Голливудрал цIуртти – Ларита ва МахIаммад

saved_14Вай гьантрай Ларита Анатольевна 75 шинал юбилейращал барча буван, муничIан лавгссия Москавлийсса Дагъусттаннал муданмасса Представительствалул ва Да­гъусттан культуралул центрданул чулуха Иманаьлиева Завжат ва МахIаммадхIажи Загьидинов. МахIаммадхIажи жул шяравучури, цIувкIрачури.

Июль зурул 1-нний 75 шин хьуссар ДАССР-данул халкьуннал ва РСФСР-данул лайкь хьусса артистка МахIаммадова (Сапунова) Ларита Анатольевнан.

ПатIимат Рамазанова
1960 шинал Ларита Анатольевна щар хьуссар 1-мур ЦIувкIратусса цIадурксса пагьламаннан Ма­хIаммад МахIаммадовлун. Мунайн Тяйбахъал МахIаммад учай­ссия ЦIувкIрав, цувагу Дагъусттаннал халкьуннал ва РСФСР-данул лайкь хьусса артистри. Мунал бакI-чурххал гьайбат душиврия буслайнма бикIай хIакьинусса кьинигу шяраву.
«Пагьламандалий балай!» тIисса очеркраву МахIаммадлул шяравучув, журналист Жамалуттин Да­гъирманов укун буслай ур муная:
«Залдануву лещай чани. Прожектордал чани буругай ккур­ккисса ттарацIниха лавхьхьусса хъунбакъасса майданнив. Вайнна бувккунни кIия. Лахъсса, тIивтIусса ненттабакIращалсса, оь ва накI хIаласса куннасса симандалущалсса, хъуручI кунна лухIисса бакIрайсса чIарардащалсса, читIул магъраха лархьхьусса иттацIанттащалсса жагьил.
Утташиву ганал хъачIунттал! Ваксса ххуйшиву арамтурангурив дулайсса? Юхссагу ва яру хъяврин буллалисса, жура-жура хъана­хъисса чаннал хIилларагу дакъарив? Да­къар. Ниттил РайхIиматлул га айни базу-симан ттирсусса хьуннав увкуну хъазамрайх ках увкухьун­ссия, мунихлуну га аьнтIикIашиву тIабиаьтралгу пишкаш дурхьунссия. Ихтилат Дагъусттаннал халкьуннал ва РСФСР-данул лайкь хьусса артист, МахIаммад МахIаммадовлуяр.
Вана чIарав Ларитагу. Цаннан ца лайкьшиву. КIиягу куннан ку чирахъирттах луглай лявкъусса хханссар».
Ларита Анатольевнал цуппа МахIаммадлущал цалчин хьунабакьаврия ва ганан цуппа нясив шаврия бувсуна Андрей Малаховлул «Пусть говорят» телепередачалийгу, мура ОРТ каналданийсса Малышевал «Здоровье» передачалийгу.
Гнесиннул институтраву дуклакисса Ларита циркрал манежрайн балай учин бувккун бур. БакI-чурххал бювхъусса, авурсса, аьнтIикIасса Ларита моднайну янна лахлан гъирасса бивкIун бур. Мунил ппу, Анатолий Сапунов, СССР-данул военно-промышленный комплекс­рай каялувшиву дуллалисса, авадансса инсан ивкIхьурчагу, мунан тIааьн къабизлай бивкIун бур душнил лаххиялух чIярусса арцу харж дуллалаву. Мунияту цинна янна машан ласавансса арцу лякъин бувккун бур Ларитагу Москавуллал циркрал манежрайн.
Ца кьини ганин хIисав хьуну бур артистал ва вокалистал хIайранну «МахIаммад хьхьуттайн уккан най ур!» тIий амфитеатрданувун ххявхсса.
«Ареналийн увккуна оьвхъусса, караматну авурсса брюнет, («На арене появился невероятно стройный, гибкий брюнет с потрясающе красивым лицом»), — тIий, дакIнийн бутлай бур Ларита Анатольевна. – Му хьхьуттай ссихIирду буллай ия, къавтIий ия, куннил хъирив ку 14 пируэт дурна, сальто-мортам, кульбит дурна страховка дакъанува».
МахIаммадлул ва Ларитал хъатIи бувну бур мунил 4-мур курс къуртал байхту. Мунин 21 шин диркIун дур, МахIаммадлун – 32.
Мунал ташу байхтува Ларитахь увкуну бур «Ттун так щарсса дакъар аьркинсса, партнершар». Ларитал чIявуну тикрал бай: «Ца талихI на илтIасса, лахъ бакъа­сса, лахъшиврия нигь дакъасса бивкIшиву»,- куну. 13 шинал лажиндарай МахIаммад ва Ларита гастроллай бикъавсса билаят ба­къар, СССР-даний, яъни ватандалий ми бикIайсса бур так отпускардал чIумал. Аьрасатнал Федерациялул халкьуннал артист Эмиль Кио тIий ур: «МахIаммадлул ва Ларитал ккаккан буллалисса цIанасса номерду бан хияллай бикIан бюхъай Европанаву ва Американаву. Ми бур яла цIа дуркми артистал». 1967 шинал Франциянаву Монреаль шагьрулий МахIаммадлун дуллуну дур дунияллийсса циняв циркирдал цачIусса обществалул хъунмур мусил медаль.
1970 шиналгу Япониянаву Токиолий МахIаммадлухьхьун мусил медаль тапшур дурну дур Хиросима шагьрулул губернатор Ямо Утил.
Американаву миннайн «Звезды Голливуда – 69» цIа ларчIун дур.
1972 шинал Росгосциркрал миннатрайн бувну Рязаннайсса циркравун гастроллай гьан бувну бур Ларита МахIаммадова. Ассистентнал страховка дурсса ххай сивсуну хьхьуттай гьунарду буллай булувкьусса Ларита 17 метралул лахъшиврия багьну бур. Цуппа операционнайлувун лавсун нанийни, му миннат буллай бивкIун бур: «Лажиннича танмихI щинчIав мабувару», тIий.
Операционнайлуву Ларитал рентгендалул снимокру ххал дайхту медсестра хIал бивну багьну бур. БухчIинссаннул ттаркIру гъюжу-гъярж дурккун диркIун дур. Яла хIакинтурал буслантIиссар дунияллул медициналуву Ларита кунма инсан парчри-парчри базлай, ттурчIал касакру базлай, «авзусса» инсан цама акъашиву. 24 операция бувхIуссар мунил. Шанна шинай нузай уттубивхьуну бивкIссар. Мунил чIарату хIура къахъанай бивкIссар ссу Танечка. Хьхьу-кьини цила чIарату хIура къавхьусса Танечка бигьалаган Сочилийн тIайла бувкссар Ларитал, махъунмай Москавлийнмай нани ххуллий самолет дагьну Танечкагу бивкIуссар.
Лас МахIаммад цIубутIуй щаву дирсса цIиникь куна тийн-шийн ххяхлай ивкIссар, цанма ххирасса Ларита аьзаврдай чIалай. Оьрму цила нирхиравун багьну, мугу яла гастроллай лавгссар.
Ларита ливчIссар цинма цу­ппалу, арс Тарланвагу ккаккан къабюхълай. Танечка бивчIайхту, ниттил Ларита душман бувну бур. Вил нину уку-тукунсса гастролершар тIий Тарлан ниттих уруганвагу къаивтун ур.
«Ттул буттан Тарланнуха чIалачIин дакъая, — тIий бур Ларита Анатольевна. – Мунияту Тарлан ттучIан къаитаавкьуна ниттил. Тарланнулшиврий цанна хъинну ччисса цамур щарсса къадурцуна бутталгу».
24 операция бувхIусса Ларита МахIаммадова ччаннай бацIайхтува лавгун бур цIуницIа циркравун. Микку Ларитахь увкуну бур: «Я иллюзионистка хьу, ягу ххишала мабучIара: жун инвалидтал къааьркинни, жучIа рахIму-цIимилул къатта бакъар».
ХIакьину дунияллий хьхьуттайх ккаччи лахъайсса номер ца Ларита МахIаммадовалли бусса. Мунил шоулул хIакьинусса кьинигу хIайран буллайнма бур тамашачитал.
Ларита Анатольевна хьхьуттая багьну кIира шинава паралич хьусса МахIаммадгу 23 шинай шанийн агьну ливчIун ур.
Мунал чIарав бацIайсса инсан бивкIун бур так Ларита Анатольевна. Мунила угу-увччуну ур.
Ларита Анатольевнайн барчаллагьрайсса, Москавлив яхъанахъисса ЦIувкIуллал жяматрал вакилтурал хIарачат бувссия мугу, арс Тарлангу дакьил буван. Цимилагу Тарланнухь миннат булларчагу, оьрмулул 50 шин шавайсса Тарлан уттигу рязи къавхьуссар ниттищал хьунаакьин.
Вай гьантрай Ларита Анатольевна 75 шинал юбилейращал барча буван, муничIан лавгссия Москавлийсса Дагъусттаннал муданмасса Представительствалул ва Дагъусттан культуралул центрданул чулуха Иманаьлиева Завжат ва Загьидинов МахIаммадхIажи. МахIаммадхIажи жул шяравучури, цIувкIрачури. Дагъусттаннай полиграфиялул даврий зий уссия, махъсса шиннардий Москавлив ивзун, бизнесрахун агьну ур. Му чялишну хIала уххай Москавливсса лакрал иширттавух. Цивппа Ларита АнатольевначIан лагавриягу укун бувсунни ттухь телефондалувух:
— Жу цачIанма бучIаврия Ларита Анатольевна хъинну ххари хьуна. Буслай бия цуппа щар хьусса чIумал ЦIувкIрав бувкIсса куц. Лаккуйн­сса ххуллурду хъинну захIматсса, машинарттан пагьламан лахъан багьлагьисса бия тIий бия. Му 1961 шин дия тIива. ЗахIматсса ххуллурдайх биярчагу, цуппа ЦIувкIрав ххуйну хьунабакьаву оьрмулухун хъамакъабитай, шяравудушнияр хIурматрай кьамул бувнав тIий бия. Му ЦIувкIрав бувкIния шинмай 50 шин ларгун дур, му цал бакъа ЦIувкIрав бувкIун бакъар, амма ттигума дакIний дия мунин цуппа кIул хьусса инсантурал цIарду. КIулну бия цаппара лакку махъругу. Нава махIаттал унна Ларита Анатольевнал ми махъру аслийсса цIувкIуллал лугъатрай зумух ласаврил.