Лакку аьрщарайн бивссаксса хьуру

[tube]http://www.youtube.com/watch?v=uklHE6WC3X8[/tube]

Сакиншинначитуран му Кьини дан дакIний буссия ЧIивимур залдануву. «ТНТ» ва «Прибой» каналлал ччя-ччяни концертругу дуллай, тамашачитурал итталугу ттизаманнул балайчитал бухьувкун, Лакрал театрданувунгу тамашачитал кIункIу бан къахъанай бушивриягу гъалгъа тIийнма, чичлайнма бухьувкун, концертрал сакиншинначитурал пикри бувхьунссия шяраваллил балайчитал сан къабанссар, халкь къабатIинссар тIий. Амма концерт дикIантIиссар тIисса баян баву кказитрайн дукканссавагу мугьлат бакъа, билетру хъямала бувну лявкъуну, концерт дусса кьини Хъунмур залдануву дан пикри бувну бия. Зал щапI куну бувцIуну бия. ЩябикIансса кIанттурду бакъа, бавцIу-бавцIунма бия концерт дайдирхьуну къуртал хьунцIа сайки 4 ссятрай. Лакрал рухI, ссихI дакъасса балайрдая шацI шаврил тамашачитал аслийсса лакку балайрдах мякь бувккун бушиву чIалай бия.

IM_10Зулайхат Тахакьаева
ДакIний бур на студентсса заманнай гьарца шинал ахирданий районнал магьирлугърал зузалтрал даврил хIасиллу дуллалисса концертру дайссия. Заллугу бувцIуну бикIайва. Замана гъагъари хьусса 90-ку шиннардил щавщи культуралийнгу бивуна. Аслийсса миллатрал магьирлугърал минахуртал бугьара хьуну, паччахIлугъралгу культуралухсса къулагъас чан хьуну, районнал магьирлугърал коллективрду тили-хъили хьуну бия.

[tube]http://www.youtube.com/watch?v=RVjr4Ez39iY[/tube]

Шинну наниссаксса, гьунар бумагу, бакъамагу сахIналийн ххяхлай, шоу-бизнесрал индустрия ялун-ялун гьарта-гьарза хъанай, шяраваллалмур магьирлугъ иттала дагьну дия. Ттизаманнул балайчиталгу чIявуми кьатIаллил билаятирттал макьаннай балайрду тIий, жулламур магьирлугъ хъамаритала хъанай дарчуна. ХьхьичIсса шиннардий чилмур цуксса нахIу ларчIун бивкIхьурчагу, чIумул цила ккаккан бунни жула оьтту-ттурчIаву тартмунил, жуйнна ппухълунная дирмунил кIану ссалчIав къабугьантIишиву. Ахиргу бувчIунни паччахIлугърал хъуниминнангу аслийсса миллатрал магьирлугъ якъадарча, миллат­рал рувхIанийшиврий хъякру дагьантIишиву. Культуралийн лажинну кIура бавунни. Байбивхьунни миллатрал аьдатру цIудуккан дансса центрду тIитIлай. ЧIал хьуну буру. Миллатрал магьирлугърал хасшивуртту хъамаритала хьуну дур. Чилмур ва жулламур хIала-ккала дурххун дур. Амма гъалатIру бакьин бан ттигу къачIалссару, так муних бунияла къулагъас дулларча. Бугьара хьусса магьирлугърал минахуртал дунияллия гьаннин, миннал потенциал ишла бан багьлай бур. Акъарив лакку макьанни тIий щилчIавсса тIий ляхълай буру, ца-ца чIумал.
Заманалул хъякру Лакрал райондалийнгу дирну дия. Ппив хьуну бия шяраваллал магьирлугърал къатри, шиннардий цачIун дурсса, щалла республикалий машгьурну диркIсса кьатIаллил билаятирттай­сса дунияллул фестиваллай бюх­ттулсса бахшиширттан лайкь хьусса ансамбльлу. Учин бюхъанссар махъсса 3-4 шинал лажиндарай райондалул культура Гъумучиял ОьрчIал магьирлугърал школалий дарцIуну дия куну, вай гьуртту бакъа царагу мероприятие щаллу къашайва. Школалул директор Лида Кьурбанова хъинну цилла даву ххирасса, циярасса хъуннасса тIалавшинна ва жаваблувшинна дусса каялувчи бур. ДачIи шиннарагу къархьунни ва Райондалул Магьирлугърал управлениялул хъунмурну бивтун. Гьай-гьай, къабигьассар ппив дурмур бутIра-бутIрай датIлан. Амма райондалул бакIдургьуми умуд­рай бур. Ванил каялувшиннаралу школалул дуклаки оьрчIал сайки гьарца шинал республикалул конкурсирдай хьхьичIунсса кIанттурду бугьайссар. Му даражалийн магьирлугърал идарагу биян бан хIарачат бантIишиврийн щак бакъар.
ЧIарав ацIлай ур райондалул бакIчи Юсуп МахIаммадовгу. Ванал ка-кумаграцIух Культуралул шинал лавсунни идаралун цIусса «Газель», дурурххунни цIудуккан дурсса «Гъази-Гъумучи» ва «Вайлар» ансамбльлансса яннарду, лавсунни цIусса музыкалул инструментру.
ДачIи шинал лажиндарай дур­сса даврил хIасиллур Лакрал магьирлугърал кьини ккаккан дурссагу.
IMG_10Лакрал райондалул магьирлугърал кьинилун хас бувсса мажлис тIивтIуна ДР-лул культуралул лайкь хьусса зузала, культуралул министрнал кумагчи Супиян Оьмаровлул ва Жанна МухIуевал. Хъирив экрандалий ккаккан дуруна лакрал тарихрая ва Юсуп МахIаммадов бакIчишиву дуллалисса шиннардий райондалий дурсса давурттая бусласисса киносурат.
Муния махъ залданувун бавтI­цириннахьхьун ссалам булун сахIналийн лавхъуна цува Юсуп МахIаммадовгу. Цалва ихтилат­раву кIицI лавгуна Райондалул магьирлугърал кьини дансса пикри хьушиву шагьрурдай ялапар хъанахъисса Лаккуйн ччя-ччяни бучIан къашайсса ватанлувтуращал хьунабакьинсса, хIакьину райондалий дурмур ккаккан дансса мурадрай. Бувсуна дан дакIниймуниягу. Барчаллагь увкуна райондалул чIарав бацIлацIисса инвестортурахь, ишбажаранчитурахь.
Гихунмай райондалул бакIчинал бахшишру дуллуна республикалул лавайсса дуккаврил идарарттаву хьхьичIунну дуклакисса студентътуран.
Яла дайдирхьуна концерт. Му тIиртIуна ДР-лул культуралул лайкь хьусса зузала МахIаммад ХIасановлул каялувшиннаралу цIуну сакин дурсса халкьуннал инструментирттал ансамбльданул лакку макьанну руцаврийну. Гихунмай ва ансамбльдануву зюннав бишлашисса ххаллилсса музыкант ХIанипа Дибировлул, цалва аккордеонгу бивщуну, увкуна кIива балай. Хъирив дахьра-дахьра цIудуккан дурсса балайлул ва къавтIаврил «Гъази-Гъумучи» ансамбльданул ккаккан дуруна «Чаргу-даргу» ва «Хъалт» къавтIавуртту. Ансамбль сакин дурссар 1982 шинал ДР-лул культуралул бусравсса зузала Жамалуттин Муслимовлул. 1995 шинал ва ансамбль Польшанаву дунияллул халкьуннал фольклорданул фестивальданий гьуртту хьуну лайкь хьуссар Мусил рикIиран.
АьлихIажи Щамххаловлул каялувшиннаралу арамтурал хорданул увкуна Хан Муртазааьлихасса лахъи балай. Гулизар ЦIаххаевал каялувшиннаралусса хъаннил «Вайлар» ансамбльданул увкуна «Чунмайра ххуй душ» тIисса балай. Ялагу балайрду увкуна ПатIимат Асадуллаевал, КIундиннал Магьирлугърал къатлул зузала ХIалимат Юсуповал, Гулизар ЦIаххаевал, Хидир-Наби МахIаммадовлул, «Щунудагъ» ансамбльданул лауреат, Гъумучиял оьрчIал магьирлугърал къатлул дуклаки душ Аида Садикьовал. Ватанлувтурал кьини хъун дан бувкIун бия «Бархъал» ансамбльданул къавтIалтгу. Концертрал халкьуннал творчествалулмур бутIа къуртал бувуна «Гъази-Гъумучи» ансамбльданул Лакрал байтагърахасса балайлийну.
Концертрал эстрадалулмур бутIуву балайрду увкуна Мариян Жамалуттиновал, Гулизар ЦIаххаевал, Шамсият Какваевал, Нажвадин Халиловлул, АьлихIажи Щамххаловлул.
ОьрчIал магьирлугърал школалул «Гъази-Гъумучи» ансамбльданул къавтIалтрал дуруна «Къиссу», яруссаннал ва лазгиял миллатир­ттал къавтIавуртту.
Концертрал хъамал бия Мариана, Муъминат Юсупова, Залихха Катибова. МухIсин Камаловлул увкуна «Гьай, жан, дарман!».
Арслан Шагьмарданов аккордеондалий руцлай, Лариса ХIажиевал увкуна цила язими балайрду, увкуна цащалва Арслан Шахмардановлущал дуэтрайгу. Концерт къуртал дуруна МухIсин Камаловлул, Лариса ХIажиевал ва Арслан Шагьмардановлул хьхьичI тIий, хъирив щалва коллективрал ва залданувуцириннал бахIлай Лакрал Гимн учаврийну.
Укунсса концерт ччянияцIара къаккаркссар тIий, рязину бия тамашачитал.
ПатIимат Каримова, ДР-лул лайкь хьусса артистка:
— Цаппара шиннардил хьхьичI укун ххаллилсса байран сакин дур­ссия танийсса Лакрал райондалул бакIчи аьпа биву АьбдурахIман ХIусайновлул. ЦIунилла-цIунил укуннасса байранну дуллан­сса сиптачину увккунни Юсуп МахIаммадовгу. Барчаллагь хьуннав, дуллалимуниву тIайлабацIу баннав!
Татьяна Катаева:
— На ччянива ттухьхьунма нава махъ буллуссия «лакрал концертирттайн» къазанан. «Илчи» кказитрай Лакрал райондалул Магьирлугърал кьини дуссар тIисса баян баву ххалхьуну, му ци мероприятие дурвав тIий гъира багьуна. Циванна на найбунува критичныйну гъалгъа тIий байбивхьусса? МахIачкъалалив ччя-ччяни дайсса «лакрал концертру» ттун лакрал аслийсса магьирлугърая лап ят дизай. Циванна на хасну «халкьуннал» тIисса мукъуй чIурчIав дуллалиссагу? ЧIявуми балайрду ми концертирттай лакку махъру Баргъбуккавал ва Азиянал макьаннай тIутIисса. Балайчитал сахIналийн анжагъ цалла яннарду ккаккан дан буккай тIисса асар бияй. Ирглийсса анонс дурккукунгу гьан хъиннивав-къахъиннивав тIий щак-щуклийгу буссияв. Къапашман хьура лагаврия.
Оьруснал театрданул Хъунмур залданувун бавтIун бия лакрал щалва элита, миллатрал «цIу» — профессортал, шаэртал, политикалул ва жяматрал ишккаккулт. Конферансьенал мероприятие тIиртIуна макьан кунма экьинани­сса марцIсса литературалул мазрай. Гихунмай экрандалийн дурккунни караматсса зунттал тIабиаьт — яргсса тIутIал халича бувтсса куннасса арду, гьалаксса зунттал нехру, щинтасса урттухьхьун дахьларгсса лухччай канакисса яттил ттурзанну – хIасил цумацагу зунтталчунал оьтту-ттурчIан, дакIнин гъансса суратру.
Ххуй бивзунни райондалий дурсса ва дан дакIнийсса давурттая бусласисса райондалул бакIчинал ихтилат. ЦIа дан лайкьри дуккавриву хьхьичIун ливчусса жагьилтуран бахшишру дулавугу.
Амма ссавур дакъа ялугьлай бия тамашачитал лакку балайрдах.
Халкьуннал инструментирттал ансамбльданул рурцуна цаппара буттахъал макьанну. Ххуйя ХIанипа Дибировлул, ХIалимат Юсуповал, АьлихIажи Щамххаловлул балайрду. Лапва хIайран бувна тамашачитал Хидир-Наби МахIаммадовлул чIунил. Хъунмасса барчаллагь балайлул ва къавтIаврил ансамбль «Гъази-Гъумучи» цIудуккан дан дакIнийн багьнан, му цIудуккан дан кабакьу бувминнан ва муниву гьуртту хъанахъиминнан. Тамашачитурал дакIру гьулусан дансса дия оьрчIалмур «Гъази-Гъумучи» ансамбльданул къавтIавурттугу. Байрандалул чIюлушиннану хьунни сахIналул хIакьсса усттартал Лариса ХIажиевал ва МухIсин Камаловлул балайрду.
Хъамалу бунни тамашачитал жула буттахъул архсса аьрххилийн нанийни гайннал азихъраву дишайсса диркIсса лакку дукрардайну — миллатрал янналувусса аьнтIикIа душру бия бакъухъращалсса, аьрайн гьавккурттащал­сса, кIарттул ччатIущалсса ланжартту тамашачитурал хьхьичIун дугьлай залданувух занай.
Байрандалий гьуртту хъанахъими лях-карах кIицI лаглай бия шагьрурдай ялапар хъанахъисса оьрчIан лакку мазрах гъира бакъашиву. Расул ХIамзатовлул: «Агарда гьун­ттий ттул маз бухлаган тIий бухьурча, на хIакьинува ивчIаннав!» тIисса махъру цумацанналгу нярайн ласун аьркинсса махъру бур.
Авадансса дия байрандалул программа. Ттул пикрилий, миллатрал магьирлугърах мякь бувкми унгу-унгуну бигьалавгхьунссар. Ахирданий артистал Лакрал гимн тIий байбишайхту щалва зал лавай бивзун цивппагу тIий байбивхьуна.
Ххаллилсса дия байран – Лак­рал магьирлугърал тарихраву яргсса ишну хьуссар му. Умуд бур га байрандалий залдануву бивкIсса жагьилтуран лакку мазрахссагу, лакрал магьирлугърахссагу гъира чантI учинтIишиврийн, цанчирча маз бухлагарча, миллатгу бухлаган най буну тIий.
Шагьрурдай ялапар хъанахъи­сса лак га хьхьуну зунттавун, жулла минардайн, жулва ужагъирттайн бивссаксса хьунну. Барчаллагьрай буру байран дан сиптачи хьусса Лакрал райондалул бакIчи Юсуп МахIаммадовлуйн ва байрандалул сакиншинначитурайн.