Дулланмунийн умудну, дурмунил дакIру ххари дуллай

Ларгунни жулла ялату дух­сса шин. Аьдатрайн бувну, гьарца кIанттурдай, ларгмур шинаву дан бювхъумунил хIисав-сан дуллай, дуван къархьумунил савав чIалачIи дуллай, цIусса шинаву дан-дитанмур ккаккан дуллай, ларгмур шинаву итххявхсса гъалатIру тикрал хьун къабитансса, хьхьичIунмай хъит учиншиврул ккаклансса чаранну, ишла дан бюхъайсса шартIру дусса луртаннурду чIалачIи дуллай бур. ТIайланма учин, ларгсса шин аьмну респуб­ликалун, хаснува жулва лакрал районнан хьхьичIминнуяр мадара барачатсса, тIайлабацIусса хьунни учин бюхъанссар.
Ттулва щалва оьрмулул мукьва бутIул анжагъ ца бутIа шагьрулий, ливчIмур (60 шин) Лаккуй – Ккулув, Ваччав, Гъумук лавгунтIирив къакIулли, на мудангу хъирив авцIуна икIара буттал билаятрай хъанахъимунил. ДакI мудангу Лакку билаят­рай ххуймур, хъинмур хьуннав тIийнна, банмуних луглайнна дикIай. Мяйжаннугу, циксса барчаллагьру хIалал буллай ур Лакрал райондалул бакIчи Юсуп ХIамидович. МиннацIун нагу цачIун хъанай, чIурчIав дуллай ура: вай махъсса шиннардий ванал хIарачатрайну муниннин хьхьичI 15-20 шиннардий къадурсса давуртту, цIушиннарду дурунни, дуллайгу ур.
Яла-яла кIицI бан ччай бур дазуяту ШавкIрав бияннинсса паччахIххуллу, къир бувтIуну, бакьин баву. Анжагь Гьухъаллал чулуха Гъумукун буххай кIанайсса ххуллул къумашиву личIаннин, чувчIав дайшишру дакъар. Гъумучиял шяраву, Гьухъалла къурув, Ччярав дур­сса ва дуллалисса, шагьрулий куннасса, бюхттулсса къатри ккарккукун дакI цукссагу ххари хъанай дур, эяллайн дуккавай дур тIисса шяраваллу цIуларгун чIалай.
Агьалинал маэшатраву, багьу-бизулуву, культуралул иширттаву хьусса хьхьичIуннайшивурттал хIакьсса барашиннар тIиссара республикалул зунттал кIанайсса районнаву ва райондалул шамилва 2-мур, ларгсса шиналгу 3-мур кIану бугьаву. Укун бяст-ччалливу хьхьичIунсса кIанугу, бачIва мукъурттихну къабулай­хха, давурттан булай. Давуртту, хьхьичIуннайшивуртту тIурча вайнначIа, хьхьичIсса шинну хIисавну, хъинну чIалачIисса дур. Миннувухра – шяраваллил хозяйствалувугу, хаснува лухIи ризкьи ва ятту гьарза бавриву.
Хъиннува дакIру ххари дуллай, умуд бишин буллалисса дур дуллалисса ва дуван ккаккан дурсса давурттугу. Вайннуя гьартану буслансса аьркиншинна дакъарча, ттун ацIан ччай бур ттулла дакI ххари дуллалисса ца-кIива масъалалий.
Уттинин жува вардиш хьуну бияв «зунттал кIану – Лакку билаят, ябан, мичча агьали шагьрурдайн бизлазаву дацIан дан­сса шартIру дузал дан аьркинни» тIий, анжагъ лозунгирттайну, мукъурттийну «хъуру дугьлай». Ци дур Лакку билаятрай агьали бацIан баншиврул хьхьичIмур ирглий дуван аьркинсса? Ххуй­сса ххуллурду, газ, зунсса, дуланмагъ дуллансса кIанттурду. На учивияв, вай яла агьамми масъалартту щаллу буллай ва бувансса ххуллурду иширайну ляхълай бур куну. Зий бур!
Нава личIинува ххари хьунна ТIулизмату Щардал къурувн Хъуннеххайх ламу бансса проект­раха зузи бансса ххуллу лявкъушиву ва Вихьлив газ буцлай най бушиву бавукун. Циван учирча, ШавкIрату Щардал къурув личингу, МахIачкъалалия кIиккун биянгу, хаснува дарщусса чIумал, цара-ца чIун шайхьунссар. Му бур бикIайкунсса сиратIаллал ламу. Цикссагу апатIру хьуссар шикку, транспортгу зия хъанай. ХIакьинусса кьинигу ва кIанттул агьали хъинну инжит буллай бур. Ва тагьар ттуннагу хъинну къулайну къачIалай, буттал улклул патриот хIисаврай, на ва масъала гьаз бувссия Лакрал райондалул бакIчи Юсуп ХIамидовичлул хьхьичI, чивчуссия «Илчи» кказитрайнгу, ихтилат хьуна Халкьуннал Собраниялул депутат Амучи Михайловичлущал ва цайминнащалгу. Ванинсса хIуччагу ттучIава буссия. Аьпа баннав цал, ххаллилсса ламурду буву,
«Дагавтодорданул» хъунама инженерну зий ивкIсса хIакьсса лаккучу Оьмари Аскандаровлул сипталийну ва хIарачатрайну, СССР-данул Верховный Совет­рал депутат Сяид ХIасановгу ишла увну, буван бувну буссия Щардал къурату ШавкIуллал шяраваллил лултту чулийн Хъуннеххал ялтту 72, 5 м. манзилданийх кабеллайсса ламу бувансса проект. Лап ххарину муниха зий буссия. Республикалул премьер Аь.М. Мирзабековгума му кка­ккан увкIун уссия. Амма ккуччу дуруна Совет ХIукумат. Му мугьалттувун биривну, хъамабивтуна проектгу. ХIайп! ХIайп тIийна нагу ливчIссара. Ура гьаз буллай цIунилгу щурущи бан.
— Му проект гьаз бувну, щаллу бан бюхъарча гьаксса хъина, амма цIанакул миккун харж дан­сса чIярусса арцу щилчIав къаитадакьинссар, тIий, — къабакIрайн лавсуна щилчIав. Мукунма Юсуп ХIамидовичлулгу.
— Ташкапурдая Мамрашливн бияннинсса паччахIххуллу хIукуматралли. Ххишалдаран, ай, ца къахьунсса хьурча, Дарбантлияту МахIачкъалаливсса Запасрансса стратегиялул агьамшиву дусса ххуллу хIисаврайри му бусса, хъирив букларча, харжлугъ лякъин хьунтIиссар, — тIий унугу, ттущал цаягу рязи къавхьуна.
Ххишалдаран Амучи Ми­хай­ловичлул бувсуна му «СиратIаллал ламу» кьабитаншиврул, КIилчинмур ЦIувкIрату Ваччав, Вихьлийхчил Ахъушав буккайсса, хьхьичIвагу буллай кьабивтун бивкIсса ххуллурду буллай буссар, Хъювхъух, Къянийхсса ххуллурдугу бакьин буллалиссар, куну.
Вана утти Юсуп ХIа­ми­довичлул ва агьамсса масъала гьаз бувну, барчаллагь хьуннав цан!
ЧIалансса цIушиннарду хъанай дур Ккуллалмур райондалийгу. МархлуцIакул даххана хьунни райцентрданул чIалачIин, цIу-цIусса къатри идарарттан ва агьали ялапар хъанан бувну, уттигу буллай бур Ккулув, Ваччав, Вихьлив. ЧIяв ва цаймигу шяраваллаву цIуну школартту, спортзаллу ва цаймигу социал объектру бувну, буллайгу бур. Амма ва чулухуннай дуван ккаккан дур­сса давурттугу хъиннура ххуйри. Хаснура кIицI дан бучIир Ваччав, ризкьи кьамул буллай, дикIуя личIи-личIисса продукция дувайсса цех бувансса инвестор лявкъуну, мукунна накIлия продукция дувайсса цех буванманахгу луглай бушиву.
Хъунисса давуртту дуван ккаккан дурну дур райондалул вивсса ххуллурдай.
Ххуйри гъинттул оьрчIру бигьалагавансса лагерь цIуну тIитIинсса, цIуну шанма школа бувансса, Вихьливсса школалучIа интернатгу бувансса ва цаймигу социал объектру буван ккаккан бавугу.
Вайннущалва, тIабиаьтрал газ Вихьлийхчин буцлан най бухьувкун, Вихьлия Ахъушав буккайсса ххуллу баву пландалувун бутан банмур барчагу хъина.
Къулайну хьунссия райондалий хьхьичIва бивкIсса багъ-бахчарду цIубуккан баврил масъалагу хъамакъабитарча. Укуннагу чансса зунттал кIанайсса хъуру, мюнпат къаласлай личIлай дур.
— Канил давуртту механизировать данмур бувну, райондалий ахъулссаннущал, нувщи, калан, лаччул чимус ва цаймигу ахънилсри хьун дуллансса шартIру диялсса дур. Вай бю­хъайссаксса щаллуну ишла дуллангу бю­хъанссия. ЛаващиячIанияр бигьану, ххуйсса даражалул ва чIярусса хьун дуллансса шартIру дур.
ХIасил, «нара дуллай дайдирхьумур къуртал дан ччай ура» тIий, шамилчингу райондалул бакIчишиву бакIрайн ларсъсса Сяид ХIасниевичлул вайннуцIун ялун ххину дуллан ккаккан дурмур вихшала – умуд бишин буллалисса дур. Ххуйри. КIирагу райондалул бакIчитуран тIайлабацIу хьуннав, Лакку билаят цIубуккан баврил цIаний дуллалисса давурттаву тIий ура. Амин!
Гьарун ХIасанов, ш. МахIачкъала