Ишла дуллалияра зулла ихтиярду

pg_9Вай гьантрай «Илчилул» хъамаличуну хьунни ДР-лул Халкьуннал МажлисрачIасса Миллатирттал дянивсса арардал, жяматийсса ва диндалул ккураннал иширтталсса байсса комитетрал председатель, Дагъусттаннал
Халкьуннал МажлисрачIасса «Справедливая Россия» фракциялул каялувчи
Давдиев Камил МахIаммадлул арс.

«Илчи» кказитрал редакциялий цIакь хьусса ца хъинсса аьдат дур чIун-чIумуй редакциялийн махъ нанисса, хьхьичIунсса лакрайн хъамалу оьвчайсса. Мукун, кIинтнил бявкъусса гьантрай цахъи пахъ багьнугу бивкIун, интдайдихьулул гьантрай цIуларгунни ва ххуйсса аьдат. Ва интнил итни кьини «Илчилул» хъамаличуну хьунни ДР-лул Халкьуннал МажлисрачIасса Миллатирттал дянивсса арардал, жяматийсса ва диндалул ккураннал иширтталсса байсса комитетрал председатель, Дагъусттаннал Халкьуннал МажлисрачIасса «Справедливая Россия» фракциялул каялувчи Давдиев Камил МахIаммадлул арс.
Ва хьунабакьаврий хьунни личIи-личIийсса темардайн багьайсса ихтилатру: лакрал шяраваллавусса щинал, ххуллурдал масъаларттая байбивхьуну, Лаккуйн газ буцаврил, аьрщирду дукъагьлай, дачIра личIаврийн, аьмну республикалий­сса тагьарданийн, Сириянавасса лихъачалтрал масъаларттайн бияннин. Шикку гьарта-гьарзану чичлай, цIунила цIунил тикрал къахъанарчагу, ихтилатру хьунни ЦIуссалакрал район Новостройрайн дизан дуллалаврийн багьлагьисса, къатри даву ца, инсантурал щаллусса, духIин дусса оьрму бутланшиврул, уттигу цикссагу давурттив щаллу дуван аьркиншиврия. Вай ихтилатирттаву яла аьсив бизанмур бия цIусса миналий аьпалул хьуми, микку хIатталу дакъашиву сававну, ЦIуссалакрал райондалий буччан бувцуну занай бушиву. Гийхра личIлачIими буттахъал рухIру къагьану, махъ аьпалул хьумигу кьаритлатисса миналийнмай лавсун заназаву.
— Камил МахIаммадович, буси вилла даврия, ци масъалартталсса буллай, цукун зий буссарув зува.
— Жул даву тIайланна дархIуну дур республикалийсса, хIукуматрайсса тагьарданущал, микку паракьатшиву дуссаксса — жул давугу цила нирхирай, паракьатну най дуссар, ца ци-бунугу хьуннихха, жунгу — къача-къучшивуртту. Ларгсса шинал жулла республикалул политикалул оьрмулуву хьунни хъинну чIярусса дахханашивуртту. Мукунсса давурттавухгу жул комитет гьуртту шайссар. Мукунна жул фракциягу. Умуд бур ми иширттацIун дархIуну дурсса давурттив нахIакьдансса къахьунссар, миннул «ахъулсса» ххуйсса дикIанссар тIисса.
Жуйн багьайссар дин­далу­цIун, миллатирттал дянивсса арардацIун бавхIусса масъалартту. На курировать байссар СМИ. ДР-лул печатьрал ва информациялул цIусса министр ивтсса чIумал бувкIунни хасъсса чагъар, цивугу бусласисса депутатътурал СМИ-рдащал муданнасса дахIаву дикIан аьркиншиву, миллатрал прессалул чIаравбацIаву дуллан аьркиншиву. Мукун, хIакьинусса ва жулла хьунабакьавугу му ххуллийссагу хъанай дур.
Комитетрал, мукунна, ххал­­­­­­­­­­­д­­игьайссар агьалинал депутатътурачIансса обращениярду, аьрзарду…
— Лакрал чулуха чIярусса дикIайрив мукунсса обращениярду?
— Лакрал чулуха сайки къадикIай. ЧIярусса обращениярду дикIай къумукьнал миллатрал чулуха. Ми дархIуну дикIай аьрщарал масъаларттацIун, мукун, аьрщарал масъалартту чан-чанну тIий кIура баяй миллатиртталми масъалар­ттайн. Лакрал шаннагу райондалул хъуниминнащал чIа-чIаннин хьунабакьару «в рабочем порядке». Инсантал цивппа къабучIай аьрзардай. Депутат ххуйну зуншиврул, халкьуннал ганая тIалавшин дикIан аьркинссар. Ганан баян буллан аьркинссар цалла диялдакъашивурттая. Аьрзарду, чагъарду, оьвчавуртту дикIан аьркинссар. На учивияв, лакрал агьалиная хъинну чанну бикIай аьрзарду, депутатнаясса тIалавшиннарду. Депутат хIукуматравусса зул вакилли. Ишла дуллалияра зулла ихтиярду, учин ччай бур ттун ттула избирательтурахьгу, зул кказит буккултрахьгу. Миллатир­ттал дянивсса масъаларттаварив ца яла цIурувкьюмурну личIлай бур ЦIуссалакрал райондалуцIун бавхIумур.
— Ванияр сайки 25-хъул шиннардил хьхьичI «Илчи» кказитрал цалчинмур номер итабавкьусса чIумала аьпа биву МахIачлул чирчуссия «Лакрал цIуцIи кIану» тIисса макьала, вайксса шиннардил дянив му кIану «цIийнма» ливчIун бур…
— Мяйжаннугу, му мукун личIлай бур цикссагу шиннардил мутталий. ЦIанасса чIумал ххалбигьлай буссар Аухуллал район даврил масъала, мунищала архIал цIуминалий ЦIуссалакралмур райондалулмур статусралссагу. Вай кIирагу район дур цал архIал щаллу бан аьркинсса масъалалуцIун дархIусса. Мукун, 2017-ку шинал 1-мур январьданийннин вай масъалартту щаллу хьун аьркинссар.
— Жува хIакьину сайки цIусса билаятрай чантI увкунну, кIива миллиондалул инсантал ххи хьу­сса, Крымнал агьалинащал цачIусса. Ва иширал хIакъираву ци учин бю­хъанссия?
— Крымнал жямат ххарину бур Аьрасатнавун хIала буххаврия. Жулла аьрщигу хъунна хьунни, агьалигу гьарза хьунни. Хъуннасса политикалия гъалгъатIурчарив, ва дукъарну къабучIисса даву дия, дунияллул ареналий жулва билаят му мяйжаннугусса бюх­ттулсса держава бушиву ккаккан баншиврул. Дунияллий уттинин хъанахъимур хъарну бия Европаная, Американая, миннащал цахъи ттярзлий къабуккарча, ми цанма ччимур буллай бия. Жулвамур чIугу баян бан аьркинну бия тайннан. Хаснува Крымнал жяматгу цивппа жучIанма кIункIу тIиний. Иш хьусса куццуй къавхьуссания ЛухIихьхьирил флотгу дуккан дан багьлай бия тиха, яла тихунмай ЛухIи хьхьиривун, океанналувун буккавугу жунна захIмат хьунссия. Жулла цIакьшиву яданшиврул чара бакъа дан аьркинсса давуя тIиссара ва. Ахиргу, аьра­сатлувтуран бигьалаглансса кIанттурду ххи хьуссар. Утти чIявуми тийх бигьалаглан аьркинни, чил хIукуматирттайн къазанай. ЖучIарагу паракьатшиву хьуну, шихун инсантал бигьалаглан букIларча хъинну хьунссия.
— Ахъушиял райондалий­сса лакрал шяраваллал агьали бур жучIан оьвтIий, чичлай Лакрал райондалувун буххан ччай буру тIий сукку шавай буру тIий. Цах дикIан аьркинсса куццуйсса аякьа, къула­гъас дакъар му райондалий, социал идарарттай ций махъва-махъ кьамул буллай буру тIий, цIуру-кIурулий цалла ихтиярду ссуссукьу дуллалаврия. ХIатта га яла бявкъусса кIинтнил зурдардий медпунктрай чирахъ кьувкьуну бивкIун бур, буржру буссар тIий…
— Мукун тIун къабучIиссар. Му хъунмасса аваза шайсса масъалар. Жулла аьрщив, щархъурду, ца лакралсса дакъа, вайминналссагу дур хIала дурхсса даражалий. Ми цукун дачIин бюхъайссар!? Микку, ттул пикрилий, цичIар перспектива дакъар. Шяраваллурду личIи хьун ччай духьурча, райондалий референдум бан аьркинни, му булларча му райондалийсса чIявучил чIурду ми шяраваллурду цалла райондалува дуккаврийн къаршисса бикIанссар, кIиккувами ялтту букканссар, цанчирча гьарца райондалунгу шяраваллурду ххишалассаксса хъинну тIий. Ва ялагу, миллатру чIявусса Дагъусттаннай ца мукунсса иш хьурча, гихуннай гъургъаза сукку хьунссар, РутIуллал райондалий бур цIахъур, мигу сукку хьунссар. Му райондалиясса цIахъур миллатраясса ца депутат ур буслай, ай, ттуршли­хъайсса милицалтрава цаягу цIахъур акъар, циняв рутул бур тIий. Мукунсса ишру къачансса бухьунссар жулла республикалий. Ца килпит ла­хъарча, хъунмасса къавтIи хьун­сса. Мукунна Казбековуллал райондалий дур чачаннал шяраваллу — Калининаул ва Ленинаул. Мигу бур цив Аухуллал райондалуву бикIан аьркинссару тIий…
— Туну му килпит ла­хъансса, цIу щунсса инсан укканнин, иш къуманивун багьаннин къабучIиссарив му райондалиясса депутатнангу, вингу муку-мукунсса, инсантурал ихтиярду ссуссукьу дуллалисса кIанттурдалсса буллан?
— БучIиссар ва чара бакъа аьркинссар мукунсса кIанттурдах къулагъас дуллан. Ахъушиял райондалийми лакрацIун бавхIуну, на ихтилат буванна му райондалиясса депутатнащал. Му масъала щаллу бавриву ттущава шаймургу буванна. Ялагу, инсантал цивппагу кIива-шанма зуруй чани бакъа бунува кьабивкIун бикIан къааьркинссия. АькъатIинан ччатI бак­ъассар, га аьтIисса оьрчIанни ниттил хьхьичIва-хьхьичI ччатIгу булайсса. ЧIумуй хъирив буккан аьркинссар. Мукунсса ва цаймигу иширттал хIакъираву агьалинаща кумаграл хъирив буккан бюхъаваншиврул, тIивтIуну буссар Депутатский пост. Му Пострайн ва номерданий оьвчин бюхъантIиссар цалва-цалва мурадирттащал: 67-30-51. Оьвкуну махъ, агьалинал мурадру райондалул администрациялул бакIчинайн бувккун, цаманайн бувккун, мугьлат бакъа ххалбигьин, хъирив лаян аьркинссар.
— Инсан дунияллийн лявхъуния шинай, ахиратравун гьаннин гьар кIанай лулттурасри дуллан багьлай бур, роддомирттайгу, оьрчIал садикирттавугу, школардай ва вузирдавугу. Депутат хIисаврай, вилва пикрилий, ци дуван аьркинссар коррупция духлаган дан? Коррупция дуссаксса я экономикалул, я политикалул «обеление» къадикIаншиву аьлтта чIалачIисса зат бур, я му дуссаксса де­мок­ратиялул ххуллугу къабикIантIишиву…
— Аьрасатнал аьрщарай коррупциялул масъала мудангу бивкIун бур, чанну, чIяруну, лулттурасри мудангу дуллай ва ласлай бивкIун бур. Анжагъ билаятрал кIия каялувчинаща хьуну бур му кIанттущал биялну талан — Иван Грозныйлуща ва Сталиннуща. Га чIумал мукунсса инсан аьщун изайсса ивкIун ур. ЦIанагу, ттул пикрилий, коррупциялущалсса талатавриву кьянкьасса кьяйдарду ишла буллан аьркинни. Амма мукунсса кьяйдардалгу цалла диялдакъашиву дуссар — багьана бакъасса инсангу ириян бюхъайссар. Ца ххуллу, ца «дарув» лявкъуну щаллу байсса масъала бакъар ва. Ттул позиция – ци чулийгу, кьяйдарду кьянкьа давур, закон цIакь давур. Амма га чIумала на мукун учайхту, ттул уртакьтал тIун бивкIунни «ина жу махъунмай аьвзал заманалувун буцин ччай урав» тIий. Ттухьва бияла буну, на дуллалиманал киямур ка, ласласиманал урчIамур ка кьукьивияв. Цанчирча так нигьлил ва ццаххандарал бакъа инсантал бацIан къабантIиссар лулттурасри дулаврия ва ласаврия.
Ялагу, ласласиминияр дуллалими чIявусса бур. ОьрчI школалий дуклай уна, нину-ппу мунахь цIухлай бакъар ссаха зий ура, шардайсса даву биттур дував тIий, школа къуртал бувну махъ дуклан акьлай бур вузравун, дуллуну чIярусса арцугу. Ххуйну дуклай, цалва хIарачат цалва буллай ивкIманангу му тIайладакъашиву чIалай дур, цаярва за къакIулма, кIисса кIиссурайх бишлай къаивкIма хьхьичIун увккукун мунангу му кIану кьутIлай бур.
Ялагу, цала лякьлул оьрчI къашавай хьурча ягу дуснакьравун агьарча, нину-ппу хIадурну бур къатта-цIу, ду-дакъамур даххан, му ххассал аншиврул. Мукун, гьарца инсаннал цанмавагу кIул бакъа, коррупциялул «чIираву» ца-ца, кIи-кIива чару бихьлай бур.
— Барчаллагь ихтилат­рахлу, Камил Ма­хIам­мадович! ТIайлабацIу баннав гихуннайсса давривугу.

Ихтилат бувссар Качар ХIусайнаевал
Чивчуссар Бадрижамал Аьлиевал