Яргну бувтсса оьрмулул лахIзарду

44_9Узданну оьрму бувтсса ххаллилсса зунтталчу, хIакьсса патриот, хьхьичIунсса чекист, магьирсса дипломат, хIукуматрал ва жяматрал ишккакку, аьлимчу, чичу, интернационалист, генерал Муртузялиев Оьмар Муртузялиевич къакIулсса, ваная къабавсса нажагьсса бухьунссар.sound

Ванал бувтсса яргсса оьрмулул хIакъи-хIисав дуллалийни, бакъар цавагу лахIза кIицI къабувну битансса. Цалва оьрмулул чIяруми шинну (1946-1981 ш.ш.) ванал гьан дурну дур хъуннасса жаваб­лувшинна дусса паччахIлугърал мюхчаншиврул органнаву зий, оперуполномоченныйнал къуллугърая айивхьуну ДАССР-дул КГБ-лул председательнал хъиривчунал къуллугърайн ияннин. 1947 шинал Горький шагьрулий къуртал бувну бур СССР-данул Мюхчаншиврул школа, 1959 шинал – Москавлив СССР-данул КГБ-лул лавайсса даражалул школа.


Увну ур Оьмар Муртузялиевич захIмат ххирасса, уздансса нитти-буттал Муртузялил ва Марияннул кулпатраву. Ванал ппу ивкIун ур цимурца дан кIулсса, мусил кару дусса адамина. Ниттил бивкIун бур ххуй­сса чIу. Ванил кунма халкьуннал балайрду учайсса цама къаивкIун ур Гъуниннал райондалий.
Школалий Оьмар марцIну ххювардай дуклай ивкIун ур. Хьхьи­чIунну ивкIун ур спортраву ва жяматийсса давурттавугу.
Ва цимилагу хьуну ур республикалул куклу атлетикалул чемпион ва рекордсмен.
1941 шинал, Хъунмасса Буттал КIанттул цIанийсса дяъви байбивхьусса чIумал, чIявусса цайминнащал, Оьмардул ппу Муртузялигу лавгун ур Ватан душманная дуру­ччин. Буттал хъирив дяъвилийн гьан най, райондалул военкоматрайн увкIсса 16 шинавусса Оьмар, миккува зун ацIан увну ур. Дяъви къуртал хьуннин микку зийгу ивкIун ур. Школалийнгу занай, хъуниминнаяр махъун къаагьну цалла давугу дуллай ивкIун ур. Ванал сияхIрай бишайсса бивкIун бур дяъвилийн наними, хьунабакьайсса бивкIун бур дяъвилия чулахъ хьуну зана хьуми, щаллу буллай ивкIун ур хъуниминнал тапшур бувсса цаймигу бигарду. Миннувугу яла захIматмур бивкIун бур дяъвилий ливтIуминнал извещениярду диян даву.
Дяъви къуртал хьуну махъ, 1946 шинал, Оьмар партиялул райкомрал секретарьнал кумагчину зун ивкIун ур. Амма хъунма хIал къавхьуну, итххявхсса, аькьлу-кIулшилул ув­ччусса жагьил Партиялул Обкомрал тIайла увккун ур мюхчаншиврул органнаву зун. Цалва оьрмулул хъунмур бутIа, сайки 50 шин, ванал ми органнаву гьан бувну бур, чIивима хIаписарнал чиндалуву айивхьуну, генерал-майорнал чин ласуннин. Ми шиннардий дурур­ччуну дур юридический элмурдал кандидатнал диссертациягу, ларсун дур «Заслуженный юрист РСФСР», «Заслуженный наставник молодежи» тIисса бусравсса цIардугу.
Ва хъанай ур СССР-нул Госбезопасностьрал ХIурматлувсса зузала, Дазул аьралуннал отличник, СССР-данул Журналистурал союзрал член.
ЛяличIинура кIицI лаган ччива Оьмардул оьрмулуву ца агьам­сса кIану бувгьусса, Авгъаннаву къуллугъ буллай ивкIсса шинну. Цаппарасса чекистал та цIаран лавхъсса билаятрайн къагьан багьана-сававртту ляхълахъисса чIумал, Оьмар, гьан аьркиншиву бувчIуну, га цIана рязи хьуна. Тани жу махIаттал хъанай буссияв, 57 шинавусса полковник акъасса, цама къалявкъуссарив тихун гьан ан тIий. Му Дагъусттаннай хъинну машгьурну ия, бюхъайва мунияту му язи увгьуну икIангу.
Таний чIявуми бикIайва жулла республикалун Оьмар Муртузялиевич кунасса каялувчи аьркинни тIий. Авгъаннаву къуллугъ буллалисса мукьрагу шинал лажиндарайгу хъуннасса агьамшиву дусса давурттив дурссар ванал. Авгъаннай цIакь хьусса режимралгу, ярагъуннищалсса оппозициялулгу дяниялу дансса, ми бакьин бансса пикрилущал увкссар ва. «Об учете исламского фактора в советнической деятельности» тIисса лаизаврищал. Ванал записка шанна шинай ххал дигьлай бивкIссар аьралуннал хъуними. Хъуннасса даву дурссар ванал ясирну багьсса жулва саллатI ва хIаписартал, бавцусса пишакартал тархъан буллай.
1986 шинал так ххюва зурул дянив тархъан увну ивкIссар 12 совет аьраличу-ясир.
Авгъаннава зана хьуну махъ ванайн тапшур бувссар СССР-данул КГБ-лул лавайсса даражалул школалул (цIана ФСБ-лул академия) спецфакультетрал хъунаманал къуллугъ. Микку зий ивкIссар 1991 шинайннин. Яла, август зуруйсса ишру хьуну махъ, мюхчаншиврул органнава гьансса рапорт чивчу­ссар.
Цайнма ДР-лул ХIукумат­ра­чIасса Ветерантурал ишир­тталсса буллалисса комитетрай каялувшиву дуллан тапшур байхту, цалва куццуй, гъирарай сукку хьу­ссар, Хъун дяъвилул ветерантуран ва ливтIуминнал кулпатирттан кумаг баврил программа иширайну щаллу дуллай. ЧIирисса чIумул дянив ва центрданийн кIункIу хьуссар ххуй­сса ниятру, марцIсса пикрирду буми. Ххюра шинава комитет букьан бувссар. Амма микку дуллай ивкIсса хъунмасса мюнпат бусса, ххаллил­сса давуртту дацIан къадиртссар Оьмардул. Мива масъаларттаха зун ивкIссар ва Аьрали иширттал ветерантурал, авгъан дяъвилул инвалидтурал ва ливтIусса аьралитурал кулпатирттал координацион советрал председательну авцIусса чIумалгу.
Ванал дуллалисса жяматийсса давуртту чIярусса дур. Ва ур Жяматийсса Палаталул член, «Победа» фондрал председатель, ДР-лул БакIчиначIасса Хъунисриннал советрал член, Дагъусттаннал дяъвилул ветерантурал ва Ихтиярду дуруччай органнал советрал президиумрал член.
Ва хъанай ур Аьрасатнаву ду­ссарагу ца, ливтIуминнал цIарду ва бувччусса кIанттурду кIул буллалисса, ТОКС-рал (Телевизионный отряд краеведов-следопытов) командир.
Дагъусттанная аьрайн лавгсса 175 азара инсаннава 90 азарунния ливчусса бур ливтIусса ва ятIа-тIар бакъа бакъа хьусса. Оьмар Муртузялиевичлул каялувшиннаралу дунияллийн бувккунни «Аьпалул луттирал» 26-мур том. Миву бувсун бур Хъунмасса Буттал КIанттул цIанийсса дяъвилий Дагъусттаннал цуксса хъар лархъссарив, рирщуну дур 73 Совет Союзрал, Аьрасатнал вирттаврал суратру, шанмагу даражалул Славалул ордендалул кавалертал хьусса 8 инсаннал сурат. ЧIярусса ххаллилсса давурттив цаймигу дурну дур ванал каялувшиндаралу следопытътурал кьюкьлул.
Ци къуллугърай, чув, ссаха зий ухьурчагу, Оьмар Муртузялиевичлул чIарав мудангу бур ванал тIимур тIисса, ванацIун бавкьусса ххаллил­сса кулпат Сакинат МахIаммадовна. Ссивирлив лавгсса декабристурал хъами кунма, ласнащал цIарал ччувччуну нанисса Авгъанис­ттаннайн лавгун, мукьрагу шинай ванащал тих бивкIссар Сакинат. Оьмардул ва Сакинатлул бур кIива ххаллилсса оьрчI – арс ХIажимурад ва душ Мариян. Бур минналгу оьрчIру.
Вай гьантрай Оьмар Муртузялиевлул оьрмулул 90 шин бартларгунни. Бакъар 90 шинал лажиндарай­сса ванал оьрмулуву цавагу лахIза цукун-бунугу бувтсса, дакIний къаличIансса.
Исрапил Рамазанов.
ХIадур бувссар
Андриана Аьбдуллаевал