулши хьхьичI
ларсъсса,
Русттанхъал баг-агъа дакIнийн утанна.
Учкъула тIивтIуну, дарс дихьлай ивкIсса,
Жумяйхъал Аьлия на зухь бусанна.

Советирттал ишру сиптта цал бувсса,
Паша ва Разугу жулар учинна.
Жагьилтурал пахру буллан лайкь хьусса,
Аьлихъал Оьмаргу дакIнин утанна.

Самурдул жяматру махIаттал бувну,
«Кичи-Къуба» жуйнма учин лайкь хьусса,
Жагухал Жамалгу, АьбдурахIмангу,
ЦIанихсса ишчитал бивкIсса бусанна.

Махъ ливчIнан хьуннав тIий эбратну
лахъсса,
КIул банна на зущал, дарс ласун марцIсса,
Милицанал къуллугъ дугърину бувсса
ХIажи МухIаммадгу, майор Бабагу.

Лакрая ябувцун оьрму гьан бувсса,
Оьмургу, хъинмургу лакращал бавчIсса,
Къалаккуй лаккуну яхI буллай бивкIсса,
АцIрагу щарния хавар бусанна.

Тарихрал таж хьусса Сияхь ххяллуя,
Оьрму оьнийн лавгсса ХарицI щарния,
Туннурдаву оьтту бацIан буллайсса,
Леххаврил хаварду дакIнин бичинна.

Гьалаххан, Хъурттайми, Щарахь,
Ххяллухми,
КIирагу ЧIатIлухъи жулар учинна.
Пуч-палачат хьуну хьхьичIа гьарчагу,
Щархъив, лирчIмур зуя ххирар учинна.

Нартътурал щар-мина чарттал
ХъачIара,
Игитътал ляхъайсса Дюкъуллал дара,
Ябувцун бунугу, Лаккузан, вия,
ТтиликI вил дуручлай бивкIссар учинна.

Ханнал тIар-леххаврий аьрайн гьаз шайсса,
Бурттигьалтрал кьюкьлул вирдакIну
бивкIсса,
Дюкъуллал яхIлил ттугъ зунттаву лавхъсса,
ХхюцIала бурттигьул хавар бусанна…

НукIугу, цIанагу, цIанихсса улчай,
ЦIу-цIанпир личIаннав ччатIуй ва щинай!
Вирттавраха ратIал тIутIисса балай
Вил оьрчIал оьрчIангу личIаннав баллай!

ЦIурттачIан гьаз хъанай, нурданун
лахълай,
Ттаттахъал гьунарду гьаз буллай
ттугъну,
ЯхIлувсса буттахъал дугърисса арсру,
Чичлай буссар ттигу вил тарих
цIурттай!

ЦIардая хьунни цIуртти

ЧIагь дайсса кунна мурчал
Ссавнийх ттуруллив гъарал,
Ппив бувунни аьсрурдал
Дунъяллийх миллат лакрал.

Аьршра духларгсса щархъал
ЦIардая хьунни цIуртти,
Къатрая цIувцIу чарттал –
КьутIайсса мечIал къатри.

Чуврив гъилисса ужагъ,
Бавал кIач, буттал бартукь,
Гьаннил-суннил хьун айсса
Мурчащал хьуми уртакь?!

Бакъархха, инсан, ляхълай
Вил ризкьилул ша сунув,
Я уртту ккуччу хъанай
Гьаннарав дакъар чIалай.

Пахъ багьунни зунттурду,
КьатIушах халкь бивщуну.
Пашман хьунни къурдугу,
ОьрчIая махIрум хьуну.

АьтIий бур гьарца хьхьуну
Эяллав зурул чани,
Къурдарав къюкI-мурчIисса –
Дя-дяхтта бургъил гъуни.

ЧIу-чIитI бакъар, ссихI дакъу…
КъабивкIсса хханссар оьрму.
Аман, чара ци макIру
Ккаклай бурвав барзунтту?!

Цукунсса шайвав тагьар
Кьалухччай зунттал чувнал,
Дарчунни хIайп хъиривну
Итталух суру аврдал.

ДакIнин багьувкун зилу,
Хьурдай чайвав ларг шинну,
ХIачIан ччай дакI къадиллай
ЛирчIуни бярнил щинну?!

Цуксса якьама шайвав,
Ватан итталух ларгун,
Аьй-бювкьу цайра дайвав,
Лаккуя лавгсса увккун?

ТтиликI руртнугу, зунттан
Хъамакъаитай инсан,
Пиш тIий, хъяй хьунаакьин,
Хъазам тIитIай гьар мудан.

Къаххирассар барзунттан
Цала чув бакI кьус риртсса,
Инсан, лахьхьи яхI буллан
ЗунттурдацIа, рас бивкIсса.

Къалаккуйгу цIу буну
Гьаннав зул оьрму яргну,
Чан къахьуннав дакIниву
Улклухсса ччаврил нургу.

Ссапин

Ниттил бувсса кьини

Дунияллул неъматру
Вин хьурдай чара душнихь.
Ххяххабаргъ ва цIубарзгу
Букканнав чара хьунийн!

Дуллай шадлугъру гурсса,
ТIутIайх бичиннав кюру.
Идавсил аьш рирщусса,
Ссапий, хьуннав вил оьрму!

Вил чIарав Аллагь хьуннав,
Душвавран талихI хьуннав!
Ттул къюкIлил тарг, чурххал хIал,
Оьрму давраннай гьаннав!

Мусил хIалу

ЧIирир, чIирир мусил хIалу –
Гьаннил чIаврай ца ттангъа!
Шинай шай шанна жура,
Рангру дуллай даххана.

ОьрчIан ххирар хIав занан,
ХIаллил щюлли ларххуний.
БучIай шай, хъаса дуван,
ХIаллил хъахъи ларххуний.

Агь, лазат, цуксса ххуйри,
Дакъаний ва дюхлугу,
ПIаркь-пIаркь бивкIсса зунттаву
Ва щюллисса оьрмугу!

Ссут

Агь, ца леххаврий кунна,
КIигу мукьах рирщуну,
Лечлай дур къурдарах ссут,
Сситтулсса къавкъин хьуну.

Ссуй бувунни хIавигу
ХIасанхъал хIаятраву.
КIялахIилул хIалугу
БювчIу гьаннил ланттулу.

Сситтул ттупру щун бунни
Муршардабу ттарлийнгу,
Тархъан буван къавхьунни,
Щинайн бувккуну щирду.

Ссутнил хIаясиз тIуллай,
Щюлли ишругу буллай,
Щюллинма бур ттигу ттар,
Ккаллий къадуллай кIигу.