КIура баянхьуву жуллами янналийн

saved_11«Миллат» тIисса мукъувун духлай дур вай хасшивуртту: маз, янна, магьирлугъ ва аьдатру. Шиная шинайн, жулламур чунчу тIий, чилмур нахIу лачIлай, духлаглай, хIакьинусса кьининийн цичIар къадирунни, хаснура янна. ХьхьичIава янналух бурувгун, кIул шайсса ивкIун ур инсан, адамина икIу, хъамитайпа бикIу, цумур шяравасса уссарив, цанчирча гьарца шяраваллил диркIун дур цинна хасъсса лаххия. ХIакьину тIурча, янналух буругарча, Дагъусттан бувчIин къахьунссар.  Цавай аьрабнал зумуну лажинтрура кIучI дурну, цавайгу западрал зумуну базу-базурду ябивхьуну занай, школалиява тIайла хьуну. Бур шамилчинмур бутIагу, «мусил дя» дургьусса.
На навагу «мусил дя» дургьуминнавассара. Амма агарда, дучIарча жула дагъусттаннал миллатирттал янна дахлахисса ца-бухьурчагу ттучан тIивтIусса кьини, бюхъай цалчинминнавух на лагу-лаххан.

Зулайхат Тахакьаева
Ца ппурттуву буссияв хъинну ччай каххурттай забиялаврттугу дусса, зунххи багьсса, ттула ниттил лахлай бивкIсса журалул гьухъа буруххан. Амма ттуща дарзитуран бувчIин бан къавхьуна «зунххи багьсса» тIисса махъ. Муний на хъинну пашман хьунав ттула ниттия дурухху-ххядукку дан къала­хьхьаврия.
Дагъусттаннал чIумуйнусса Президент Рамазан Аьбду­л­латIиповлул буккан бунни Указ шинай кIира кьини – июль зурул 26 – нний, Дагъусттаннал Конс­титуциялул кьини ва сентябрь зурул 15 – нний, Дагъусттаннал Цашиврул кьини республикалул цинявппагу къуллугъчитал байраннайн миллатрал янналуву буккаву тIалав буллалисса.
Амма ца хьхьуну телевизорданувух бавмунилгу лап махIаттал бунна. Рамазан ХIажимурадович ия: « Гуж-къиялий миллатрал янна лаххан тIалав буллай усса ур на тIий Москавлив аьрза бувну бур,» — тIий.
ХIакьинусса кьинигу бур ихтилатру: «Президент муниярив айишин аьркинсса? Цайми агьамсса масъаларттаха зурча къахъиннив хьхьичI?» — тIиссагу. Гьай-гьай, янналиятугур айишин аьркинсса. Жува жула лагма-ялтту марцIшивугу дуруччин, жулла лаххиягу ядан Президентнал тIалав булланнин бакIрай бацIлай бакъания махъ. Яр, жува цару, шинай кIира кьинирагу жулла лаххия лаххан къакьамулсса? Жува аьрабрув ягу мархха-ххуну дакъасса тайпарув? Жува жулламуния кьюкьлай буну тIий бухьуви жуйра бигьа-бигьанна чилмур ялув духIлахIисса.
Рязинугу, къарязинугу байбивхьунни дурухлай миллатрал янна. ХъунмурчIин, ми дурухлайгу бусса бур республикалул хьхьичIунсса модельертал Гала ОьмахановачIа, Щамххал АьлихановлучIа ва Мунажат ХIасановачIа.
Ттунма кIулсса цIанихну служебная форма дуру­ххайсса дарзи, Ккурккуллал шяраватусса МахIаммадова Мариян Ссамадлул душ арамтурал чиллу-чухъри дурухлай бушиву баяйхту, лавгссияв ганичIан.
Москавлив учебно-произ­водственный комбинат къуртал бувну, Мариян хьуну бур аьрали янна дуруххайсса дарзи. Сайки 20 шинай зий бивкIун бур «Военторг» предприятиялий, му лавкьуну махъ зий бивкIун бур «Унисервис» предприятиялий цехрал хъунмурну. Ялагу цайми-цайми предприятияр­ттай. Марияннул канилух ххуйну дурккун дур аьрали янна, полицанал янна, жамичитурал янна, хIажлийн наниминнал янна дуруххаврил сянат. Вана мукьра шин хьуну дур Марияннул цуппа заллусса «Мария» тIисса служебная янна ва униформа дуруххайсса цех тIивтIуну. Ванил муданмасса муштаритал бур полиция, налоговая полиция, хьхьирил порт, силистталул комитет, вацIлул хозяйство, чавахъру бугьулт. Ялу-ялун чIяву хъанай бур ваничIа униформа дурухлахими муштариталгу: аптекарду, супермаркетру.
«ХьхьичIва нава Ухссавний ялапар хъанай буний ца ххуй бизайва ттун тийх гьарца идаралий, гьарца ттучандалий униформа ишлану душиву. ЖучIава Дагъусттаннай му даражалийн та биявивав тIий бикIайссияв. Дусса школалул формарагума бирибат дунни. Махъ зуманив жучIавагу униформалух къулагъас дуллали хьунни», — тIий бур Мариян.
Чиллу-чухъри дурухлай байбишаврия багьайхту Мариян буслай бур:
— Мартрайва Дагъусттаннал халкьуннал хозяйствалул институтрал ректор ХIамид Бучаевлул оьвкунни: «Институравун Рамазан АьбдуллатIипов учIантIиссарча, ванан миллатрал янна ядигар дан ччай усси­яв. Ина ци маслихIат банна?» — куну. Чиллу-чухъа дуруххан бюхъанссар ттуща учав. Мунийннийнма, декабрь зуруй жул муданасса муштари, Избербаш шагьрулул прокурор увкIуна ттучIан, чиллу-чухъа дуруххикьай, тIий. Ганан дурурххуну ттул чиллу-чухъа канилух дур­ккуна. Яла дурурххуссия Рамазан АьбдуллатIиповлунсса чиллу-чухъагу.
— Ина дурурххусса чиллу-чухъарагу къархьурвав багьана жула Президентнан къуллугъчитал миллатрал байраннайн миллатрал янна лаххан буллансса?, — куну на цIувххукун: -ЦикIулли», — тIий ламусну пиш увкунни Марияннул.
Ттининнин МарияннучIа чиллу-чухъри дурурххуну дур нукIува ялув кIицI лавгсса, муданмасса ванил муштаритурал. Чиллу-чухълувун духлай дур гьухъа, шараварду ва къабалай. Му дацIлай дур 8500 – 14 000 къурушран.
Дурурххуну дур цаппарасса хъаннил гузмардугу. Гузма дацIлай дур 5000 – 8000 къурушран дянивну.
Марияннул бувсунни Лакрал райондалиясса цаппара арамтурангу дурурххушиву цилла чиллу-чухъри. Байрандалул кьини буруганну, бищунну миннул кьимат.