«Нара дайдирхьусса давурттив дузал дуван ччай ура»

ostto_2Ккуллал райондалул муниципал сакиншиннарал хъунаманал къуллугърай цIунилгу ацIан ччисса Сулайманов Сяид ХIасниевичлущалсса ихтилат.

Ттухлува чIурду буллуну, увчIирча, ттулла кIулшивугу, лахъми къуллугъирттайсса кIулминнайнгу (кьюлтIсса зат бакъархха ва иширалгу жулва иширттаву хъунма­сса кIану бугьайшиву) уклай, жулларайондалий яхъанахъисса инсантурал оьрму бутаву бигьа буванмур булланна.

— Сяид ХIасниевич, ина кIийла увчIунна Ккуллал райондалул агьалинал цала каялувчину. Му хъуннасса вихшала хъанай дур вийн дурну диркIсса. Ци багьана хьур шамилчингу вилла цIа дишин?
— Жува цакьнива буллалисса ихтилатрал чIумал на буниялагу пикрилий уссияв утти нанисса бувчIавурттавух гьуртту къахьун. Амма ттун чIалан бивкIуна нара дуллай дайдирхьуну диркIсса давурттив барткъаларгна личIан тIий душиву. Мунияту пикри хьунни уттигу цал гьуртту хьун бувчIавурттавух.
— Бувсун ччива ми ци давурттив дуссарив.
— Ваччав, Вихьлив буллалисса школарду, Ваччав, ЧIяв, Хъюйн щин дуцлацисса давурттив, ЧIяв буллалисса спортзал, Ккуллал шяраву чара бакъа буван аьркинсса оьрчIал багъ ва цаймигу, райондалул жяматрал оьрму бигьа бувансса, давурттив.
— КIулсса куццуй, жулла Ккуллал район лахъсса зунттаву дирхьусса, чIявумур чIумал тIабиаьтрал биялалухь дикIайсса район дур. Амма анжагъ цавай ятту-гъаттара ябуваву дакъа жучIара цамур цичIар най дакъар. Вил пикрилий, ци буван аьркинну бур ший яхъанахъисса инсантал давурттал дузал булланшиврул?
— ХIукуматрал цIана инсантурахьхьун хъунисса ихтиярду дуллуну дур аьрщи зузи даврил чулуха. Жунма кIулсса куццуй, буюрдал замана махъ ливчIун, шяраваллал сакиншиннардал хъуниминнахьхьун ихтиярду дуллуну дур аьрщи зузи дуван ччиманахьхьун дулун. Жула зунттал кIанай, инава ялув кIицI бувсса ятту-гъаттара ябуваву дакъагу, аьрщарая бакIлахъия дучIан дуллалисса давурттай бакъа маэшат къашайшиву аьл­тта чIалачIисса зат бур. Амма инсантал аьрщи зузи дуллан ччай бакъар. Учиннуча, ца­хъис танмалшиву хъанай дурив къакIулли. Дур шяраваллил давуртталсса бувайсса личIи-личIисса программарду. Аьркинни гайннувух гьуртту хъанан. Масалдаран, утти бур буккан бувну селекционертурал шамилчинмур шинал бакIлахъия дулайсса гьивчул мурхьру. Амма цаягу инсан акъар райондалий багъру бугьан аьрщи дула тIисса. Мунияту, таксса кулпатрал цала ялун бучIанмургу канихьхьун лавсун, аьрщараха зун аьркинни. Му чIумал даву дакъар тIисса инсанталгу бухлагантIиссар. На кунмасса къуллугъчитурал бурж бур инсантурал социал зумуну­сса оьрмулул хIаллихшиннарду хIасул дуллан.
— Хьунссарив вища инсантурал хьхьичIун увккун, вилва пикрилул, аькьлу-кIулшилул луртан ишла дурну: «На вай давуртту дурссар, район чантI учин дурссар», — учин?
— Хьунссаркьай, циванни къахьунтIисса. ХIатта на цакьнивагу кIицI бував, уттигу тикрал буллай ура, ттул хасиятрал кьамул къабувай пахрурду буллай на ва бувссар, та бувссар тIий, чIивисса затгу ххалуйх лахлан. Инсантуран цанма чIалачIиссар на Ккуллал райондалул хъунаману усса мутталий ци дурссаривгу. Ина кIицI дува тIий унавхьур, цаппара давурттив кIицI дуванна. Зунттавусса районнай цалчин зун бивкIссар жучIава интернет. ХIасул бувссар райондалул сайт. Сайки циняв шяраваллаву бувссар ФАП-ру. Райондалий бувссар, Аьрасатнал Президентнал тIалавшиннарду биттур дуллалисса, инсантурал хIаллихшиннарданма тIий бувсса МФЦ. Бакьин бувссар, «Ветхое жилье» программалийн бувну, специалистурал къатри. Вихьлив спортзал, Ккулув школа бувссар, 23 дяъвилул ветераннал щащарнин ва ца дяъвилул ветераннан дуллуссар, хIукуматрал миннан дулун увкуну бивкIсса, къатта-къуш ласунсса, бакьин бувансса, 800 азаруннивун дир­сса арцу ца-цаннан.
— КIулсса зат бур, ца миллатрал инсантал яхъанахъисса кIанттай хъинну захIматну бикIайшиву инсантурай каялувшиву дуван. Циван учирча, гъансса, чIаххувсса, ца шяравасса, дусъсса инсантал лагма бусса чIумал, хъиннува кIуну кIура баен къашайсса буну тIий. Аммаки инава щаллусса райондалул инсантурал ахIвал-хIал ххуй буванна тIисса умудрай даврий ацIлай ухьувкун, шайрив вища кIуну кIура баен? Учиннуча, столданийх заккана бищун?
— Шай ттуща, ина тIийкун, столданийх заккана бищунгу.
— Ци учин ччай бур вин вихлува Ккуллал райондалул шяраваллавусса инсантурал чIурду булуншиврул?
— Уттинингу на ттущава шаймур буллай ивкIра. Ттун хъинну ххира хьунни жулла шяраваллал жямат. Вай бур, учиннуча, хъинну ссавур дусса инсантал. Мунийн бувну, нава цIунилгу, вайннал ттухлува чIурду буллуну, увчIирча, ттулла кIулшивугу, лахъми къуллугъирттайсса кIулминнайнгу (кьюлтIсса зат бакъархха ва иширалгу жулва иширттаву хъунмасса кIану бугьайшиву) уклай, жулла райондалий яхъанахъисса инсантурал оьрму бутаву бигьа буванмур булланна. ТтуцIун Аллагьналгу кабакьинхьуви яла.
— Бувсун ччива вилва оьрмулул шаттирдаяту ва кулпатраятугу?
— На увссара Хъювхъиял шяраву 1956-ку шинал. Ттул нину-ппу колхозраву зузисса инсантал бия. 1972-ку шинал на жула шяраву къуртал бувссар 8 класс. Яла гара шинал на дук­лан увхссара Буйнакскаливсса Дагъусттаннал 1-мур Педучилищалувун. Училище къуртал бувссар 1976-ку шинал. Ца шинай на жула шяравусса школалий дарсру дихьлай икIайссияв. Яла 1977-ку шинал аьралуннаву къуллугъ буллан увцунав. Армиялия учIайхтугу на зий икIайссияв жула шяраву учительну. Зий унува, 1981-ку шинал дуклан увххун, 1986-ку шинал на къуртал бувссар Дагъусттаннал Пединститутрал тарихрал факультет. Жула школалий на физкультуралул ва тарихралми дарсругу дишайссия.1987-ку шинал на ца шин дурссар райОНОрал инспекторну зийгу. Яла 1988-1992-ку шиннардий на зий икIайссияв Ккуллал Райисполкомрал отделданул хъунаману ва Управделами Исполкомрал. 1992-1999-ку шиннардий зий уссияв Хъювхъиял колхозрал председательну. 1999-2005-ку шиннардий зий уссияв Ккуллал райондалул хъунаманал хъиривману. 2005-ку шиная махъ зий ура Ккуллал райондалул МО-рал хъунаману. Ттул бур кулпат, кIия арс ва кIива душ.

Ихтилат бувссар ХIажимурад ХIусайновлул

Статья оплачена, кандидатом на пост главы администрации Кулинского района Сулеймановым Саидом Гасниевичем.