Берлиннай компартиялувун кьамул увну ур

Къяннал шяравасса ХIажи­мурадлул арс ХIажимурадов МахIаммадлун, ччянива ппугу дунияллия лавгун, цимурца ниттихун дагьайхту, мунин кумагран ичIаллил хъар дугьан багьну бур. 1941 шинал апрель зуруй му армиялийн увцуну ур Воронежская областьрайн. Дяъвилий Центральный ва 1-мур Белорусский фронтрай, зенитная артиллериялул разведчикну ивкIун ур.

Варшава тархъан буллалисса талатавурттаву ва гьуртту хьуну ур Берлин ласавриву. 1945 шинал май зуруй Берлиннайва кьамул увну ур партиялул кьюкьлувунгу. КIира шинай 615-мур зенитно-артиллериялул дивизиондалул взводрал комсомол организациялул секретарьнугу ивкIун ур. Дяъви къуртал хьуну махъ зий ивкIун ур Вихьуллал школалий учительну, яла – Къяннал школалул завучну. Гихунмаймур оьрмугу ванал гьан бувну бур Ккуллал райондалул дук­лаки оьрчIал кIулшивуртту куртIгу, цIакьгу дуллай, миннан тарбиягу дуллай. Зий ивкIун ур Ккуллал ва Вихьуллал школарттай директорну, Ккуллал райондалул халкьуннал образованиялул отделданул хъунаману, Ккуллал райисполкомрал парторганизациялул секретарьну. 1956 шинал заочнайну къуртал бувну бур Дагъусттаннал пединститутрал тарихрал факультетгу. Пенсиялийн укканнин зий ивкIун ур Къяннал школалул директорну, пенсиялийн уккайхтугу му шава щяикIан къаивтун ур, цал шяраваллил советрал председательну, яла учительну зий ивкIун ур. ОьрчIан кIулшивуртту дулаврил ххуллий­сса захIматран кьимат бишлай, МахIаммад ХIажимурадовичлун дуллуну дур хIурматрал лишан «Отличник народного просвещения РСФСР» ва «Дагъусттаннал лайкь хьусса учитель» тIисса бусравсса цIа. Аьрали наградарттавух тIурча дур Буттал КIанттул цIанийсса дяъвилул 1-мур даражалул орден, «Отличник-Разведчик» орден, «За боевые заслуги» ва «За отвагу» медальлу. Дур мукунна Варшава ласаврихлу, Берлин ласаврихлу дуллусса медальлугу. Цала шяравучу МахIаммад Оьмаровлущал архIал армиялийн увцусса ХIажимурадхъал МахIаммад мунащала увкIун ур аьраягу. Кулпат Залмущал 7 оьрчI ччаннай бацIан бувну, дуккин бувну бур. МахIачкъалаллал 56-мур гимназиялий дарсру дихьлахьисса МахIаммадлул душ Земфира ХIажимахIаммадова бутта дакIнийн утлай, укун буслай бур: «Буттал бусласимунива хъинну дакIний ливчIунни мунан цанма хьхьичIва-хьхьичI мусиватсса дяъви ккаккаврил ццаххандарал суратру. Ми поездрай най бунува, леххаву дуртун дур, поездрайн бомбарду бичлан най бур, буккияра вагоннава, лихъира тIий. Махъсса 2 вагон пIякь чин бувну, пасат бувну бивкIун бур. Снарядирттая ххассал хьун къавхьусса инсантурал поездрал чIаравсса кIанттурду лухIи бувну бия, ливтIуцири чIявушиврул бакI гьанай бия тIун икIайва. Цамургу мукунмасса иш буслан икIайва, самолетирттал ттупру бичайхту, сагъну бурув тIий окопирттаву куннайн кув оьвтIун бикIайссияв, цимилагу шяравучу МахIаммадлуйнгу оьвчайссия сагъну урав куну, мугу цайна оьвтIун икIайссия тIий. Мукун оьвтIисса чIу бавну чантI кунав тIий ия ца кьини снаряд дагьайхту, кару-ччанну сукку бав, саламатну бия, яруннин чани лавсун бия, цува цама саллатIнал ялув лявкъуссара, лув ливчIсса саллатI ивкIуну ия тIий буслан икIайва. Чанигу бувкIссия яла. Ппу талай ивкIссар Белоруссиянаву, Украиннаву, Польшанаву. Мунал бусайва ца къизгъинсса талатаврия мукьах багьтIатI хьусса цува шанул лях лавгунав, дяъвилул цIарава сагъну уккансса хьул ба­къасса цанна ккарксса макIлил дакI таза дуккан дурна куну. МакI ккар­ккун дур цува шяравусса зунттуйх гуж-балагь лавхъун нанисса, Аьлил зунтту тIисса бюхттулсса зунтту буссар Къянив, мунийх лавхъун най хьунав тIий ия. Гужрайх му зунттуйх лахъайхту, кIий бакIуй яла ккунуккирттащалсса кюру макIра хьуна тIива, цахьва цала навагу къаивчIан най ура, ттула оьрчIругу хьун най бур учав тIий ия. Бутта шяраваллил жяматран ххирасса ия, цIуххин бумур цIуххин, маслихIат ккаккан шаппай муначIан бучIайва. Жун, оьрчIан, ппу гьармуниву эбратну ия, ци даврий зурчагу, лажин кIялашиврий даву дайсса буттал цIа бусравну ядансса хIарачатрай къуццу тIийгу буссару».
На Земфиращал ихтилат бувсса кьини, мунил цуппа зузисса школалий буттал аьрайсса оьрмулия бусласисса дарс дирхьуну дия. «Ттулама ппугу фронтовик ухьувкун, мунал оьрмулул ххуллу гьануну лавсун Чувшиврул дарс дишав, оьрчIалгу ххуйсса гьурттушинна дунни, назмурду дурккунни, бу­ттал биография дакIних лавхьхьуну бувсунни, ххалдарду мунал суратру. Буттал аьрали ххуллул география чIивисса бакъар, Воронежскаллал область, Минск, Тамбовская ва Орловская областьру, Белоруссиянал Гомель шагьру, Украиннал ва Польшанал шагьрурду, Мюнхен, Берлин, яла Даниянал дазуйн був­ккун, мичча шаппайнсса ххуллу. ЦIанакул дяъвилул Ххувшаврил сий яларай дуллан ччисса гужру сукку хьуну бур, бюхттулсса тарих бяйкьингу, баччангу буван ччисса националистътал-патриотътал бур. Мунияту учительтурал бикIу, нитти-буттахъал бикIу жулва оьрчIан дяъвилул тарих мяйжаннугу бивкIсса куццуй лахьхьин бувансса хIарачат бикIан аьркинни. Му кIану хIисавравун лавсун, жулмур школалий хъуннасса даву дуллайгу буру, уттиния тиннайгу дуллан дакIний буру. Аьрай гьуртту хьумигу, дяъвилул захIматшивуртту дурхIумигу Ххувшаврил байрандалул гьантрай бакъассагу, мудан бусравну жулла дакIурдиву бикIангу аьркинссар, бигу-бикIантIиссар».
МахIаммад дунияллия лавгун ур 1989 шинал. Мунал кулпат Залму хIакьину наслулулсса буллай, ласнал аьпагу хIурматрай ябуллай бур. ЦIуллушиву дулуннав мунихьхьунгу! Ххари булланнав наслулул!