«Дагъусттан ттул къюкIливу»

lok_15Выставкалул сакиншинначину бур ДР-лул Печатьрал ва информациялул министерство. «Дагестан в моем сердце» выставкалий дирхьуну дия 1960-ку шиная 2012-ку шинайн дияннин рирщусса 110 сурат, яни художникнал хьхьичIра-хьхьичIсса давур­ттая байбивхьуну, цIанаминнуйн дияннинсса давурттив.

Бадрижамал Аьлиева
Хьхьирил зуманий, Каспийскаллал шагьрулул паркираву бивхьусса «Цалчинмур Галереялувун» ва кьини бувкIун бия чIявусса халкь, хъунисса къуллугъчитурая тIайла хьуну, студентътурайн, дуклаки оьрчIайн бияннин.
Ва выставкалул батIаву дачин дурну ия художник, Камил Чутуевлул хъинсса дус Марат ХIажиев. Махъру лавхъуна ДР-лул печатьрал ва информациялул министр УмархIусман ХIажиевлул, ДР-лул Журналистурал союзрал председатель Аьли Камаловлул, художник Макьсуд ХIажиевлул, АьбдурахIман Юнусовлул, мукунма цайминналгу. Аьли Камаловлул цалвамур ихтилатраву дакIнийн бувтунни Камил Чутуев мукьийла лайкь хьушиву «Мусил барзу» лишандалун, цалла ххаллилсса давурттайн бувну, чIурчIав дунни Камил Аминовичлул суратирттал инсан пикрирдавун утайшиврий, цал ххишалагу жунма дакIнийн бутайшиврий жуллагу ххаллилсса тIабиаьт, хъин-хъинсса кIанттурду бушиву ва жува дагъусттанлувтал бушиврия пахрулий бикIан аьркиншиву. УмархIусман ХIажиевлул бувсунни, ДР-лул Печатьрал ва информациялул министерствалул чIаравбацIаврийну, ва выставка махъ Аьрасатнал цайми шагьрурдайгу дикIантIишиву, мукунна цайми регионнай Дагъусттаннал кьинирду дуллалисса чIумалгу. Выставкалий махъру лавхъминналгу, Камиллул ирглийсса суратирттай тамаша буван бувкIсса махъсса хъамаллуралгу пикрирду цасса бия: зунттал халкьгу, зунттурдугу, нехругу, ратIругу, зунттал неххардийхсса ламурдугу, цамургу жулла чIаравра дунура чIяруну итталунгума къадагьлагьисса, Камиллуща ляличIинура ккаккан дуван бюхъайшиву, мунан ми ляличIинура ххирашиву, ляличIинура чIалачIишиву, багьу-бизулул леча-ххечавурттахух, цайми къайгъурдахух лавгун, цичIар хIисав къахъанахъисса жува ванал суратирттал чантI учин бувайшиву, дакIнийн бутайшиву жучIава чувнияргу ххуйсса кIанттурдугу, инсанталгу бушиву, жулва чулуха­сса пахрулун лайкьсса.
Ахирданий Камил Чутуевлул барчаллагь увкунни ва выставкалийн бувкIсса цинявннахьвагу, выставка дуван кумаг бувминнахь, чачIу-чIарах бавцIуминнахь, хаснува ДР-лул Печатьрал ва информациялул министерствалухь, УмархIусман ХIажиевлухь ва «Первая Галереялул» директор, куратор Жамиля Дагировахь.
ЧIявучил хьхьичIун бувккун, махъру къалахъарчагу, ва выставкалий чIявуя республикалул политикалул ва культуралул оьрмулуву цIа ларгсса инсантал, масалдаран, «Дагъусттан» РГВК-лул генеральный директор Азнаур Аджиев, МахIачкъала шагьрулул администрациялул бакIчинал хъиривчунал буржру чIумуйну биттур буллалисса Татьяна Гамалей ва цаймигу, Камил Чутуевлул суратирттал ясир бувсса инсантал.
-На хъинну ххарира ва выставкалийн бучIаврия. Ттун Камил Чутуевлул давурттив ччянира кIул хьуссар ва ххира хьуссар. Камил Аминович хьхьичIа ттул буттащал «Дагестанская правда» кказитрай зий икIайссия. МуначIансса ттул хIурматгу хъинну хъунмассар. Ппу редакциялия чIяруну ларсун учIайва Камил Чутуевлул кIяла-лухIисса суратру. Ттул пикрирдаву муна мукунссая ва мукунссар кказитрал суратру дикIангу аьркинсса, аьщуйн щу­сса, яргсса, кIюласса ва мунищала цавура куртIсса ва чIярусса мяънарду дусса. Ттул пикрилий, фотожурналистика ми Камил Чутуевлул суратрур. Ва ур хIакьсса художник. Камил Чутуевлул выставка МахIачкъала шагьрулул музейравугу дансса пикри буссар жул. Мунил ялув зий буссар Зарема Дадаева ва цаймигу. ЧIа тIий бура Камил Аминовичлун вания тихуннайгу тамашачитал ххари, хIайран буллансса цIу-цIусса давурттив, миннуха зунсса цIакьсса цIуллу-сагъшиву, — тIий бур Татьяна Владимировна.
Ва выставка ларгсса шиналла дикIан аьркинссия, Камил Аминовичлул оьрмулул 75 шинал юбилей хьунадаркьусса шинал. Амма, ва багьана, та савав хъанай, му художникнал юбилейрал шинал къадурна лирчIссар.
— Давурттив чIярусса дуну, ва выставкалий дишинми суратру язи дугьлай хъунмасса захIмат хьунни. Цал 300 даву личIи дурссия, миннувагу язи дугьлай, ахиргу Марат ХIажиевлущал архIал вай 110-гу суратрай бавцIуру. Миннуву дуссар уттинин личIину чувчIав къадирхьуссагу. Шанна даву («ПпабакIу», «Расул ХIамзатовлул сурат», «Андийка») дуссар микку-тикку — выставкардай, луттирдай, рекламардаву — ттухьва къацIувххунма, ишла дуллай буну, инсантуран ми ттулла душиву кIулну бикIаншиврул ва выставкалий дирхьуссагу. Хъунмасса гъира бикIай тамашачитуран ккаккан буллан ттунма Дагъусттан, оьрму чIалачIисса куц, — буслай ур Камил Аминович.
Вананнив лагма-ялттусса тIабиаьтгу, зунттал инсанталгу ляличIиссава ярунних чIалай бур. Камил Аминовичлуща кунна пасихIну, яргну хъуначунал сиппат, зунттал бюхттулшиву, ххуйшиву, оьрчIал чаннасса симанну, зунттал хъаннил цумушиву, хьхьичIун бургаву ккаккан дангу нажагьссаннаща дакъа къашайхьунссар. Ванал ялагу, ялагу махIаттал, хIайран бувай тамашачитал, гьарцаннан ххал шайсса гайра урттугу, тIутIивгу, гайва зунттурдугу караматну, ляличIийнува чIалачIи бувну, цайминнан хIисав къашаймургу аьч дурну. Ми цимурца хIисав хьуну, миннул ххуйшиврул чIарах къагьангурив аьркинни ляличIиссара ургаву, усттаршиву, оьрусрай учин «искусство видеть». Муна му искусствалул икIайкунсса минахургу ур Камил Аминович, оьрмулухун му искусство хьхьичIуннай дуллалисса, гьарта-гьарза дуллалисса. Ца выставка хьуну, гамунийннин тамашачитал ванал пикрирдавун бичай: «УттичIин жува Камиллул ссайну махIаттал банавав, цалла ххуржинттава хъиривмур выставкалий ци ссайгъатру бачIинавав», — тIисса. Укун, ца выставкалия гамунийннин жува махIаттал буллай, жулла тIабиаьтрая, жулла ватандалия жува пахрулувун бутлай, ялачIин ми цимурцаннух жува цайми яруннах бурган буллай ур художник-фотограф, фотокорреспондент, АьФ-лул Журналистурал союзрал член, ДР-лул культуралул лайкь хьусса зузала Камил Чутуев. Ссавур дакъа ялугьланну хъиривми выставкардахгу. ТIайлабацIу баннав махъа нанисса ник ватан, тIабиаьт ххирану тарбия давриву хъунмасса кIану бугьлагьисса, ва бигьа бакъасса, лагма-ялтту чIяруну так оьккимур, дакI зия данмур ккаккан дуллалисса заманнай инсантурал дакIру дуллай, инсантал ххари буллалисса бусрав­сса давриву.