«Гьарцагу редакция – мини-холдингри»

Дагъусттаннал миллатирттал СМИ-рду хIала бавкьуну холдинг дуваврил хIакъираву биялсса аваза гьаз хьунни. Ва иширал муттаэталгу бур, дусталгу бур. Ва цIусса структура хIасул шаврия, ва ци мурадрай хIасул дуллалиссарив «Дагъусттан» Этнохолдинграл» хъунама Арсен Юсупов буслай ур «Дагъусттаннал правда» кказитрахьхьун дуллусса интервьюраву.


– Арсен Гъазима­хIамма­дович, байбишинну агьаммуния: ци мурадрайри хIасул дурсса му структура?
– КутIану дулунна жаваб. ЧIяву миллатру бусса жула республикалий жулва гьанурдал, бакIщаращал хIурмат лахъну буссар. Гьарца миллатран мазгу, аьдатругу гьанур. Утти зува пикри бара, ми гьанурду лекьан, хIура-чIула буккан бувансса пикри щил бикIайссар, республикалул СМИ-лул структуралува миллатирттал мазурдийсса изданияртту дуккан дуллан цу икIайссар? ДухIиндарал щаллу акъамари икIайсса. Миллатирттал мазурдийсса кказитру, радио, телевидение дикIантIиссар, зунтIиссар, так уттизаманнул тIалавшиннардацIун даркьуну хьхьичIуннай хъанантIиссар. ТIардал, гьану бакъасса хавардал хъу къадугьайссар, бакъамуних луглагавугу ссайнчIав къабуккайссар.

– Циванни, туну, му даврил муттаэтал бувксса?
– ТIайланма учинна, на навагу миллатирттал СМИ-рду цачIун дурну холдинг дуваврийн къарши увкмаяв. Ва иширал хIакъираву аьнтсса ихтилат хьуссия Дагъусттаннал Печатьрал ва информациялул агентствалий, республикалул жяматийсса ишккаккултрал ва ма­съала гьаз бувссия, биялсса аваза бувтуна, аьлагъужа гьаз бувна ссаву ци буссарив бувчIин къаччиминнал. Ишрив укунни бусса: паччахIлугърал 13 мазрайсса кказитру цамур кьяйдалийн буцинсса хIукмур бувсса. Циван? Редакциярдал творчествалул ресурс сантирай ва лябуккулий ишла дуваншиврул, муницIухва, хозяйствалулми функцияртту ца кIанайн буциншиврул. Яъни, творчествалул давриха зунтIиссар паракьатну журналистътал, типографиялущалсса, почталущалсса даврилсса, подпискалулсса къабуллай. Редакцияртту мурахас буллалиссар финансирттал, юридий масъаларттал ва техникалул иширттал хъардания. Редакциярттансса гьиву куклу хъанахъиссар. Цаппарассаннал тIийкунсса экономика дуваншиврул бакъар. Гьай-гьай, циксса журналистътал аьркинну буссаривгу, миннал даврил квалификациягу ххал дувантIиссар. БувчIлачIисса зат бурхха, хIакьину печатьрал форматрай гьашиву дувайсса замана бакъашиву, редакциярттан информациялул ресурсирттайн ххуллу ласун , цала кIану бугьан багьлай бур. ХьхьичIава кунма зузаврия пайда бакъар. Журналистътураву сайки оперативникнал гьунар бикIан багьлай бур. ЧIумул тIалавшиндарал бущилий хъитлий нанисса журналистика аьркинну дур.

– Агентствалийсса бяст-ччаллийсса ихтилатрайнгу увккунна ина …
– Ди, тIайлассар. Махъсса 15-16 шинал мутталий медиахолдинг хIасул даврия гъалгъа тIий бия чIявусса трибунардая. Дагъусттаннал Журналистътурал союзрал хъунама Аьли Камаловгу миллатирттал изданияртту ца структуралувун цачIун дуван аьркинссар тIун икIайва. Коллегахъул му иширайн муттаэ буккайва. На навагу, холдинг дуваврил хавар баяйхту, Дагъусттаннал печатьрал ва информациялул хъунаманачIан лавгра, рязи акъа. Аьбдуразакь Аьбдулвагьабовичлул увкуна: «Арсен, кIири ивчусса ихтилат бити. Цифрардах ургу, цал вай хIуччардах ургу, яла буванну гъалгъа». ЩяивкIун паракьатну хIуччардал хъирив изайхту, ттун бувчIуна холдинг ччянира хIасул дуван багьлай бивкIшиву. Аьщуйн щуну учин, холдинг хIасул дуваврийну харжру гьаз буван хьунтIиссар, жул агьаммур мурад – зун ччисса ва зун бюхъу бусса инсантуран кIантту ябувавур. ХIатта оптимизация ялун най дунугу.
– Оптимизация ду­къарну чара къашай дахханашивуртту дуллали­сса чIумал. Гьай-гьай, оптимизациялул штат чан бувай, даву дакъа личIан бувай. Мукун къахьунтIиссарив?
– Гьарзат закондалул ххуллийри дувантIисса. Хасъсса комиссия буссар хIасул бувну, редакциялул штатрал расписаниялул хъирив лавну, цума къуллугъран, даврин лайкьсса урив, цума акъарив ххал увантIиссар.
– Республикалий миллатирттал мазурдий ххуйну чичлачисса журналистътал чанну бур. Буми уникальныйсса бур. Жагьилми хъинну чанну бур. Ва кIану хIисавравун лавсун, кIулшивуртту дулаврил, миллатирттал мазурдий бюхъу буну зунсса журналистътал хIадур баврил ялувгу пикри бан аьркинни. Акъарив миллатирттал кказитру хьхьичIунмай буваву сантирайсса даву хьун ххай бакъару.
– Рязира ина тIутIимунищал. Амма уттива кIицI лаган ччай ура, журналистнан профе­ссионал кьимат бишлашийни, мунал шинну хIисавравун ласун дакIний бакъару. Ина тIайлассара, миллатирттал редакциярттай уникальныйсса зузалт бур, жулмур буржгу ми ябувавур. Журналистътурал харжру лайкьсса даражалийн гьаз буван ччай буру. ХIаллицIух даву нирхиравун рутлантIиссару.

– Журналистнал му­къул бияла кIулну, гъалатI итабакьин ягу хъирив лавну ххал къабувсса информация булун бучIину къабикIай. Винма цайми миллатирттал маз къакIулнува, ина цукун бищаванна коллегахъал даврин кьимат?
– Хъунама редакторнал бияла лагь къабуллалиссар. Редакциялул творчествалул щалла даврил жаваб дуллалима хъунама редакторди. МуницIухва, холдинг хIасул бувния мукьах редакциялул коллегиялул бияла хъун хъанахъиссар, ва агьам­сса кIанур. Структуралул хъунама хIисаврай, ттулмур бурж – захIматран къулайсса шартIру хIасул дувавур. Гьаннайсса, ми паракьатну творчествалуха зун­сса шартIру сакин давур.
– ТIааьн бакъасса суал. Цуксса тIайлассар «За­маналул» циняв зузалт холдинграй личIа­нтIиссар тIисса хавар.
– На инсантуран миллат хIисав бувну къабищара кьимат. ТтучIа профессионалтал зий бур. На дарги батIинтIиссар тIисса хавардугу гьану бакъасса хавардур, оптимизация «Заманалийнгу» дагьлагьиссар.

– Вин миллатирттал изданиярттал бучIантIимур цукун чIалай бур?
– «Печатка» яхьунтIиссар. ХьхьичIра куннасса кьяйдалий дакъарча, дахханашивур­тту дурну. Жунма аьркинни интернетравун кьутIин, цинярда площадкартту ва социал сетьру ишла дуллай, кказитру яхьуншиврул дугьан кIулну, дюрхъуну хъу дугьан. Дунияллул гьарцагу мурцIнийсса жулва миллатирттал инсантураща, сайтрайн бувххун, ниттил мазрайсса хаварду буккин хьунсса, ниттил мазрайсса гъалгъалух вичIи дишин хьунсса куццуй. ХIасил, гьарца редакциялия мини-холдинг хьун аьркинссар.
– Холдинг хIасул буллалийни Дагинформрал чулуха кумаг бияв? Ягу так хIала буххаву? Уртакьну зий бурув?
– Так кумаг. ЦукунчIавсса дайшишрурду, кувннан кув къабувчIавуртту дакъар. Ттуйн ва даву вихшала дунни, масли­хIат­райсса мукъух вичIи дишай, къулагъас дур дагьайкунсса. Цал уттигу тикрал буван: жул аьмсса задачар редакциярттал творчествалул потенциал багьайкун ишла буваву.

Ихтилат бувссар
Тамерлан Мусаидовлул