Щалларагу дунияллул цIанихсса арснал юбилей

sult_12КIулсса куццуй, ва шин бивкIу бакъасса шаэр Расул ХIамзатовлул шинну баян бувну, жулла республикалул цукссагу хIал хьуна му байрандалийн хIадур хъанай. ДуркIунни ахиргу ми кьинирду. Байрандалувух гьуртту хьун республикалийн Аьрасатнал регионная ва чил хIукуматирттая бувкIунни чIявусса хъамал, 100-нния ливчусса шаэртал.

МахIачкъалалив тIиртIунни ХIамзатовлул кьинирду «Белые журавли»

ДР-лул Халкьуннал Мажлисрал председатель Хизри Шихсаидов ва ДР-лул ХIукуматрал председатель Аьбдуссамад ХIамидов бакIчисса делегациялул тIутIив дирхьунни Оьруснал драмалул театрданучIасса Расул ХIамзатовлул гьайкалданучIа.
Гихуннайсса шадлугъ лахъи ларгуна Лениннул Комсомолданул цIанийсса паркраву. Мивун бавтIминнал, Расул ХIамзатовлул щалла дунияллийх цIа ларгсса «Белые журавли» балайлухун, дирхьунни тIутIив дяъвилул цIарава зана къавхьуминнан дацIан дурсса гьайкалданучIа. Миннаясса аьпалун ца минутIрайсса пахъ багьуна бавтIми.
ХIамзатовлул кьинирду дайдихьлай, мунин хас дурсса митинг тIитIлатIисса махъ лавхъунни ДР-лул ХIукуматрал председательнал цалчинма хъиривчу Анатолий Карибовлул:
— ХIурмат бусса дустал! Ва 27-чинни жучIара «Белые журавли» мероприятиярду дуллалисса, цувгу хас дурсса ватан дуручлай, цалва оьрмурду харж бувминнан. Му даврил сиптачигу Расул ХIамзатов цувая. Махърив, хъунасса шаэрнал аьпалун, миннун цIа даххана дурну, ХIамзатовлул кьинирду «Белые журавли» дирзссар.
Расул ХIамзатов хъанахъиссар дагъусттаннал, аьрасатнал, дунияллул поэзиялувусса ляличIийссава, яргсса личностьну. Мунал произведениярду хъинну ххуйну кIулли жулва билаятрай. Дунияллул мазурдийн таржума бувнурив ми кIул хьунни цинярдагу континентирттай, ми лайкь хьунни дунияллул халкьуннал дянивсса премиярттан ва наградарттан, ми хьунни аьрасатнал ва дунияллул культуралул ца бутIану, миннул Дагъусттан Аьрасатнаву ва щаллагу дунияллий машгьур бунни, — увкунни ванал.
Гихунмай махъ лавхъунни ДР-лул Чичултрал союзрал председатель МахIаммад АхIмадовлул. Цалва ихтилатраву мунал кIицI лавгунни цIанакул Дагъусттан цIубуклай, марцI хъанай байбивхьушиву, Расул ХIамзатов хияллай ивкIсса куццуй.
Махъру, ялагу, лавхъунни Аьра­сатнал Чичултрал союзрал секретарь Иван Голубничийл, Ингушнал Республикалул Чичултрал союзрал председатель Вахи Хамхоевлул, Къабардин-Балкарнал халкьуннал чичу АхIмат Созаевлул, Москавлия увкIсса шаэр, Москавлий «Белые журавли» фестивальданул сакиншиннаралсса буллалисса Сергей Соколкиннул, Ставрополлал чичултрал организациялул чулуха шаэр, таржумачи Сергей Рыбалкол, Дагъусттаннал Ветерантурал советрал председатель МахIаммад Каримовлул ва цайминналгу.

Расул ХIамзатовлул Дустурал форум

Сентябрьданул 9-нний МахIач­къалалив Дусшиврул къатлуву хьунни Расул ХIамзатовлул Дустурал форум. Хъунасса шаэрнал дусталлив миксса чIявусса бияхха, цинявннансса кIану биял къавхьуну, бачIими нузал кьатIувгума ливчIуна. Хъунмур къулагъасрив, туну, дия республикалул хъамаллурах – Аьрасатнал регионная ва чил хIукуматирттая бувкIсса хIурмат бусса хъамаллурах. Мирив бия Иракьнава, Вьетнамнава, Египетнава, Болгъарнава ва цаймигу хIукуматирттая, Ухссавнил Ккавкказуллал республикарттая, Аьрасатнал цаймигу регионная бувкIун. Политикалул оьрмулуву машгьур хьуминнава бия Чачаннал республикалул бакIчи Рамзан Кьадиров, Удмуртияналма президент Александр Волков, Ухссавнил АьсатIиннал-Аланиянал президентну ивкIсса Александр Дзасохов, Татарсттаннал ПаччахIлугърал советрал председатель Фарид Мухаметшин ва цаймигу.
Форум дайдирхьунни Расул ХIамзатовлул, Москавлив хъуна­сса шаэрнан гьайкал тIитIлатIисса кIанай АьФ-лул президент В. Путиннул бувккусса, ххуттардийну: «Живите долго, праведно живите, стремясь весь мир к богатству сопричесть, и никакой из наций не хулите, храня в зените собственную честь!».
ДР-лул президент Рамазан АьбдуллатIиповлул увкунни:
— Цукссава талихI бусса кIану бакъар Дагъусттан. Аллагьнан ччан бивкIун бур хасну ва кIанттай Расул ХIамзатов лявхъуну. Цуксса талихI бусса кIану бакъар Ккавкказ, ши­ккусса ца бюхттулшивуну, лахъшивуну Расул ХIамзатов хъанахъисса.
ХIакьину жущала ур АхIмад Кьадировгу. Явара на ва цIа зумух аьйкьуну ларсъсса ххай мабикIари. Расул ХIамзатов куна, АхIмад Кьадировгу мудан жущала уссар. Расул ХIамзатов ва АхIмад Кьадиров кунмасса инсантал къабивкIссания, Чачаннавусса дяъвигу абадлийсса бикIантIиссия. Цала буттал даву гихуннай дачин дурну ур Рамзан Кьадиров. ХIакьину Рамзан респуб­ликалийн учIавугу му буттал даву дяличIан къаритавур. Жу АхIмад-хIажинащал га чIумала буссияв Расул ХIамзатовлучIа. МуначIату бувккун махъ АхIмад Кьадировлул увкуна: «Расул ХIамзатовичлущал хьунаавкьуну махъ, ттуву гуж ххи хьунни», — куну. ХIамзатов хъана­хъиссар жулва билаятрал цинявппагу миллатирттансса рувхIанийшиврул щаращину…
ХIакьину жущала ур Александр Волковгу. Расул ХIамзатовгу, вагу куннан кув кIулссия. Мукуна жущала ур Александр Дзасохов. Мунайн Расул ХIамзатовичлул Саша учайссия. Миннал дянивсса дусшивугу цIакьссия. ХIакьину жущалва бур Расул ХIамзатовичлул душ СалихIат, цилгу хъунмасса захIмат бихьлахьисса цила нитти-буттал даву гихуннай дачин дуван. ХIакьину жула чIарав бур дагъус­ттаннал поэзиялул цамургу лахъшиву – Фазу Аьлиева. Уттигъанну на бувккуссия Чакар Юсуповал чивчусса «Расул Гамзатов в расколотом мире» цIанилусса луттирайн Фазу ХIамзатовнал чирчусса рецензия. Уттинин Расуллуя вай кIивагу хъамитайпалул кунма ххуйну, щилчIав къаувкунни.
Жува талихI бусса инсанталлу, Расул ХIамзатовлул чIумал оьрму бутлай бивкIун тIий. Расул ХIамзатов бюхттулсса инсан ивкIссар учаву муная цичIаввагу къаучаврин ккалли буван бучIир. Му ия уттизаманнул язима шаэр. Расул ия ххишала акъа хъунасса философ. Мунихлуну мунал цалва нитти-буттахсса, цалла ватандалух­сса, цалва ПатIиматлухсса ургавугу дия ляраличIийсса. ХIамзатовхъал кулпат бия дагъусттаннал культуралул бутIану, ца акъа гама щаллу къашайсса. ПатIиматлуя гъалгъа тIисса чIумал Расул ХIамзатовичлул учайва: «Жула учай хъамитайпа нолли, адамина – цари куну. Амма хъамитайпалул адаминал чIарав бувгьусса кIанттуя хъар шайссар муная 01 ягу 10 шаву. Нарив «десяткара», ттул чIарав мудан ттул ПатIимат бивкIун тIий», — бувсунни президентнал.
Цинявннанмагу кIулли, хъунасса шаэрнал, философнал гьунардацIун, Расул ХIамзатов ххаллилсса хъярчъчигу ивкIшиву. Мукунсса ца иширая бувсунни Рамазан ХIажимурадовичлулгу:
— Цал на Расул ХIамзатовлухь увкуссия: «Расул ХIамзатович, вил чIарав икIан аьркинни ми вилва пик­рирду чичлансса инсан», — кунуча, мунал тIива: « Рамазан, 50 шинни КГБ-лул ми чичлай», — бувсунни президентнал.
Шаэрнал душ СалихIатлул ХIамзатовхъал кулпатрал цIания барчаллагь увкунни вай шадлу­гъирттавух гьуртту хьун бувкIсса цинявннахьвагу.
— Ттула ниттищалсса хьунабакьаврия чичлан ивкIукун, бу­тта икIайва:«Цукун хьувивав ва иш? Ттун тIайлабацIу хьунни», — тIий. Ттунгу тIайлабацIу хьунни Расул ХIамзатовлул душну ляхъан…
Гихунмай махъ лавхъсса Рамзан Кьадировлул шаэрная увкумунил хъирив ххи бунни:
— На чIа тIий ура жула хъунама уссу Рамазан АьбдуллатIиповлун, Дагъусттаннал цIуну увчIусса президентнан, тIайлабацIу, дан дакIниймур щаллу шаву. Мукун хьуншиврийгу дакI дарцIуну ура. Барчаллагь учин ччай ура захIматний мудангу чIарав икIаврихлу. ВластьрачIан укунсса, цалла дингу, культурагу, цалва халкьгу ххирасса инсан увкIния махъ, ми халкьуннал бучIантIимур буссар, — барча унни мунал респуб­ликалул цIусса президент.
Мува кIану кIицI лаглай бия ванал хъирив махъру лавхъсса Александр Дзасоховгу, Александр Волковгу, Фарид Мухамедшин, Дагъусттаннал цалчинма президент МухIу Аьлиевгу, махъсса цаймигу.
А. Дзасоховлул Расул ХIамзатов лащан унни Дагъусттаннал рув­хIаний­шиврул Колумбнан:
— Расуллул Ккавкказ тIивтIунни, Пушкиннул, Лермонтовлул, Толстойл кунма. Расуллул цIанин ва мунал хъинсса давурттан ттуршукурдал лахъишиврийгу бивкIу ба­къассар. Бачияра жущава шаймур булланнуча, Расул ХIамзатовлул ирс буруччиншиврул. На пахрулий ура ва юбилей ттулла ватандалий АьсатIиннавугу кIицI лаглагаврия…
Муданма кунма, дакIнийх­тунусса ихтилат бунни ДР-лул халкьуннал шаэр Фазу Аьлиевалгу.
Ва кьинира ахттакьуннай М. Горькийл цIанийсса Оьруснал театрданул Хъунмур залдануву республикалул культуралул ва искусствалул усттартурал ккаккан дунни ххаллилсса концерт.