ЦIа личIайсса цIанихсса давурттайнур

53_2ХIакьину, щалвагу Аьрасатнал билаятрай кунна, Дагъусттаннайгу хъуни-хъунисса хьхьичIуннайшивуртту хьуну дур медициналуву. Амма цила
чIумал медицина гьаз дуван биялсса захIмат бивхьусса хIакинталгу бивкIшиву ва бушиву, миннал захIматран лайкьсса махъру учавугур жулва бурж.
Дагъусттаннал кожвендиспансерданул тарихраву цIакьсса кIану бувгьуссар 60 шинай медициналуву зий ивкIсса, чIярусса шиннардий кожвендиспансерданий каялувшиву дурсса Дагъусттаннал лайкь хьусса хIакин, СССР-данул цIуллу-сагъшиву дуруччаврил отличник, захIматрал ветеран, ШавкIратусса Жяъпардул арс МахIаммад Гъазиевлул.

Тамара ХIажиева
Увссар МахIаммад 1923 шинал ШавкIрав, 7 оьрчI бусса хъунмасса кулпатраву. Байбихьулул школа къуртал бувну махъ, буттал шяраву дянивмур даражалул школа бакъахьувкун, Гъумуксса школа-интернатрай дуклан багьну бур. АрхIал дуклакиминнаву та чIумала ванал хIурмат бивкIун бур, хIал бавкьусса, марцIсса, цала тIимуний кьянкьану ацIайсса уну тIий. Ца ппурттуву, кIинтнил бявкъусса гьант­рай, МахIаммад къашай хьуну ур. ХIал бакъа, чурххал кIиришивугу гьаз хьуну, аьзиятрай ивкIун ур. Тарбиячинал ва хIакинначIан иян увну ур. Гьутрурдал ссатиржан хьуну уну тIий, ва азарханалийн тIайла увккун ур. Азарханалий МахIаммадлун асар хьуну бур хIакинтал аякьалий цала ялув бавцIуну бушиву, хIакиннал касму лахьхьинсса хиялгу, гъирагу микку чантI куну бур ванаву. 1937 шинал 7 класс къуртал бувсса МахIаммад лавгун ур МахIачкъалалив, медициналул техникумравун уххансса мурадрай. Гикку дуклакиссаксса хIаллай мунаву медициналул кIулшивуртту цIакьгу, куртIгу дуллансса гъира ххи хьуну бур. Цалва тIайлану пиша язи бувгьушиврий дакI дарцIуну, хIарачат буллай ивкIун ур дуккавриву. 1940 шинал ххуйну техникум къуртал бувсса МахIаммад тIайла увккун ур Гъумукун, райондалул амбулаториялул хъунаману зун. Тай шиннардий медициналул зузалт биял къахъанай бивкIун бур, 17 шинавусса МахIаммадгу санэпидстанциялул эпидемиологнал кумагчину ивтун ур. Райондалул санитар тагьар лащинсса даражалий диркIун дур, ччитари ччимур журалул лахъай азарду ппив хьун бюхъайсса. МахIаммадлунгу, му тагьар хIисавравун ларсун, агьалинан лахъай азардая нигь душиву ва бурувччуну бикIан аьркиншиву бувчIин буллалисса давурттив дуллан багьну бур. Хаснура захIматсса диркIун дур дяъвилул шинну. 1941 шинал декабрь зуруй Гъумучату 200 инсан тIайла увккун ур Буйнакскаллал райондалийн, Эрпели шяраву къанавртту дуклан. Миннавух ивкIун ур санчастьравун фельд­шерну зун увтсса МахIаммадгу. МикIларчIун бетондалийн дурксса аьрщи чIатIрах ва кулунгирттах дихлай багьтIатI хъанай бивкIун бур. Амма агьалинал, хьхьарашиву къадурну, чурххай къия дарчагу, дагьайкун давурттив бакIуйн ду­ккан дурну дур.
МахIаммадлул 19 шинавусса уссу дяъвилий ивкIуну ур, ца шинава, къашай хьуну, ппугу лавгун ур дунияллия. Ци кьинирду бакIрачIан дучIарчагу, МахIаммад яхI буллай ивкIун ур. Дяъви къуртал хьуну махъ дуклан увххун ур Дагъусттаннал мединститутравун. Фельдшернугу зий, дугу дуклай ивкIун ур лечебный факультетрай. ХIакиннал диплом ласайхту, му зун тIайла ув­ккун ур Буйнакскаллал райондалий­сса Лув-Жунгутайннал азарханалул хъунама хIакинну. Цалла давугу ххуйну кIулсса, дакIнийхтуну зузи­сса, агьалинал оьрмулул иширттавух чялишну хIала уххайсса МахIаммад увчIуну ур Буйнакскаллал райсоветрал депутатну ва исполкомрал членну. Мура шинал ивтун ур Буйнакскаллал райондалул здравотделданул хъунаману. Му жаваблувсса къуллугърайгу, хIакин-терапевтнал давугу къакьариртун, къашайшалт хъин буллай, шаймур буллай зий ивкIун ур. Щурагьсса микологиялул азархана лащинсса тагьарданий бушиврийн бувну, му азарханалул даву ххуйсса даражалийн гьаз дуваншиврул, 1956 шинал ДАССР-данул Минздраврал МахIаммад цIакь увну ур хъунама хIакинну. Буниялттунгу, хъунмасса захIмат бишин багьну бур мунан азархана ччаннай бацIан буваншиврул. Зун­ттал 14 райондалиясса оьрмулул 14 шинавун бияннинсса оьрчIру хъин бувайсса азархана бивкIун бур му. ХъунмурчIин шанна цIуцIаврил (парша, микроспория, трихофития) ххяппурттахьхьун биривми хъин буллалисса. КIизивулийсса азарханалул цалчинмур зиву чарттая дур­сса диркIун дур, кIилчинмур – самандалул калпуширттая, тIаннуцIух ва хъуручIух гъили буллалисса. ЧIи­висса пукьа бивкIун бур прачечнайлун кIанттайгу. Гьарца кьини постель щара лахълан багьлай бивкIун бур, цимурцаннул дезинфекция дуваван, марцI-чапалмунилсса буллан. Гьаннайсса, цалвамур кулпатрал ичIаллил тагьаргу цIа дансса дакъахьурчагу, МахIаммад кьинил-кьинибархан азарханалул къайгъурдай икIайсса ивкIун ур. Кулпатрал Пирдавслул тIийкун, му ичIувацириннан ххалвагу къавхьуну нюжмарду шайсса диркIун дур. 1963 шинал микологиялул азархана ва кожвендиспансер цачIун бувну, ца азархана бувну, мунил хъунама хIакинну МахIаммад ивтун ур. Микку хъиннува ялун ливчуну бур каялувчинал гьунар. Аьркин­сса хIакинталгу лявкъуну, мунал диспансерданул даву лавайсса даражалийн гьаз дурну дур. Ххаллилсса каялувчи хIисаврай акъагу, МахIаммад Гъазиев агьалинан дакIний ур цалла даву куртIну кIулсса хIакин-дерматологну. Сайки 60 шин дурну дур ванал дунияллий ца яла бусравмур пишалий зий. ЧIявусса къашайшалт мунал ччаннай бацIан бувну бур, чIявуссаннал щавурдай ка дирхьуну дур, хIакин хIисаврайгу, дакI цIимисса цIимилул чув хIисаврайгу. Мукунмири халкьуннал дуаьлувух бишайссагу. Лажин кIялану жаваблувшинна дусса давурттай зий ивкIсса МахIаммадлул адаврай лавхъунни ппушиврул буржгу, аьзизсса кулпат Пирдавслущал, ххаллилну тарбиягу бувну, чивун буккан бунни, цивппа кунма, захIмат ххирасса, халкьуннащал хIал бавкьусса 5 оьрчI.
Ва макьала кказитрай дурксса цанна кIул хьуннин, бунагьирттал аьпа биву, МахIаммад дунияллия лавгунни. Укунсса инсантурал яхIирай дарцIуну дуссар жулла республика. Вай къабивкIссар хъапа-шапачитал, вай бивкIссар республикалийгу, хIукуматрайгу аьтIисса патриотътал. Вилссагу, ина кунмаминналссагу цIарду абадлий дакIний личIантIиссар, МахIаммад! Вил бунагьирттал аьпа баннав!