Аьщун дирзсса ччаву

laks-18Гъинттул Буршай къачагътурал канища ивкIусса ХIамзатов Абакар увсса кьиния лахьхьу. Оьрмулул 32 шин хьунтIиссия .

Оьрму щуттариссар учай. КIялассаннул хъирив — лухIисса, лухIиссаннул хъирив — кIяласса. Гьава кунна кьинилун цимирагу журалийн дакI лагайсса жагьилтурал оьрмулувуми щару ранг-рангсса бикIай. Бигьа-бигьанма ссахух-бунугу лагай, бигьа-бигьанна ссава-дунугу дакI дугу дуккай.

Зулайхат Тахакьаева
Ссава дакI дуркссияв, къамуксса рязину увкIун ия Абакар Гъумукун, Лакрал райотделданий зун. ЦIуссалаккуй – ТIюхчарав угу-увну, хъуна хьусса, хъуншагьрулий зий ивкIсса жагьилнан, зунттал кIану, гьай-гьай, бизарну чIалай бия. Бувая ганан ттигу кIул хьун цанма Гъумучигу, щалва лакку улчагу цуксса ххира хьунтIиссарив. КIийн увкIсса кьинива: «Къалахъи лаганссара нава ший», — тIисса щугълурдаву Гъумучиял паччахIххуллийх машиналий тиху-шихунай занай унува, щуна Абакардул дакIнивун гъав лавгсса пикрирду чанна бансса бургъил тIиму. Ххал хьуна га – Эльвира. Уттирив Абакардул иттах бургарча, Лакку улклуяр ххуйсса билаят дунияллул гъунттулу цамур бакъассар. Аьрщарайн хъямала агьлангума махъаллил къахьунссар.[pullquote]«Гьарца хъамитайпалун ттула кунасса лас чIа учивияв, унгу-унгусса талихI цирив бувчIиншиврул», — учай Эльвирал. [/pullquote]
ЦIунилгу га ккакканнин лагмава яру луглай хьуна кIива барз.
ЧIун ларгун махъ га цала ниттиуссищал увкIун ия Эльвирал ниттил нину Зума ритавал байрандалущал барча дан. ИчIура лаххай янналуву ялун бувхсса Эльвира къабувчIуну: «Чуврив ккавксса душ бур, цал ттигу буххайссания мюрш ивкIун уруган», — тIийна ливчIуна.
laks-15Ца кьини ккавккуна лицейрава бувккун най. Муния махъ айивхьуна хьунаакьинсса багьантту ляхълай, даврия букканнин машиналуву ссятурдий ялугьлай. Чун лагайрив, щил чIарав бацIайрив, щищал, цукун гъалгъа тIун бикIайрив, гьарзадрал хъирив ацIлай. АрхIал зузиминнахь ганил телефондалул номер лякъияра тIий. «ГаничIан гъан хьун къабигьа­ссар. Хансса душ буссар. ЩилчIав бугу-къабулунтIиссар вихьхьун ганил номер», — учайсса бия щихь цIуххирчагу.
Амма Абакар цала мурадрая махъаллил хьун дакIний акъая. Цалчин ккаккайхтува ца­хьхьунма цала махъ буллуну бия щин хъанарчагу, букъавцуну къабитанна, куну. Ганил махъ кутIа бувсса жагьилнахьгу цал буцлациссара, архну ацIу тания, увкуну бия. Цалвами нитти-буттахьгу бувсун бия цува щарсса дуцлай ушиву. Душ лякъиннин цукун дуцлай ура увкукун: «Буссар. Цалсса кIанин цинмавагу къакIулссар цуппа ттун хьунтIишиву. Амма, агарда, на щищал-унугу учIарча, кIулну бикIияра, кIа ттул кьадарди», — увкуну бия.
Эльвиран тIурча га хIисаввагу къашайва. ДакIний цама ия. Абакардуллив цукуннугу лявкъуну бия номер. Ганил трубка гьаз къабайхьувкун лавгуна лицейравун. Гиккугу ганил га уххан къаивтун ия. ГаничIанмасса ххуллу ля­къин къахъанан бивкIукун, занан ивкIуна «Анаварсса кумаграл» хъунмур хIакинну зузисса Эльвирал ниттичIан, багьлул ххирасса шоколадрал плиткарду, коробкардугу лавсун, ва цIий дур, та цIий дур, тIий, багьанттугу буллай. «Ил, ва оьрчIал дакIниву циниягу бур. Душнийн тамахIну, вихь бусан ламусну унуккар», — тIий бия жагьилнал хIурматру хIисав хьусса ванил ниттищал архIал зузими. Ниттин ганай дакI даркьуну дия, каниву за дакъа къаучIайсса уну тIий бакъача, га мяърипатрал, духIи-дуциндарал увччусса уну тIий. Душ ххуй бизлай бушиву бусан гъан хьуну ия буттачIангу. Буттангу ганал кьянкьашиву, сисаву ххуй дирзун дия. Душнил нитти-буттащал маз лякъин Абакардун хъис захIмат къавхьуна. Амма цила кьимат кIулсса душнил дакIничIанмур ххуллу жапасса лявкъуна. Га гъалгъа тIунмагу ччай бакъая.
Ца кьини щищаллив ганил амудадахъаннийн увкIун, ссурвалгу чIарав бунува, цIувххуна:
— Эльвирай, ина ттун хьуннав? — куну.
— Къахьунна.
— Циван къахьунна? Нания ххуйсса ура.
— Ина ттун ххуй излай акъара.
— БацIу, вин на муксса ххира хьунтIиссара. Оьрмул-оьрмулухун ттух мякьнува личIантIиссара.
Ганил ханшивурив хьхьара хъанай дакъая — ганал тIимур хъяхъаврихун бихьлайнма бия ялагу.
— Вил так кIива чаранни бусса – ттун хьун ягу ттун бакъа къахьун.
Эльвиран банмур къаливчIуна. Ганин арамтураву яла ххуй дизайсса хасият — цаламур бацIан бан ччишиву Абакардуву дия. БувчIуна ганая тинмай хьун къабюхъантIишиву цищава.
Абакардул ва Эльвирал хъатIигу хьуна цайминнуха къалавхьхьусса, гьарцаннан дакIний личIансса. «Оьсса чувнал я къалачIуннав!» — тIий бия хъатIул хъамал цаннал ца лавсъсса жалиндалий ва наврузбагнай хIайранну.
«Луххая ччатIгу, куявная арсгу къашайссар» тIисса учала бур жула. Амма арс акъасса Эльдардун ва Дездемонан арснал кIану бувгьуна Абакардул. Эльвирал аьзизшиврул ганан гайннал щалва агьлу-авлад, ЧIурттащиял жямат, лакку улча ххира хьуна. Эльвира шагьрулийнмай бизанну тIийнигума: «На ттула талихI хьунабавкьусса кIанттава ца чунчIавгу къагьантIиссара», — учайва. Ганил ляхъиндалулцириннал хIурмат бангу ххарину икIайва.
— Эльвирай, ххирашкай! На дунияллий яла талихI бума инсанна. КIуллив циваннив — ина ттунма нясив хьуну буну тIий. Ина бакъа нава ттинин цукун оьрму бутлай ивкIссарав бувчIин къашай», — учайва ччя-ччяни.
Ганан ссавний Зал, аьрщарай Эльвира бия. Аьщун кунма, хъихъи лавсун ия. Ганин ссах-бунугу тамахI багьсса чIумал, карчI къадурну, кьурукIинттулгу хьхьудяризал щябивтун машиналий шагьрулийн лавгун, яла ххуймур ресторандалуву бигьагу лавгун, ххаллилсса тIутIал кацIгу гиккунма бучIан бувну, кIюрххил цува даврийн чIал къахьунну кIура аяйва. ТIутIал кацIлийну тIурча ганал Эльвира гьарца кьини кIюрххила ххари байссия. Ча дучIан дайссияв, нуз тIитIайхту хьулуву исвагьисса тIутIал кацI лякъайва.
«Гьарца хъамитайпалун ттула кунасса лас чIа учивияв, унгу-унгусса талихI цирив бувчIиншиврул», — учай Эльвирал.
Душ бувсса чIумаллив ганал талихIрал дазу дакъая, арулчинмур ссавний ия. Хьхьу-кьини роддомрачIату лаглай акъая. Ца палаталувуми бикIайва: «Ваксса хIат-хIисав дакъа талихIрайн увксса лас, душния ххарисса ппу жун цама къаккавкссар. Буттахъул, мазрай ци бухьурчагу, арс чIа тIийнма бикIайхха», — тIий.
Мяйжаннугу, душ Абакардун дунияллул ххазинану хьуна – «мяммал ххазинай» бакъа къаучайва. Душния цIухлахиминналгу «мяммал ххазина» цукун бур, учай. Дежурствардай, микку-тикку командировкардай, спецоперациярдаву гьуртту хьун багьну, шава акъаний къадурну лирчIсса къулагъас хъирив лахъайва. «КIуллив ттул душ щарссаниха вакссава лавхьхьусса циван буссарив, ганин нанияр ттун га ххирасса буну тIий. Ттун цуппанияр, ганин на ххирасса ивкIссания, ттуха лавхьхьусса бикIантIиссия», — тIун икIайва. Душнингу ниттияр бутта ххирая. Цалчин лавхьхьусса махъгу «мямма» бия. «Дада» уча чирчагу, «мяммай», «амуй» уча чирчагу «мяммай» учайва.
Цинма ташулуву тIайлабацIу хьуссар тIийнма Эльвирагу бикIайва даин. Так ганан цуппа ва душ, цила авлад лапва ххирану бивкIун тIий бакъассагу, цамур шяравасса, цамур хасият ва къатлул тIул-тIабиаьт дусса ляхъиндалул цуппа цалвану кьамул бувну тIий. Абакардул нину, хъуна увсса ниттиуссилщар ва амудада Эльвирал мудан цилла эбратран дишай: «Щукрулий бура ттулва душнил махъ ххаллилсса тухум личIаврия», — учай.
Абакардун цала пишагу дакIнил лавсъсса бия. Укьу нигьачIисса даврия тIий цаламигу, щарссанилмигу нину-ппу бунува: «На укьанссара, вама укьанссар, тама укьанссар. Яла гикку цур увагу зунтIисса? Чивчуну бухьурча, на хьулуву ччан бахчуну агьнугу ивчIан бюхъайссара», — учайва.
Бигьалагай кьини: «ХIакьи­нуссавагу шава ацIу», — тIисса Эльвирахьгу: «Учайссияхха на вихь, вин на муксса ххира хьунтIиссара, оьрмулухун ттух мякьнува личIантIиссара», — тIий, хъярчру буллан икIайва.
Амма бикъав ажал полицанал зузалтращал ххютну най бушиву, полица суру хъарайх бивщунасса инсан ушиву тачIав хъама къабитайва ганан. «Агарда ттун ци-бунугу хьурча, ва — та бува», — тIий аманатру буллан икIайва. Лас полица усса кулпатрал ганал давриясса тема щилчIав ужагърайрагу гьаз къадайхьунссар. Эльвиралгу даврия ласнахь цичIав къацIуххайва. Щарссанихь къабусарчагу, щихьрив буслай ивкIун ур, макIра къачагътурал ттиликIрахун битлай ккаклай бур махъсса чIумал тIий. Амма Абакар къачагътурая нигьа усайма акъая. Чачаннаву дяъви бусса чIумал Грознайлив дуклай ивкIсса, ЦIуссалаккуймур дяъви ккавксса, сайки гьарца кьини тIисса куна минардай ччан бизлай занай ивкIсса жагьил иялну савсун ия. ИвчIан гьантлул хьхьичIгу: «Интернет дишин цумурдив шяравун най ура», — увкуну бия. Амма полицанал зузалан чIарах цамур даврий зунсса чIун дакъассар. Ссаву ци буссарив цанма кIулхьунссия.
Эльвирал цилва мукъурттийну учин, талихIралгу ахир шайхьун­ссар. Кулпатрал оьрмулувун чIутIул чявхъану дурхсса, щаллара дуниял лухIи-цIан лаган дурсса кьини Абакар хьулува цимилагу кIура авуна. Душнил бакIрайх ках учавай, Эльвирахь: «Ххирашкай, душгу, инагуру ттул щалва талихI», — тIий тикрал буллайна ия, ххишала къаккаккан­сса асар хьуну бухьунссия. Буршайн нани ххуллийгу оьвтIисса – оьвтIина ия, связь ххуйну къадугьлай, звонок къабиллай. Гихуннай ЭльвирачIан дуркIуна «Пропущен вызов. Не смог дозвониться» — тIисса, ккал дан къахьунсса СМС-карду. Шания бизайхту Эльвирагу бия тачIав бакъачIин Абакардул янна ххира дуллай, цилва талихIрайн цуппа вих бакъа. «Ттулва талихI нава янил бувхьунссар», — учай утти ванил.
10.00 ссятраву оьвкуна: «Жу шиха бувкру, ххирай. ЧIал къавхьуну учIанна», — куну. Душнищалгу ихтилат бувуна. ОьрчIан хъунанан хIисав къахьунмургу хIисав шайссар, хъунаманан асар къашаймургу асар шайссар, тIисса махъру тIайласса бухьунссар. Махъсса кIира-шанна нюжмар хьуссия душнил тачIав бакъачIин шанава чантI куну, «мяммай, мяммай» тIий, аьтIий. Га кьинигу ахттайн бизулуву чIавахьулттил чулийнмайгу кIура бавну, «мяммай, мяммай» тIий, кару кIутIу дуллай байбивхьуна. Шаппами циняв, ва ци дуллай бур тIий, махIаттал хьуна. «Абакар увкIхьунссар, цала куццуй, чIавахьулттийх увинтру дуллай ухьунссар», — тIий, чIавахьулттивух бурувгсса Эльвиран кьатIув цучIав ххал къавхьуна. Муссят, мяммайнгу оьвтIий, кьабагьан бан къахъанай, душ аьтIун бивкIуна. Жан дуллали­сса мяммахь Алжаннавун ххуллу­хъин тIий бухьунссия.
Ласнал жаназалущал нанийни связь дугьлагьисса кIанттайн буккайхтура дуркIуна Эльвирал телефондалийн Абакардуя махъра-махъсса СМС: «Ттул ххирашкай, вин кIулссания ттун инава цуксса ххирассарав», — тIисса. Эльвиран укунмагу кIулссия ласнан цихара чIалачIин дакъашиву. Амма га цурда та чирчуссарив ссигъанува ливчIунни — луркIандалухьхьун ирияннин ягу къачагътал битлай байбишайхту, цанма щаллара дуниялну хьусса кулпат ххишала ххал къахьунтIишиву бувчIуну.
Щукрулий бура вакссава нава ххирасса инсаннащал кутIасса бухьурчагу оьрму бутан кьисмат шаврийн. ХIайп ганал жагьилсса оьрму. Душния щалихханнин къаитаву. Душ буттал лажин къаккарккун хъунма хьунтIишиву. Хъунма хьувкун ванихь цира нава тIунтIисса, цира бувчIин буллантIисса? Ссахлуну, ссал цIаний ивкIуссарди учинтIисса? Гихунмайгу дакI ччуччин дуллансса суаллансса жавабру чара на ляхълантIисса? ТтиликIрахун бивтун увтшиву цукунни бувчIин бантIисса? Мукссава хьхьарасса уссияв учирча цир учинтIисса? Цукун бувчIин бави хъуни-хъунисса дяъвирдаву ххув хьусса билаят паччахIлугъралми гужирдаяргу цIакьсса гужирдал ххяппулу ливчIун бушиву, къачагътурал ясир бувну бушиву», — тIий бур Эльвира.
КIюрххил шания бизайхту суратгу канил дургьуну: «Ивзрав», — учай. Уттубишайнигу, мукунма, суратрайн хъямалагу багьну: «Хьхьурду хъинну», — учай. Гьарца телефондалул зярлийнгу, Абакар ухьунссар тIисса умудрай канил дугьай. КьатIату машиналул чIу хьурчагу, Абакар увкIхьунссар тIий, цийва бияла бакъа, щябивкIния лавай бизай. «Тти ттун бан личIлачIисса — буттал банмургу душнин бан, ганал ляхъиндарая арх къабуцан, гайннал хIурмат буруччин».
Акъая Абакар ичIура ца, кьатIув цамур хасият дусса. ИчIувагу, даврийгу, кьатIушавгу цава-цасса ия. Ххуйсса бакъа къаучай ваная чIахху-чIарахналгу, кIулминналгу. АрснацIа хьусса кунма бур Эльвиралми нину-буттагу. Абакардуя гъалгъа багьтари макь гьурххи шай Эльдардул дакIниву. Хьумур бухIан хъанай бакъар Дездемонагу.
Сериал дан хьунссия Абакардул ва Эльвирал ччаврия. Амма вайннал хIакьсса талихIрайх оьсса кьадарданул хъапа бивщунни. Вайннал цачIу оьрму бутлай кIира шин ва ацIва гьантта хьуссия дурусну Абакар къачагътурал оьрмулуцIа увсса кьини.
«Вин цумур билаятрайн гьан ччива?» — куну, цIувххуна ца кьини Абакардул Эльвирахь.
— Испаниянавун.
— Цал жува Бакуйн гьанну, тийхгу эмаратсса кIанттурду чIявуссар. Яла Испаниянавун. Агарда ттуща ина Испаннавун буцин къахьурча…. Микку пикри къуртал къабувнува ливчIуна.
— Хъамитайпалул оьрмулуву бакIрайн багьайссар ганихь дарсру дишинсса инсантал, — ххи бувна ганал. — Нину-ппу, лас. КутIасса чIумул мутталий на вин кIул дав ЧЧАВУ цирив. ….
Къуртал къабувнува ливчIуна пикри ялагу. Ажал чIаравва бу­сса асар хъанай бикIайхьунссия. МакIурдилгу буслай бухьунссия. Бакуйн гьан хIадур хъанай, загранпаспортру буллайя гай бусса.
Аьщун дирзунни ччаву. Аьщун дирзунни ниттил вихшала. Сил диртунни жагьилсса кулпатрал оьрмулийх. Буттайн бивтсса ккуллардал щавурду абадлий личIанссар душнил дакIнивугу.
Лахьхьу Абакар ниттил ув­сса кьиния. Оьрмулул 32 шин хьунтIиссия ганан. Абадлий лавкьуссар тти гайннал ужагърай аьзизсса арснал, ласнал, буттал савлугъран тIитIайсса ссупра. Ссавур Аллагьнал дулуннав! Абакардуя дурагу лирчIсса тирхханну — «Мяммал ххазина» — Амина хъунма хьуннин паракьатшиву дагьанхьуви. Къачагъ тIисса махъгу цирив къакIулну, цила ппу къачагътурал ивкIуссар тIисса хаварданийн вих къахъанай хъунма хьун нясивну лякъинхьуви.