Зунттавугу аьнакIал пирма

saved_18Ишбажаранчишиву. Ва махъ кIукIлуну дакIнилгу, тIааьнну вичIалгу кьамул буллалисса махъ бур. Ва мукъул гьануну хъанай бур бажар бушиву тIисса махъгу ва мукъущал дархIусса давурттивгу. Зунттаву жула Ккуллал райондалий яхъанахъисса инсантал давурттив дакъа, СПК-рдугу вайннул ялувминнал ттихълахъисса «мазурдайн» кIура дарну душиву кьюлтIсса зат бакъар.
Мунияту ттун пахру багьай ший зунттаву цукунсса дунугу даву цалва аькьлу-кIулшилий дуван бюхълахъисса инсантурая. ХIатта мукунсса бажар буван чIявусса инсантураща хъанай бухьурчагу, хъинну таксса ца-кIия инсан акъа акъар Ккуллал райондалий. [pullquote]Пирмалий 50 инсаннансса даву дикIан тIий дур. Амма на уссияв 10 азарда къуруш зуруй дулуннача нанияра зун тIий. КъаувкIунни цаягу инсан.[/pullquote]Уттигъанну Ккуллал райондалул муниципал сакиншиннарал хъунаманащал Сулайманов Сяид ХIасниевичлущал ихтилатрай унува ванал бувсуна ттухь Каспискалия бувкIун ЧIяйннал шярава­сса мукьа жагьилнал Хъуннеххал тия чулийсса лекьа-пIякьу хьусса пирма ижаралий ларсун, тикку аьнакIив буч буллай райондалийсса ттучаннайн баххан буллай бушиву. Ттунгу ччан бивкIуна вай ишбажаранчитурал дуллалисса даврияту жула кказит буккултрахьгу бусан.

На ЧIяйннал шяравасса жагьилтурал хIасул дурсса аьнакIал пирмалийн лавгсса чIумал ттун шикку хьунаавкьуна Жамилов Жамил. Жамиллухь на: «Школа къуртал бувния махъ, щалва оьр­му шагьрурдайсса давурттай зий ивкIсса вин, Лаккуй аьнакIал пирма дурну, вай буч буллай, хъуни шайхту, бихлай ттучаннайн буллай, къажанжи дуллансса пикри ци чIумал хьуна?»,-куну цIувххуссия. Жамиллул бувсуна ттухь чан-кьансса цалва кулпатраяту, Лаккуйн учIаннин чув зий ивкIссарив, аьнакIал пирма тIитIин ци багьана хьуссарив.
-На увссара ЧIяйннал шяраву 1959 шинал. Ттул буттайн ХIусайн учайссар. Ва ур горный инженер. ЧIярусса шинну дурссар ванал «Дагвзрывпромрай» зий. ЦIана игьалаглай ур. Ниттийн Асват учайссар.Ва жулсса, оьрчIалсса, буллай, къатта-къушлилсса буллай бивкIссар. На акъагу жул кулпат­раву ялагу ХIасан-ХIусайн, Паша, Аьли тIисса уссурвалгу, Самсия, Миси тIисса ссурвалгу буссар.1977 шинал на къуртал бувссар ЧIяйннал школа.Школа къуртал бувайхту ца шинавату на армиялийн увцунав. Армиялия учIайхту на дуклан увхссияв Ростовуллал инженертал ва строительтал хIадур байсса институт­равун. 1985 шинал къуртал бувссар на институт. Ганияр махъ цаппара шиннардий зий уссияв Байконурдай. Тиха зана шайхту, кулпатгу бувну Каспийскалий Дарбантуллал ДСК-лул къатри буллалисса идаралий прорабну зий икIайссияв. Дургьуссар цайми давурттугу. Яла жун, ЧIяйннал шяравасса мукьа гьалмахчунан, Маккаев Маккашариплун, Кьурбанов МахIрамлун, Калабагов МухIуттиннун ва ттунма пикри хьуна инженерталгу, зоотехникталгу, холодильникирттал иш­ккаккултгу жува бухьувкун ва даву дуван. Ва жу ижаралий ларсъсса пирма ваниннин кьура шинал му­тталий ишла къадуллай лекьа-пIякьу хьуну дия. Жу яла архIа-архIалну жучIара дусса арцугу цачIун дирчуну, дузал къахъанахъимийгу Россельхозбанкрая кредит хIисаврай ларсун зун бивкIру. Жу шикку зий бувагу арулва барзри. АьнакIив бахлай байбивхьуру февральдания шихунмай. Жул даврил ххуйшивугу жун чIалай дур, шагьрулиясса микI лавчIсса аьнакIах къаялугьлай, жу баххан буллусса аьнакIив жулла райондалул халкьуннаща ттучанная ласун бюхълахъаву. Шиккува ца укунсса затгу кIицI буван ччива. Банкраяту ларсъсса арцул процентру жу кварталданий цал булайссар. Гьанумур бурж жу буллантIиссару кIира шинавату. Амма жун чIалай бур муниннинма буллай байбишин бюхъантIишиву му буржгу. Коммерциялул зумунусса цифрарду бухьувкун ми кIицI къабулланну.
-Жамил, зу хъуни бувансса аьнакIул оьрчIру ча ласайссар?
-Жу ми ласайссар ца кьинилул оьрмулулсса аьнакIул оьрчIру Хасаврал ва Къарабудахкантуллал аьнакIал пирмардая. Гиккува най бунува цIуцIаву къадиян вакцинагу бувайссар. Жул пирмалийнсса бухху-букку чансса бухьувкун, лагмасса тIабиаьтгу жущалла дусну духьувкун, учиннуча, цукунчIавсса экологиялул зияшинна дакъасса кIантту бур лагмава. Мунияту цалсса къадирунни цIуцIавуртту. ЖучIа зий ур бунияласса кIулшиву дусса технолог-птицевод Юрий Дмитриев тIисса оьрус миллатрал адамина. Ванал хIадур дувайссар аьнакIан дичайсса, циняр дагьай­сса кьяйдасса компонентру дирчусса дукия. Шикку ялув кIицI бувсса ттула гьалмахтал бакъагу, технолог-птицеводнащал зий бу­ссар Аьбдуллаев ХIажимахIа ва Ибрагьимов АхIмад. Буссияв жу мукунма индушкарттугу хъуни булланну тIий. Амма тIайлабацIу къавхьунни, инкубатор зия хьуссияв, ккунукру кондициялул бакъасса бивкIссияв. Буру жу хIадуршинна дуллай ххюнкIралмур пирмагу дуван. ХIасил, дакIнийсса затру чIявусса бур.
— Жамил, вища ци учин хьунссар жула инсантураяту, яний Ккуллал райондалийсса инсантураяту? На тIутIисса зу Каспийскалия бувкIун, укунсса давурттив дуван бювхъусса, къахъанахъиссарив укунсса ягу ваниха лархьхьусса, цанма маэшат хьунсса давурттив жула инсантураща дуллан?
— Ургу, ва кIанай шикку 50 инсаннансса даву дикIан тIий дур. На уссияв 10 азарда къуруш зуруй дулуннача нанияра зун тIий. КъаувкIунни цаягу инсан.
Жула инсантал курчIил хьуну бур. Улу на вихь укунсса затгума кIицI бавияв. Шагьрулий ляркъусса 10 къурушраяр, шикку ляркъусса кIира къуруш барачатссар. Циван учирча, вилла ватан дуручлай тIий, авадан дуллай тIий. Ца-ца чIумал арцуяр ватан ххирашивугу хьхьичI дикIан багьлагьиссар. Арцу духлагайссар, ватан духкъалагайссар. Ургу лагмасса тIутIах, тIабиаьтрал ххуйшиврух. Ххишалдаран гилу мичIакру буч буллайнияр, цIурттигу ккалай кьатIув уттуишин цуксса къатIааьнни.
Гьашину Жамиллул къаучирчагу Лаккуйсса уртту хъинну дюрхъуну дур. Ахттайннин баргъ бивтун, чIун дургьуну ахттая махъгу, хьхьурайгу гъарал лачIай. Хъинну ххаллилсса кьинирду шай Лаккуй. Нагу аьнакIал пирмалия най унува жегъир ххуллул лагмасса дюрхъусса урттул ва някIра-някIсса мащакулул тIутIал хIайран уллай, вай тIутIив кунма жула инсантурал оьрмугу тIутIайх бичинхьуви тIисса умудращал пуч ххуллийн увкссияв. Макьалалул ахирданий ца укунсса затгу кIицI буван ччива . Жамиллун къаччай бия цалла сурат рирщуну. Циван учирча шиккусса давурттив дуллай мукьа инсан ухьувкун, вайннавату цува хьхьичIун личин къа­ччай бия. Нагу анжагъ тIювайсса аьнакIал сурат рирщуссия.