Ххувшаву ларсъсса вирттал

Мусал наслу ттаттал суратирттащалсса футболкардаву

[dropcap]В[/dropcap]атан душманная дуручлай лахъисса дяъвилул ххуллу бивтсса вирттавравасса ца ур Гъумучатусса Тумалавхъал агьулдания­сса Муса ХIасанбаговгу.

Муса чIивину унава ливтIуну бур ванал нину-ппу. Шанна шинавусса Мусагу хъунмур ссийл ХIалиматлул канихун агьну ур . ХIалимат цуппагу 11-12 шинавусса душ бивкIун бур.


Андриана Аьбдуллаева
[dropcap]О[/dropcap]ьрмулул чIивисса бунугу, ХIалиматлул, ательелуву зий, шюшу-лакьу дуллай, уссугу, цу­ппагу бакI буккансса маэшат бай­сса бивкIун бур. Ца-кIира шинава щар хьуну ванин Азирбижаннаву ялапар хъанахъисса ласначIан бачин багьну бур. Чув кьаитанссия ятинсса чIивисса уссу, вагу цищала увцуну ур. Тяхъасса оьрчIшиву къаккарксса, ниттил цIани, бу­ттал хъачI асар къархьусса Мусал жагьилшивугу дяъвилул шиннардийн тIайла дарцIуну дур. 1939-ку шинал аьра­луннаву къуллугъ бан лавгсса Муса тихава дяъвилийн увцуну ур. 1941-1943 шиннардий ва ивкIун ур 150-мур танкирдал бригадалуву мотористну.

Цайминнащал дяъвилул майданнив талайгу ивкIун, талатавурттаяр махъ, вайми бигьалаглагисса чIумал, зия хьусса танкарду дакьин дуллан багьай­сса бивкIун бур Мусан. Талатавуртту най диркIсса кIанттурдай танкарду кьаритан къабучIисса бивкIун бур, мунияту командиртурал цаппара саллатI кьабитай­сса бивкIун бур, танкардугу дакьин дурну хъирив лаян. Муса буслан икIайватIар, цал мукун майданнив танк дакьин дуллалисса чIумал, ялтту лерххун нанисса душманнал самолетрая битлан бивкIуна, тIивтIусса авлахърай лихъансса кIану бакъа бан-бит бухлавгсса цува марххалттаниву кIучI хьуну ххассал хьуссияв тIий. 1943-1945-ку шиннардий ва талай ивкIун ур 295-мур артиллериялул полкраву.

Шиккугу кару мусилсса Мусайн авлахърайх нанисса кабеллалсса бан тапшур байсса бивкIун бур. Белоруссиянал фронтрая Польшанавун, Чехословакиянавун бияннинсса лахъисса дяъвилул ххуллу бивтун бур Мусал. Ва гьуртту хьуну ур Орел, Гомель шагьрурду тархъан буллалисса, Днепр, Висла неххардичIасса ва цаймигу талатавурттаву. 1945-ку шинал Одер неххачIасса къизгъинсса талатавурттаву захIматсса щаву дирну эвакогоспитальданийн агьну ур. Мичча уккайхту, цIуллу-сагъшиврул тагьарданийн бувну, итаавкьуну ур шавай. Дяъвилул ххуллурдай ккаккан дурсса къучагъшивурттахлу Муса лайкь хьуну ур «За отвагу», «За боевые заслуги» медаллан, Сталиннул чулухасса барчаллагьирттан.

Дяъвилия зана хьуну махъ бувну бур кулпат. Мусал ва Шамайл дянив арулва оьрчI хьуну бур. Канил усттарсса Муса жяматран шаттирахун дакьин дан, дазин учIи ляхълай бусравну ивкIун ур. Цала карунних дурну дур Гъумук кIизивулийсса авур­сса къатри. Бувцуну бур шяравун чани. «Монтер Муса» чайсса бивкIун бур цайнмагу. Зий ивкIун ур личIи-личIисса давурттай: Гъумучиял электростанциялий механикну, Къалалийсса азарханалул насосрал станциялий, Хьур­ттал шяравусса гьарахъ. 1967-ку шинал Муса ивзун ур Каспийскалийн. Шилунай ивзун махъ МахIачкъалаллал таксопаркраву зий ивкIун ур.

Ва ххуйну кIулсса ва ххирасса ивкIун ур циняв шупIиртуран. Даврия увккун ка гьаз дансса мугьлат бакъа машинартту бацIан бувну щяитай­сса ивкIун ур. ДакI хъинсса, аьмал-хIал бавкьусса, гьарнан кумаг бан чялишсса Муса ххирасса ивкIун ур чIахху-чIарахнангу, архIал зузиминнангу.
-Жул ппу тачIав дяъвилул участниктурансса хIаллих­шиннардал хъирив излан къа­икIайва. Бусса оьрмулий цала магьирсса карунний маэшат буллай ия. Къаччива дяъвилийсса чIунну дакIнин дичлан, къумалаглан икIайва. ЧIявусса затру цIухлангу къашайва хъювссул уклаки къаан, — тIий бур Мусал хъунмур душ Ханича.

-Ххаришиву дикIайссия гьарица шинах личIи-личIисса шагьрурдай мина дирхьусса жула оьрчIру, буттал суратругу дургьуну, БивкIу бакъасса полкраву бачинтIишиврия. ХIайп, гьашину иш цамур куццуй багьну, БивкIу бакъасса полк къалавгун ливчIунни. Амма жу цинявннал шава бусраврай дакIнин утару Ххувшаву гъан дуллай ивкIсса жула бутта. Ххарину бура жула оьрчIалгу буттал аьпа лайкьну буручлай буну, — тIий бур чIивимур душ Уммукусум.