Лакку дарардал ккурчIав

Бунияла лахьхьу-цархьхьу Ваччав яхъанахъисса ца гьалмахчунал ттуй бювкьу-аьй дурна: «На ина жулла тIабиаьтрая чирчусса макьалардах ялугьлай икIайшиву кIулссархха вин, циван къачичлай ура махъсса ппурттуву мукунсса макьаларду?» — куну.
Гьай-гьай, инсаннал дакI чарил дакъахьувкун, ттун тIааьн бивзуна гьалмахчунал махъру. На мукIруссара, мукуна, вайми инсантуран ххалшайсса затирттаяр лакрал тIабиаьтраву ттунна личIисса цичIав ххалкъашайшиву. КIулсса зат бур инсаннал дакIнил макьу даркьусса чIумал, чан-кьансса бухьурчагу, ккавкмунийх, янилун дагьлагьимунийх, кьинирдал лавсун жучIанна нанимунийх умудиращал, тIааьнми пик­рирдащал ябитайсса бушиву. Мунияту, макьала ссаяту дайдишин хъиннивав тIий, хъиривмур кьини, кIюрххицIун на ттула Вихьуллал шяраваллил бакIшяраву бивхьусса мизитрал чIаравсса къатрал къатталаллил цIив увкссияв. Лакку билаятрал дарарду, арду, лахIунтту, лухччив, зунттурдал чурхру, къатрал санцинну, гьарца зат хьхьувай бувсса ганз бакъасса марххалттанул ла­ххиялуву дия. ЧIатулттух башин бувасса марххалттаний авцIуну унува, тиву-шиву зунттурдал хъицIурдий бакIру дирхьуну шанай диркIсса ххялтIасса ттуруллив чIакъачIалачIисса бургъил нурданул чантIатIи дурна. Уссу учIаннин кIюрх тапшур дуван ялугьлай бивкIсса, нурданул симандалуву кюру був­сса барз, чIал къавхьуну ца ттуруллул пардавлух лабивкIуна. ХIазран бакъахьунссар учай­сса «Жагьилшиврул чIунну яла буру­ккин бакъами, караматми, ххуйми, кьуват буми чIуннур», куну. Мукун, гьарца кьини кунна, жагьилшиврул кьини чантIатIи дурну, бургъил кIяласса дара пперхатIи дурна. Ялув кIицI дурсса зунттал хъицIирдал ялувсса ттуруллив ранг-рангсса шаллайн кIура дарну, зунттал хъачIунттайх ччех дикIайхту, зунттурду жалинтрайн був­ккуна. Бунияла цивппагу уттизаманнул жалинтрайн. Циван учирча, хьхьичIава жула зунттавусса жалинтрал чIюлусса ла­ххия лаххайсса диркIхьурча, утти цайми миллатирттал аьдатирттавасса кIяла яннарду лахлай бур. Амма мунияту духьунссия хъиннура жулла аьдатру духкъалаганшиврул цила жалинт­райн бургъил къакъунттал суратир­ттащалсса лачакру хъачIунттайн дирчусса.
ДуркIуна кьини, бивтуна, кIи духьурчагу, гацIана марххала канакисса баргъ. Ах­ттайн бизулул чIумал на ттула тIиртIусса ларзулусса термометралух урувгсса чIумал, га дия 16 градус гъилишиврул ккаккан дуллай. Февральданул дайдихьулийра кьутIа тIий дия инт зунттал дарардавун. Ялагу буссару жува рязий бакъа Лаккуйсса кIинтния. МахIатталсса инсантал буру жува. Му махIатталшиву ттун чIалай дур, чуннив оьруснавун, Ханти-Мансийскалийн, 50 градус дякъил дусса кIанайн, арцу лякъин заназавриву. Бюхъай шикку: «Чуври Лаккуй арцу лякъин шайсса?» — тIисса суал хIасул хьун. Сергокъалалия ливчуну зунттавунмай нанисса ххуллий жунма хьунабакьай чарттал ххялчIив дуллалисса чарттазанну. Жува, Ккуллал райондалий яхъанахъисса инсантал, буру Ххажалмащилияту чартту машан ласлай.
Хъуннеххайсса, дахьа кьус ивкIун, гьаз буван бюхъла­хъисса, виххуччив дуссар жуйнна мудан ишанну дуллай. «Ласияра жу зува гъили буван, къатри буван», — тIий. Агь, вил къаттай, ххалкъахъанахъир жунна ви­ххуччив. ЦIунил: «ТIабиаьтрая макьала чичлачисса адамина дахху-ласулия ихтилат буллан ивкIуннихха», — тIисса пик­ри дакIнин багьан бюхъай. ТIабиаьтрая кьацI учин жущава къашайсса бухьувкун, ттулва ихтилатраву жухара къуллугъ буван мудан хIадурсса тIабиаьтрах вичIидишара учин ччай ура на. Ганил дуллалимур ласияра учин ччай ура. Малугларду цIабиркь чIарав дунува, цIабиркь дуван­сса кIанттурдах.
ХIатта ва цIана нава бусласисса зат ттулла чичрурдаву утти­нин кIицI бувну бухьурчагу, уттигу цал тикрал буллай ура. Эбрат ласияра жугьутIная. Тай яхъанахъисса аьрщи бургъил ччуччин дурсса аьрщи дусса дур. Амма цамур яхъанансса кIану цанма дунияллий къабиривукун, жучIанна, Лаккуйн, дияннин, халкьуннал учайсса «израилнал тIаннул къур» дунияллийх даххан гьан дуллай бур. Дугьлагьияра хъуру, ххя­ххан дуллалияра «тIаннул къурущал» данди дацIансса лакку къур. Вассалам, вакалам!