Чув — унугу хьхьичIунну

P6_2ЖучIара шяраваллил хозяйство такIуйрагу хьхьи­чIунну дакъассия, амма цуксса диялдакъашивуртту гьарзанугу, колхозирттал, совхозирттал сис­тема щуруй дия, инсаннан даву дия. Сельхозспециальностьругу мадарасса сийлий дуссия.
Мукун шяраваллил хозяйствалуха зунна тIий шяраваллил хозяйствалул институтравун увххуна ЦIуйшатусса АхIмадов АхIмади ХIасаннул арс.

Вихьлив школагу къуртал бувну, АхIмади лавгссар армиялийн, тиха увкIун махъ МахIачкъалаливсса ветеринарный техникумравун увххун ЯтIул диплом лавсъссар ва мукунма ЯтIул дипломращал къуртал бувссар 1988 шинал ветеринариялул факультет Дагъус­ттаннал шяраваллил хозяйствалул институтраву.
Институтраву, хъинну дуккаврихун агьсса студент хIисаврай, стипендиягу бия ванан хъунмасса, преподавательтуралгу АхIмадин лахъсса кьимат бищайва. Га чIумал дагъусттаннал вузирдавагу (гьарца кIанттай кунма) специалистал гьан байва Аьрасатнавун. Мукун АхIмади гьан увна Рязаннал областьрайн Царево тIисса шяравун.
Цала пиша ххуйну кIулсса специалист усса чIалай, АхIмади ивтун ивкIссар хъунама ветврачну. Хозяйствагу дия хъинну хъуннасса: ятту, гьаттара, дунгъузру, лелуххант. Хозяйствалувун духлай дия шанна шяравалу, гъаттарал хIайвантрал сияхI диллай дия сайки 2 500-ннийн. Шикку зий бия личIи-личIисса миллатирттал халкь, миннал дянив хIурматрай ия АхIмади. Рязаннай зий хьуна шанна шин ва дачIи, яла учIан багьуна Дагъусттаннайн, Къизлардал райондалийн, Заречный тIисса шяравун. Чув ухьурчангу, АхIмадил ккаккан ай цува инсаннал хIурмат байсса, яхI-намус лахъсса, аькьлу куртIсса, анавар къауккайсса инсан ушиву. Цала пишалуву тIурчан, институтрал дуллусса кIулшиву гьа къадурну, ветеринариялул элмийсса литература чIярусса дуккай. АхIмадил мукунма сельхозакадемиялул аспирантурагу бувкку­ссар. ЧIявусса инсантал ванащал гъаттара ябаврия, цIуцIавурттал хIакъираву маслихIат ккаклайнма буссар. Му чулухатугу цан гьарца за кIулли тIисса, дакI хъуннасса пикрирду ванал давриву бакъар. Гъаттарал духтурну зузисса чIумал АхIмади чIярусса Къизлардал шяраваллавун ивссар. Уссия зий Шауляннай 1991-1996 шиннардий. АхIмади зий ивкIссар учительнугу 3 шинай, химиялул ва биологиялул дарсру дихьлай. Му ппурттуву совет власть ппив-ххив хъана­хъисса чIун дия, ххит дурну дия колхозру ва совхозругу, даврийн чансса халкь буклай бия, цурк ва цуркинт гьарза хьуну бия, хъугу дугьлай бакъа, чIявусса халкь даву дакъа ливчIун бия. Му захIматсса заманалий Заречныйлийсса шяраваллил халкьуннал цайминнайн вихшала къадурну, колхозрал председательну увчIуну уссия АхIмади (Шауляллул цIанийсса колхозрал). Му давривугу АхIмади хъинну хIарачат буллай уссия.
ЧIяруми колхозирттал, совхозирттал председательтал кунма, цахава къазий, жяматрал пикри буллай уссия ва, амма чIярусса дуван ччисса давуртту ва бакIравусса планну щаллу къархьуссагу хьуна. Зузиссаннаяр бахчилачими чIявусса бия, мяйжаннугу зунну тIимигу бия чан хьуну, мунияту колхозгу кьариртун, АхIмадил пикри бувна найрдахун агьан. Ца чулуха мунийн бизнес чингу бучIир, амма гамур чулухату къатIайлар, цанчирчан му, хъирив лавсса чIумал, хъинну чIун харж дуллалисса, элмийсса кIулшиву ххину кIулну дикIан аьркинсса пиша бур.
Гьарца чулуха личIлулну икIан багьлай бур найрдал хасиятрах, гайннул даврих, дукаврих, аьркиншиннарах. КIулну дикIан багьлай бур лухччи, уртту-щин, чув бюхъантIиссарив ласун инсаннал цIуллу-сагъшиврун мюнпатсса, дарувсса ницI.
Ци даву дулларчангу оьрмулуву АхIмадил дувай му хъирив лавну, инсантал ссуссукьу къабувну, цайнма махъ къаучинсса ку­ццуй. АхIмади ур хъинну захIмат ччисса, захIмат бан кIулсса инсан, бур ваначIа муданмагу чIивинал ва хъунаманал, хъамитайпалул хIурмат. Даву дакъар, колхозру ппив-ххив хьунни, шяраваллил хозяйство зия хьунни тIий ца мискьалданийвагу ва паракьатну щяивкIун акъассия, уссия луглай данмуних, даврих. Ссаврунная дичиннин ялугьлагьиминнавухсса инсан АхIмади акъар, цала бияла цахьвасса инсан ур.
АхIмадил кулпат Галина медсестрану зий бур Къизлар шагьрулий, ва мукунма дарсругу дихьлай бур Затеречныйлийсса дянивмур даражалул школданий. Галинагу цила пиша ххаллилну кIулсса, хIарачат бусса, инсаннан хIурмат байсса хъамитайпа бур. АхIмадил ва Галинал шанма душ ва ца оьрчI ур. Душру дуклай бур медакадемиярдаву Орел ва Курск шагьрурдай, хIарачат буллай бур. ЧIивимур душ Байзанат 3-мур классраву дуклай бунува, конкурсирдай, олимпиадарттай, МахIачкъалалив бияннин, хьхьичIунсса кIанттурду бугьлай бур. ОьрчI Адамгу ххуйну дуклай ур школданий. ХIасил щалва кулпат дуккаврил чулухату хьхьичIунну бур.
АхIмади лакрал багьу-бизугу, культурагу, аьдатругу кIулсса ва ми дуруччайсса, лагма-ялттусса инсантурал хIурмат лахъсса ла­ккучу ур.
Ирбагьина ХIасанов