Ноябрьданул 14-нний, оьрмулул 96 шинаву, ахиратравун лавгунни Кьубиял щарнил кIини, Оьмахан. БивкIулул къумашиву кIидарчIунни щарнилгу, Оьмахан цала куна чIалачIисса ЧукIунналгу, Ккурккуллалгу.
ЧIявусса инсантал бувкIунни щархъая, шагьрурдая.
Оьмахан ва на ниттил къабувсса уссурвал кунма буссияв ялапар хъанай. Жу кIулнан жул дусшивугу кIулссия. КIинналагу мина дуссия МахIачкъалалив, хьунабакьайссияв ца зуруй кIийла.
Оьмаханнул хъуннасса къулагъас дия буттал шяраваллих. Къуману икIайва шяраву дуллай духкъалагайсса давуртту лирчIунни, оьрмулул шиннал хъирив лаллай дакъая тIий. Цувагу щарнил хьхьури итадакьин ччай акъая. Шаппами бикIайва ванахь: «Буттай, чIунгу цамур дуркIун дур, халкьгу цала-цаласса буллай бурча, вил маслихIатру, бювкьу-аьйрду аьркинну дакъар, цIувххумунин жавабгу дуллуну, паракьатну щяикIу тIий». Ттухь буслан икIайва, шаппаминнангума бувчIлай бакъар чIун хъиннура ххуй хьуну душиву, хIукуматрал кумаграл каши ххи хьуну душиву, халкь кьалакьула ливчуну нанисса кIункIурдуйн бувккун бушиву тIий. Кьубиял щарнил жямат ппив хьуну най бур, щар леркьун най дур, колхоз чув дур, ятту чув бур тIий буруккинттарай икIайва. Зумаритавал кьини мизитрал хьхьичI 40 хIайван биххайссия бачIин. Тти кьаикIаннача чайва, амма увкIтари ихтилат буттал улклуя ва кIикку ялапар хъанахъиминная бикIайва.
Оьмаханнул оьрму чIивинияцIа бавхIуну бур буттал шяраваллицIун.
Щарнил агьулданул оьрму най бивкIун бур чIумул бувцуну нанинийн. Шардаллил багьу-бизугу чIаланну баххана хъанай бивкIун бур.
Баххана хьуну бур хIукуматрал даража, чан-чанну тIий баххана хъанай бивкIун бур халкьуннал оьрмугу. Баххана хьуну бур халкьуннал жинс, ялун личлай бивкIун бур шагьрурдайсса Кьубиял интеллигенция. Дуклан бивкIун бур Кьубавсса оьрчIругу тIивтIусса арулшинал школалий. Оьмаханнул къуртал бувну бур шяравусса школа.
Ванал буттал, Аьбдулвагьаблул, къуш ванал кумаграх ялугьлагьисса бивкIун бакъар. Бакъанугу, шяраваллил халкьуннангу, Аьбдулвагьаблунгу дуккаврия къатта-къушлин цичIав мюнпат чIалай бивкIун бакъар. Мунияту Оьмаханнул ххюра шинай яттил хIухчушиву дурну дур.
ХIухчусса шиннардий цала дурхIусса захIматшивуртту – кIинттул зунттаву дякъий, чIявуну марххалттанилу, интту-ссуттил лачIлай дакъацIайсса гъараллу, лаххи-ликкиялул кIюлану ивкIсса буслай икIайва. ЧIявуминнах урувгун, цалмур лаххия ххуйссиягу чайва.
Оьмаханнул 1951 шинал къуртал бувссар Гъумуксса педучилище.
Дуккавунияр къурув зузаву хьхьичIунсса Оьмаханнун, хъинну захIмат хьуну бур педучилище къуртал буван.
Ва гьан увну ур Кьубиял къутандалийн, шикку школагу тIивтIуну, дуклан оьрчIругу бавтIун, зузу куну бур. Бивзун нанийни немецнал кьабивтсса къатлуя школа бувну, тIаннул усттарнал оьрчIал хьхьичI бишин столлу бан бувну, Кьубату оьрчIал учебникру лавсун, гиччавассагу, лагма-ялттусса къутаннаягу оьрчIру бувцуну, школа тIивтIуну бур Оьмаханнул. Дарсру дихьлан цама кьубириоьрчI увцуну ур, цувагу Кьубавсса школалий дарсру дихьлан ивкIун ур.
Шяраву дарсру дихьлан ивкIун махъ Оьмахан кьамул увну ур партиялувун. Ванал партсобраниярттайсса ихтилатру, тIайламур бацIан буллалаву, дакIнийхтунусса шяраваллил тагьарданухсса аякьа чIалай, райкомрал Оьмаханнуйн тапшур бувну бур щарнил комсомолцы бавтIун, цаннащал ца бавхIусса организациягу дурну, эбратрансса, даврил хьхьичI бачайсса звено ба куну. Мяйжаннугу, хъуннасса шяраву чIявусса комсомолцы бусса организация дурну дур. Хъуннасса колхозраву циняв зунсса давурттугу диркIун дур, комсомолцынал дуллалимургу ляличIину чIалан диркIун дур.
Ивтун ур Оьмахан Кьубиял шяраваллил парторганизациялул секретарьну. Кьубиял ва ЧукIуннал колхозру хIаладаркьуну махъ ивтун ур кIирагу щарнил парторганизациялул секретарьну.
Даврихун багьсса Кьубиял щарнил багьу-бизулулсса буллалисса Оьмахан лайкьну чIалан ивкIун ур советрал председательну итан. Халкьуннан хIукуматрал цахарасса аякьа дурчIуну дур, колхозрал даврил низам цалийн дуркIун дур, культуралул, багьу-бизулул зузалт зун бивкIун бур.
Жяматраща хъанай къабивкIун бур колхозраву ци дуссарив, чун, ссан ци харж хъанахъиссарив кIул бан. Вайннан кIулсса ца зат бивкIун бур: халкь даврийн буккан аьркиншиву, халкьуннал зузавриха лархьхьусса дучIия (доход) дакъашиву.
Тавакъю бувну бур Оьмаханнухь, народный контрольнугу ацIу, колхозрал ревизионная комиссиялул председательнугу ацIу куну. Ванал ми давуртту бакIрайн ларсун дур.
Оьмаханнул аьпалун ваная чичлансса чIявусса бур. Райкомрал ва внештатный пропагандистну, корреспондентну, лекторнугу ивтун ур. Ванан дуллусса грамотарттугу дур, райондалул хIукуматрал улттуй суратгу диркIун дур.
Оьмахан 14 шинаву ГьунчIукьатIрал къурувсса ламу буллан увцуну ур. Буслай ия цала оьрмулуву яла захIматми кьинирду кIикку зузими дия тIий.
Израильнал ва Египетнал дяъви хьусса чIумал, 1967 шинал, хушрай Египетнал чулий ацIан лавгун ур. Буйнакскалийн бивукун, лакрал кьюкьа дяъви бавцIуссар куну, зана дурну дур.
Оьмаханнул оьрмулуву яла оьккимур, дакI гъагъанмур хьуну бур жагьилсса оьрмулий кулпат Назират аьпалухьхьун лагаву. Оьккимунивугу ххуймур ххал буллан бикIарухха, Оьмаханнул дакI гъили дуллай бия кулпатрал кьабивтсса ххювагу оьрчI. Вай оьрчIру жула хьурдай учинсса бур. Янил хьунни вайннал ххуйшиву. Ивановский текстильный институт къуртал бувну, махъра-махъсса экзаменгу дуллуну, общежитиялийн най буна, ххаришиврул цичIав ххал къахъанай бухьунссия, душ трамвай щуну къуртал хьуссар. Оьмаханнул дакI гъили дуллай ур арс Минкаил. Ва ур кардиолог, щала ухссавнил республикарттая букIлакIими хъин буллалисса. Хъиривма арс, буттан цIа дирзсса Вагьабгу, ганал оьрчI МахIаммад-Расулгу бур ризкьичитал. Ванал къатта ккавкма, хIаятраву кьай духхайсса ва куклу машина бацIан бувну бухьувкун, бикIайхьунссар хъунасса ишбажаранчи ухьунссар тIий. Душругу бур давурттай зузисса, цала цивппа щаллу буллалисса. Укунсса оьрчIру бунува, тачIав гайнная пахру буллай къаикIайва Оьмахан.
Творчествалул гьунар ялун личин бансса чIун дакъасса Оьмаханнуя чичугу хьунни. Ванал итабавкьунни Кьубиял щарния ва щарнил агьулданул инсантураясса «Лакрал къапу», «Кьубиял къала» тIисса цIанилусса кIива лу. «ЦIубарз» журналданийгу, «Илчи» кказитрайгу Оьмаханнул макьалартту мудангу дикIайссия.
Аьбдуссалам Магьдиев

