Лагь къашайсса Мауглил чIу

Ларгсса нюжмардий Дагъусттаннайн бувкIунни «дунияллул оьрчIал театрдал нинуну» хьусса бюхттулсса Наталия Сацлул цIанийсса Москавуллал паччахIлугърал академический ОьрчIал музыкалул театр. КIира кьини унгу-унгусса байран хьунни жулва яла мюрщими тамашачитуран.

Зулайхат Тахакьаева
«Спектакль хьуссар жула респуб­ликалул опералул магьирлугърал байранну. ДакI дарцIуну ура «Маугли» дунияллул гьарцагу билаятрал оперный театрдал репертуардануву лайкьсса кIану бугьан бюхъайсса даражалул опера бушиврий», — укун чивчуну бур опералул премьера хьусса 1982 шинал бувксса «Дагестанская правда» кказитрай И. Нестьевлул «Тамашачитурал пик­рирду» тIисса макьалалуву.
Билаятрал магьирлугърал хьхьичIунсса ишккаккулт ва критиктал хIакьинусса кьинигу кIицI лаглайнма бур «Маугли» опералул бунияла лайкьсса кIану бувгьушиву Аьрасатналгу, кьатIаллил билаятиртталгу опералул театрдал репертуардануву, тIайлабацIусса хьушиву гьарцагу мунил гастроллу ва кьунияхъайсса шиннардил лажиндарай театрданул репертуардануву яла хьхьичIунмур кIану бугьлай бивкIшиву.
Опера жучIава бивхьуссар 1987 шиналгу. Тани опера ккавкми дакIнийн бутлан бикIай, республикалул магьирлугърал оьрмулуву триумфальсса иш хьушиву — мукьра хьхьуну Оьруснал театрданул хъунмур зал щапI куну тамашачитурал бувцIуну бивкIшиву ва жулва оьрчIал дакIурдиву яргсса асарду личIансса байран хьушиву.[pullquote]

«Маугли» — жул театрданул тIайлабацIур, яла бюхттулмур шачIанур. Жу пахрулий буссару дунияллул даражалул композиторнащал зун жунма нясив шаврия», — Роксана Сац.

[/pullquote]
«Хъиншиву ва оьхIалшиву» — гьар заманалуву агьамсса буруккин. Замана ци чулийнмай кIура баярчагу, цIунилва-цIунилгу зана хъанай бур тамашачитал «Маугли» опералун гьануну хьусса буруккинттачIан. Тамансса шиннардил хьхьичI кунма, лавайсса даражалий хьунни опера ва ххуллухгу. Спектакльдануву буслай бур вахIшийсса жанавартравун бакIрайн агьсса оьрчIал караматсса кьадардания. ЦIунилгу халкьуннавун зана хьуннин ванал бакIрачIан букIлай бур хьун къабюхъайсса ишру: данди уклай ур цIиникьращал… Ацлай ур маймунтрал…
Жанавартрал сипат ккаккан даншиврул актертурал лархьхьуну дия хасъсса пластика. Художниктуращарив бювхъуну бия сахIналий ккаккан дан жунглирдал аьжаивсса, нигьачIисса ва тIайласса, цанна хасъсса законну дусса дуниял. Спектакльдануву гьуртту хьуну бия театрданул хьхьичIунсса солистал бакъассагу, театрал студиярттаву ва чIава актернал театрдануву ккалаккисса оьрчIругу.
Ттул муданмасса хъунмур буруккин бикIайва кьювкьу-кьадарсса попса ялтту дуклай, хъун хъана­хъисса ник хIакьсса искусствалул, бунияласса музыкалул цIу-цIанпир къабувчIунува личIлай бур тIисса. «Маугли» опералия махъ ттул дакI паракьат хьунни, ватандалул рухI-ссихI, халкьуннал дакI, ватандалухсса лагь къашайсса ччаву щалла творчествалуву дирхьусса композиторнал багьа бакъасса музыка цIусса никирангу тIалавну бушиву ттунма исват шайхту. МукIру хьура миллатрал пахрулунсса лаккучунал гьунар заманалуха лавхьхьуну кьювкьусса гьунардал ххютулу тачIав къаличIантIишиврий.[pullquote]«Кьуниясса шиннардий бихьлай буссия «Маугли» Наталия Сацлул цIанийсса ОьрчIал музыкальный театрдануву. Мауг­лил роль дургьусса актер хъуна хьуну ия. Мунияту мукьра-ххюра шин хьуссия опера театрданул сахIналий къабивхьуну. Ларгсса шинал театрданул актертурал цалва маслихIат бунни ттун  «Маугли» цIунилгу бишин.  Бюхъай на опера дахьва чивчусса чIумал му бишин ттун щил-бунугу кумаг бувну бикIан, му ларайсса премиялун лайкь хьусса чIумалгу каши ххисса Заннал кабавкьуну тIайлабацIу хьуну бикIан. Амма шинну ларгун махъ актертурал ттухьва цIунилгу мунивасса ариярду  тIун ччай буру увкукун, цIусса никирангу му тIалавну лявкъукун,  ттулва захIмат дузрайн бувкссар учин бюхълай бур дакI кьянкьану. Мури  ттун тани нара опералухлу ларсъсса  премиялуяргу багьа бакъасса бахшиш», — Ширвани Чаллаев.[/pullquote]
КIирагу хьхьуну щапI куну бувцIуну бия зал. Опера 8 шиная лавайсса оьрмулул оьрчIан хас бувсса бухьурчагу, тамашачитуравух чансса бакъая мукьра-ххюра шиннарагу барткъаларгсса. МахIаттал-хIайран хьуну ливчIунна кIира ва дачIи ссятрайсса опера къуртал хьунцIа цуппа ца чIитI залдануву къабавуна, яла мюрщимива бия я ляпI учин къабувну, личIлулну вичIи дирхьуну. Опера къуртал шайхтурив гай хъуниминнаяргу ягинну хъатру ришлай бия — укунсса иш жула хъуншагьрулий ттунма та ккавкссарив дакIнийвагума бакъар. Цамур концертрай ххюя чIиви оьрчI ухьурчагума залдануву аьлагъужа бикIантIиссия.
ДакIнийн багьуна дукIу Москавлив цIусса постановка ххал буллалийни: «Вай мюрщисса оьрчIру вичIи дирхьусса куц ххал ба, гипноз дурсса хханссар», — увкукун, опералун либретто чивчусса Роксана Сацлул ттухьва увкумур: «Му Ширвани Чаллаевлул музыкалул гужри. Вана укун караматсса ссихI бивкIссар даингу опера репертуардануву буссаксса мутталий жул театрдануву. «Маугли» — жул театрданул тIайлабацIур, бюхттулшивур. Жу пахрулий буссару дунияллул даражалул композиторнащал зун жунма нясив шаврия».
Караматсса ссихI бия гай гьант­рай Оьруснал театрданувугу.
Антрактрал чIумал театрданул жанахIравусса тамашачитурал гъалгъардава бувчIлай бия гайннаву сайки чIявуми ва опералий хъуни хьусса бушиву. ЦIана тIурча гай бувкIун бия цалва-цалвами оьрчIру бувцуну, тасса-тарив цайнма бивсса асарду гайннавугу загьир хьунтIишиврийн дакIру ларну. Кьура шинал хьхьичI оьрчIащал опера ххал бувми утти оьрчIал оьрчIащалгу бувкIун бия.
Дуниял хIайран дурсса, бивкIу бакъасса опералия бусанну гихунмайсса номердайгу.