Школардай дуклакисса оьрчIру чан хъанай бур

dyt_13ЦIусса дуккаврил шинал бухкIуллийсса Ккуллал райондалул КIулшиву дулаврил Управлениялул бакIчи АхIмадов Шамил Аьбдурашидовичлущалсса ихтилат.

— Шамил Аьбдурашидович, дурусну шин хъанай дур ина Ккуллал райондалул КIулшиву дулаврил Управлениялул къуллугърай авцIуния махъ. Ци дуван хьур вища инава зузисса мутталий?
— Ца шинал мутталий ттущара цалчин дуван хьусса давуну чIалай дур райондалийсса школардал директортал хьхьичIаванияр ххисса тIалавшиннардайн буцаву, вайннал дисциплина гьаз дуван бюхъаву. Ялагу, ци-бунугу школалийсса чIивисса иширай вай хъирив хъанан бикIайва райондалул бакIчиначIан. Утти жу школардал оьрмулул циняв ишру Управлениялий щаллу бувайссар. Учиннуча, хьхьарану зузиминнан танмихI буваву, ххуйну зузими хьхьичIун ласаву гьарза хьуссар.Школарду аьркинлугъирттал щаллу буваву, финансирттащал жул канилу хьуссар. Конкурсир­ттайн, слетирттайн оьрчIру тIайла буккайни машинарттахсса арцу ва оьрчIангу командировочнайрду дулаву хьуссар. ТIайлар, шикку ревизортал бур оьрчIан къадулун багьлагьиссар командировочнайрду тIий. Жу ва иширал ялув ччиманал хьхьичI жаваб дулунну учарду. Ларгсса дуккаврил шинаву жуща бювхъунни «Президентский состязания», — тIисса иширттайн тIайла буккан ххаллайх лахъулт ва «Вихлиночка», — тIисса оьрчIал ансамбль. Махъсса ацIра шинал къавхьусса уттисса гъинттул жуща бювхъунни райондалул соцзащиталущал кьу-кьуя оьрчI усса кIива группа гъинттулсса «Энергетик», — тIисса Къаякантливсса лагерданийн тIайла буккан. Ххуйну дуллунни шинал ахирданий ЕГЭ. 125 оьрчIан буллуссар аттестатру. ТIайлар, вай бакъа 4 оьрчIаща къавхьунни аттестат ласунсса кьяйда ЕГЭ дулун. 9-мур класс къуртал бувунни мукунна ЕГЭ дуллуну 118 оьрчIал. Хъиннура ххуйну хьун­ссия жул давурттив жучIасса ИМЦ (Информационно-методический центр) цила багьайсса куццуй зий бивкIссания. Му ххуйну зий бакъа тIий, апрельданий лакьин багьунни. Утти цIунил пагьму бусса пишакартал ххал бувну тIитIин багьанссар.
— Ялун нанисса цIусса шин зу цукун хьунадакьлай буру? ХIакьинусса кьини цими учитель ва дуклаки оьрчIру бур Ккуллал райондалийсса школардай?
— Учительтал бур 284. Дуклаки оьрчIру 1091. Гьашину цалчинмур классравун нанисса оьрчIру бур 94. Гьашинусса дахханашивуну хьунтIиссар Федерал стандарт­райн бувну 2-мур классирттаву дихьлантIисса англиянал мазрал дарсру. ХьхьичIра 5-мур классрава дайдишайссия. Ва хъанахъиссар факультативрал дарсиран кIанайсса дарсну. ЦичIав ялун чIалансса давурттив дуллай бакъашиврийн бувну, школардайсса психологтурал ва социал учительтурал дарсирдан кIанай дихьлантIиссар оьрус мазрал, англиянал мазрал, информациялул ва технологиялул дарсру. Мукунма жу школардайн кьамул буллан тIий буру компьютерду ххуйну кIулсса, гай бакьин буван программарду кIулсса пишакартал.
— Ци дур шинал дайдихьулий дахчилачисса затну хъанай?
— Школардай дуклакисса оьрчIру чан хъанай бур. Му чан хъанахъаву дур 9-ва класс бувккусса оьрчIру шагьрурдайнмай лагаву дуклан буххан. Ми нигьа бувсун бур кIира шинава цащара ЕГЭ дулун къахьунссар тIий.
— Цукун хIадур хьуну буссар школарду дуккаврил шин дайдишиннин?
— Школардай цинявннуву ремонт дурну дуссар. Анжагъ Ваччав цIуну буллалисса школа дакIний буссияв дуккаврил шин дайдишиннин къуртал буван хьунссар тIий. Цила чIумал финансировать къабаврин бувну, шиккусса давурттив къуртал дуван къархьунни. Утти ци- бунугу багьана къахьурча, ссуттилсса кIилчинмур четверт дайдишиннин къуртал буван шайрив ххал буванну. Зий бур тиккусса строительтал. Давурттив чIярусса дур уттигу.
— КкурчIа-чIирах хаварду бурхха, Ккуллал райондалийсса цаппара школарду лакьлакьи­ссар, тIисса. Вай ци хавардур?
— Цавагу школа къалакьлакьи­ссар. Школардай дуклакисса оьрчIру чанну бушаврийн бувну, ца класс буну гамур бакъасса школарду бур. Уттигу ва иш чулийн буккан бувар. Райондалул бакIчи ва на Дагъусттаннал кIулшиву дулаврил министрнащал хьунабакьин багьлай бур. Бюхъайссар школардал статус личIи хьун. Учиннуча, чансса оьрчIру бусса шяраваллавусса школардая, дузалсса оьрчIру бусса школардал филиаллу хьун буван. Яла жула бала ци бур учирча, ца шинаяр гамур шинал школардайсса дуклаки оьрчIру чан хъанахъаву дур.
Ихтилат бувссар ХIажимурад ХIусайновлул