Парснал макьанну

Хурасаннал чIирттайн, ххаллил багъирдайн,
Ссахлунур гъав лавгун барз битлатисса?
Занази ххай ура оьрус авлахърай
ЩурщутIи ттуруллал дирч пардаврттавух.

Укун цIувххуссия, ххирасса Лалай,
Хьхьуниву пахъ багьсса бюхттул чинардахь:
Ухьттанну бакIругу ссукIа гьаз дуллай,
Ттухь ссихI къадурккунни бюхттул чинардал.

«Циванни пашманну зурул нур риртсса?» —
ЦIувххуссия тIутIахь оьнтIуллай ххярхсса.
ТIутIал ттухь увкуна: «Пикри ба, бувчIа
Пашманну кьус диркIсса хъункIултIутIайну».

ЧIапIайну къявхъ куну, цIу хъятIи тIутIал,
КьюлтIну щурщу буллай, ттухь куна гайннул:
«Вил Шаганэ бия чищал тIуркIу тIий,
Вил Шаганэ бия чищал ппайрду тIий».

КъахIисав хьунтIиссар,-тIива,- оьруснан,
ДакIнин ччиссар балай, балайри оьрму…
Муна мунихлунур барз гъавну бивтсса,
Муна мунихлунур барз кIялавххусса.

Лавмартшин, дард ва макь гьасса нясив дай,
Миннух ялугьлайнан ва ми къаччинан.

Ци хьурчангу, абад барчаллагь хьуннав
Банавшалул рангсса лухччиний хьхьурдайн.

* * *
Я ттул ахIмакьсса дакI, маришлардакьай!
Жува хъяврин баймур цуппа бахттири.
Саил хьуманалли кумаг чIа чайсса…
Я ттул ахIмакьсса дакI, маришлардакьай!

Хъахъи-мачIи зурул караматшиву
ВацIлул мурхьирдавух экьи ларгун дур.
На, Лалал шалвардайн лагьну кьус ивкIун,
ЛаикIанна ганил цIан чадралулу.
Я ттул ахIмакьсса дакI, маришлардакьай!

Ца-цал жува циняв оьрчIан лащару,
Жагь чIявуну аьтIий, жагь чIявуну хъяй.
Дунияллий жунна нясив дурунни
Ххаришивуртту ва пашманшивуртту.
Я ттул ахIмакьсса дакI, маришлардакьай!

Ттун цикссагу ккавкссар халкь ва улчарду,
Луглайгу ивкIссара гьарний талихIрах.
Ттиния мукьахрив чIа тIи мурадрах
КъалуглантIиссара на дунияллийх.
Я ттул ахIмакьсса дакI, маришлардакьай!

Оьрмулулгу щала хъяврин къабунну,
ЦIуксса гужру батIлай, цIуллу-цIакь хьунну.
Чанссарагу, ттул дакI, паракьат хьукьай,
Вай кIукIлу никирттай ттул аьзизмунил.
Оьрмулулгу щала хъяврин къабунну.

Мугьалину хьусса кьадарданулгу
Бюхъайхха кьаритан жуйрагу лишан,
Булбултрал учайсса хъин балайлийну
Жула эшкьилунгу ца жаваб дулун.
Я ттул ахIмакьсса дакI, маришлардакьай!

* * *
Ссавнил кьачIа хьусса тяхъа билаят,
Ттул ас бавххуну бур шеъри-балайлух,
ХIурхIа хьукьай чансса, хьхьирия хIукъуй,
Булбул хъункIултIутIуйн оьвтIий баяйрив?

ХъункIултIутIи лахIлай, хъюлчайтIий балай,
ДакIнил жаваб дакъа къаличIантIиссар.
ХIурхIа хьукьай чансса, хьхьирия хIукъуй,
Булбул хъункIултIутIуйн оьвтIий баяйрив?

Инарив оьрчI бура. Цур бакъар тIима?
Нагу, учин мукъун, шаэр акъарав?
ХIурхIа хьукьай чансса, хьхьирия хIукъуй,
Булбул хъункIултIутIуйн оьвтIий баяйрив?

На багъишла ити, аьзиз Гелией,
(ЧIярусса дикIайссар тIутIив ххуллурдайх).
ЧIярусса дикIайссар хъюлчай тIий, лахIлай,
Амма цаннил дакIри, пиш тIий, тIитIайсса.

ЦачIу пиш тIий буру инагу, нагу
Жунма ххира хьусса ва улчалухлу.
ХIурхIа хьукьай чансса, хьхьирия хIукъуй,
Булбул хъункIултIутIуйн оьвтIий баяйрив?

Ссавнил кьачIа хьусса някIсса билаят,
Бити ттул оьрмува балайлух булун,
Къяртрал ххютлий тIурча, булбул Гелихлу,
Хъямала багьлай бур цIухъятIи тIутIуйн.

Ниттийнсса чагъар

Сагънурагу дурав, ттул къари-дадай?
Сагъну ура нагу. Ссалам вийн, ссалам!
Муданма личIаннав анттуврал чани,
Му вил тIаннул пукьлул ялтту экьинай.

Ттуйн дустал чичлай бур, Нину пашманну,
КьюлтIну буруккинттай дур тIий къуману,
Хилкьа ангузуву ина ххал шай тIий
Ччя-ччяни ялугьлай шагьраххуллувун.

Вин ккаккайсса дур тIар хьхьунил някI цIаннай
Тикрал хъанайннасса нигьачIисса макI:
ХIачIайханалуву къавгьа-питнардай
Щиллив ххаржан щуну, ххядурккун ттул дакI.

РахIат хьу, ххирамур, макI жу-жу-ххитрур.
Му хIасрат-хупатрал тIутIисса къакрур.
На кIунттища увксса хIачIу уххурав,
Инагу къаккаркна гьаттавух ишин.

ХьхьичIра кунна, ина ттун ххирассара,
Навагу мудана хьул тIий уссара,
Бизарсса цIурюкьлу кьатIув кьариртун,
Зана икIан ччяни жула пукьлувун.

Зана хьунна, нину, махъунай-шавай.
Жула багърал мурхьру бичайхту тIутIайх.
Так миннатри ттул вихь: хьхьичIава куна,
ЧантI чин маувара на зунзулчаннахь.

Мяйра шинал хьхьичIмур бити шанайнма,
Хьул тIий, къавхьумургу хъамава бивтна,
ЧIавасса чIумуву чIявусса ккавккун,
Оьрмулия ура бизарну, увххун.

Дуаьртту ккалангу лахьхьин мабара!
Къазана хьунтIиссар лавгмур ххишала.
Ца инара дусса, дакIнил тирхханнуй,
Ца инара чани ттул оьрмулуву.

Хъамабитан бакьай вила буруккин.
Къума малагларда, на утлай дакIнийн.
Хилкьа ангузуву, на хьунаакьин,
Ччя-ччя мадукларда, дадай, хъун ххуллийн!

Таржума бувссар
Юсуп Хаппалаевлул

Ккаччихасса балай

КIюрххила сусул чIаркIув,
Мусил кьачIа хIасиллах
Арулва бувна гужлул –
Арулвагу чIяйсса карчI.

Бархан ххира-ххуй буллай,
Бия ца-цаних бушлай.
Лувсса марххала баслай
Бия басу-тату най.

Кьунниялай, аьнакIал
ТIювай мина дай чIумал,
ЯбакI бувтсса залуннал
БувцIуна кацIрал чувал.

Хъирив гагу бавчуна,
Левчуну марххалттанийх…
Щинал кьакгу лирчIуна
Зурзу тIийнна яланин.

Чуллаха гьухъгу душлай,
Найни хIаллих махъунмай,
Барз ккавкна къатлул ялув,
Гай цила кацIрал цану.

БавцIуна, цIир-цIиргу тIий,
Бюхттул ссавнийн буруглай,
КIюласса зурул цIалцIи
БакIухун дахьлаганцIа.

Хъярч бан, ччатIри тIий, чару
Цинма бувтуни кунма,
Зивзуна ккаччил яру
ЦIурттину марххалттанийн.

Гужлул оьрчI

Лирчунни цIунилгу цIаннава шинну,
КIяла тIутIул арну чIурдугу буллай.
Ттун дакIнийн багьунни ккаччи хIакьину
Ттула дусну бивкIсса жагьил заманнай.

Тти ттул жагьилшиврул щурщу лагь хьунни,
ЧIавхьултталу ух аьр мурхьирал кунма.
Амма кIяла ларх душ дакIнийн багьунни,
Ккаччи занай бивкIсса, лявзала кунма.

Гьарнал къаикIайхха дунъяллул чувгу,
Та душ ттул балайлул бусрав такьвая,
Цанчирча на чивчу чагъар цалвагу
Ккаччил дарвачраха лавсун бакъая.

Танил тай такIуйгу къабувккуссия,
Туну танин ттул хатI ча кIулхьунссия,
Амма хъахъи бярницI, къатIрах хияллай,
Лахъи лаглай бивкIссар, ссаллив сан дуллай.

ХIасратрай ивкIра на, жавабрах мякьну.
КъадуркIссар жавабгу… лавгссара нагу…
Вана шиннардил махъ цIа дурк шаэрну
Буттал къатрал хьулух авцIуну утти.

Та ккаччи ччянива накьлу хьуну бур,
Амма танил рангсса, цIатти бишлайсса,
Гьанавиххи хьуну, ттуйн хIап-шап тIисса,
Танил чIава арс ттул хьунийн увккун ур.

Заннаху танил ва ванил лащаву!
ЦIунил цIу ларгунни чулу хьу къюву.
Ва къювулий хханссар на жагьил хъанай,
Бюхъай чялиш хьунгу, чагъарду чичлай.

Ларг чIумул балайлул на ххари унна.
Мукссава хIусутну мабиллав ина!
Ккаччий, на вийн чинна ппайгума, ччарча,
ДакIниву чантI чин дур интних бахшишран.

Хъямала агьанна, учинна ппайгу,
Дусри тIий, буцинна ттула шаппайгу,
Ттун ххуй бизайссия душ кIяла лархсса,
Утти ччан хьуну бур хьхьинякIну лархмур.

Таржума бувссар
АьлилхIажи Аьбдуллаевлул

* * *
ШацI хьура буттал кIанай,
Шилул майданнах мякьну.
Кьабитанна къаттагу.
Гьанна къучи-къачагъну.

Гьанна, уххан мурцIу тIий,
Мина дяйркьунал аьщуйх,
Ттул дусналгу, на ивчIан,
ЧIила дукканссар къяржуйх.

Бачинссар хъахъи ххуллу
Хъинсса бургъищал дусну,
Ттул ххиралгу, ца кьини,
Ттул хьхьичI лакьинссар нузру.

Зана хьунна ичIунай,
Чил талихIрайн щукрулий,
Аьс хьунна чIавхьулттилу
Щюлли хьхьунил дюхлулий.

Пашман хьуну, лагь хьунссар
Шавщирдугу, къаттагу,
Шярал ккаччал чIурдахун
Уччинссара гьаттаву.

Барзмур бачинссар гьузуй,
Бярдавух хъару личлай.
Аьрасатгу бикIанссар
Чапарданух аьтIий-хъяй.
Таржума бувссар
МахIаммад-Загьид Аминовлул