«Мазанарда, дадай, къурдарав аьтIун»

Миясат Муслимова

Буттал шяравату…

Ссавруннайнгу ябитлай,
Най буру шяравату.
Итта-иттав дуруглай
Най дур жул хъирив ссавгу.
Аьрщарал жигурдая,
КIай жегъир ххуллурдая,
Бюхттул зунттал мицIая
Баяйвав Заннан жул чIу?
КIуну ялугьлай бия
Бювкьу бакъа зунттурду.
Балардугу бур утти
ОьрчIал аьдадрайн бивну,
Арамтурал ссинжиртрал
Такьва экьилирчуну,
Нава паракьат хьунна
Илкин лухччал ххуллурдай?
КIяла тIутIи, ла, муччуч
Ххуллул тий-ший бур ххявххун,
Най бура кьакьардавух,
Ранг тIутIал журардавух,
Ттуйва бияла бакъа
На бура левчуну най,
Ниттил гъарившивугу
Хъамадитан къабюхълай,
Ппу акъашиврухлугу
Тархъаншиву дуркIсса ххай,
Гъаргъсса дакIнил гужращал
Лахълай бура бухкIулу.
Кьадар кIирир, цIу кунма,
Аьзиятрай нанисса.
Ниттил ххарттасса кару
Ттюнгъану ттуйх дуклайсса.
ОьрчI заманнул ххюра шин,
КатIри кунна лархьхьусса.
Уврадушнийн уммай бан
Марч шяраха буккайсса.
НасихIат бусан кунма,
Пахъ багьну бур зунттурду.
На уссил ссу бакъара,
Пашманшиврул тавбара,
Бюхттул зунттай марххала
Къабассайшиву кIулну,
МикIлавчI ххуллул зумардайх
Бачинна мугъаятну.
ЛичIи шаврил ххуллурдайх
Ялагу бура лечлай,
Ниттил дакIнил къювугу
Паракьат дуван къашай,
Ххартта каруннах нину
Дур ттул хIаллурду щашлай,
Къатта бакъашиврухлу,
Цила хIалимшиврухлу,
ЗахIматрава личайсса
Хасиятрал гужрахлу
РахIму бакъа буттахъал
ИхтиярдацIа дурсса.

* * *

Жиг-жиг дартIсса каруннах,
Щавари битIянхъирттах
Нину дия машхулну
Ттун ятIул лачак щашлай.
Ттун кIяласса ччиссия,
Нясив къархьухьунссия.
Ччяни дурк кIяла чIара
ЧIяруссарвав, чанссарвав?
Хьхьугу дур, чани хьуннин,
Ттун лухIи лачак щашлай,
Хъамабивтминнул дякъил
Хханхха бур гъили буллай.
Ва заэвшиврулливав,
Биялалул гужривав?
Чарттайн бувк чIумул мутта
Къахьунссар буккин ттуща.
ОьрчIзаманнул хъамалну
ЧIун бура хьунадакьлай.
Итабакьав лелуххант,
Щилливвагу къакIулсса,
Гьаз хьуну най дур ссавнийн
Тархъан хьусса гьухъала.

Мазанарда, дадай, къурдарав аьтIун

Мазанардакьай, дадай,
Лухччинийн дакI дачIра дан,
КIикку гьалаксса мурчал
КъабантIиссар вий цIими.
Шярахгу ялугьлай дур
Вих мура пашманшиву,
РахIму бакъа гъаралгу
ХIадур буллай дур мархьру.
Цири лухччинун вил макь,
Лиххайссарив ганил мякь,
Вил мукьал кIушивугу
Санссарив гъарал кIунтIан?
Жандалия каларсун,
Зий-занай дияв ина,
Умудрал тавбанугу
Бия дакIнил миннатру.
Чуврив къакIулсса вил арс
Занай ур лагма уклай,
Цанагу, гъанчунангу
Ятсса инсаннайн увккун.
Муруллал, ххяллал дянийх,
БурцIурдил ххуллурдавух
Увцуну лавгуну ур
Ххуллурду бяйкьлакьинийн,
БуркIунттуйсса кIюй куна,
ЛивчIун ур арс кьувтIуну
Дардирдал вярчIу багьсса
Ниттил хъазамрал улттуйн.

Агь, ттул арс, къума хьурив,
Вил ссихIирал ххуллурду?
Ттул махъва-махъсса ссихIгу,
Заннахлу, ласи винма.
Ттул мукьал кьакьан дурсса
Марщай явшан урттурду,
Ци рахIмат булларчангу,
Дакъари цIунил ххяхлай.
ДакIнил къювурду най дур
Чут хьуну къаралчину,
Чарттал ххялчIалатугу
Лякъинссар ниттил ххуллу:
Хъазамрайх кару ришлай,
Аллагьнайн сужда буллай,
КIяласса хаятIигу
Синхралну кIутIу буллай.
Циван дарцIуну дура
ЛачIлачIисса гъаралу,
Бассу-татулувусса
Лухччинул кьяркьараву?
Вил къумашиву ларсун,
Лавгунни марч ялату
Буччиннин аьтIуншиврул
Ссавнил гъунттул лувату.

Таржума М. Щурпаевал

Увур

Увурдал муруллавух
Ниттил мазрал чIучIинтту
РатIлай занай буссияв.
Явщул къатIуйх ччех лавгун
Багьну бавчукун,
ТтуккулцIил къатIуйн хъап увкуссия.
Га заэвсса урттул,
Муруллийх багьан къабивтун,
На ххассал бувнав.
…Гания махъри ттун рахIатшиву дакъасса.

Кьакьлай бур чIу

Кьавкьун лаглай бур чIу, зизлай бур чIали,
ХIухчалт ябуллай бур жипаву къама, –
ХIат-хIисав дакъасса кIай кьунттал
кьюкьри
Лавгмунил щин хIачIан щаращуйн най бур.
Кьавкьун най бур Увур хъамабитаврил,
Ссавнил хIатталлий дур баргълагавуртту,
Пар тIий бур зунттаву, хьхьу-чани хьуннин,
Бирлиянтру кунма, хьхьемал мяъданну.

Буттал буттахъал ва буттахъал аьрщий!
Ттул ниттил каруннал вийх ках увкуссар,
Шикку нувчIа-чару цIараяр кIирир,
ЧIалъаьрдаяр ххирар ххуллийсса лахгу.
Аьрщарайн ппай чинна, витIянхърайн
кунма,
Дунияллухь кунма, чарттахь жап тIунна,
Вилаххав цIу кунна, шанай дур кьини,
ЧчатIул кьункьах мякьну буссар къаттагу.
Хъяврин хьунни къама, кьурчIир
ттуккулцIу,
КIирири цIитIукулт, симанну кунна.
Ттунгу шеърирдайну нясив хьуну бур
Ттула кьисмат лавсун ссавнийн зана хьун.

Таржума ХI. КIуруховлул

Ина ччаврия гъалгъа тIутIийни

Ччаврил хавардачIа щялмахъ арх бува,
Ццах учин мадара ттул кIюласса дакI,
Ттул ччавугу ласи, ахъулсса кунна,
Вилмурдив – ттун ссайгъат хавар бакъасса.

АьличIан къаанна, нахIур вил гъалгъа,
Вил талихIрал хьхьичIун на къабагьанна.
Ина бусласисса ччаврил хавардал
Учин ччисса махъру мурччай кьакьан бай.

Таржума М. Щурпаевал

Залина

Бесланнай хьумуницIун

ХIасратрал чIу лагьссар, –
куну бур щиллив.
Кай-кай бав дакIниву
ттула вев нагу.
Ттул дардгу, къювугу
чIу бухлавгсса дур,
Щаххуллул гьивч кунна
кIинтнил дякъиву.

КIулли ттун аьрщарал
дакIнил цIакьшиву.
Ласиракьай хIасрат
дурцIу дакIнива.
Ишинна зул хьхьичIух
ттула чIиви оьрчI.
Пахъ багьанна нагу.
га кунма, зул хьхьичI.

Ца чансса хIаллайсса
угьира ттул арс,
На дакI дуцIин даннин
яхI-ссавурданул.
Ссавур духкъалаган
гъаннугу бацIи.
На нава ЗанначIан
оьрчI лавсун гьанна.

Вана арс, къамул а,
я Хъунасса Зал.
Вана ттул нинугу –
къюкI кIидурцукун,
Паракьатну, лагьну
жан цил дуллусса –
ОьрчI ццах чин къауван
цила чIунийну.

…ХIасратрал чIу лагьссар, –
куну бур щиллив.
Я Зал, нагу вил хьхьичI
бура къабагьну.
Дуссар тIар Аьрщарал
дакIгу хьхьириксса.
Аьрщарахьхьун булав
ттула арснал чурх.
РухIрив тIурча, бура
Так Вихьхьун дуллай.

Вана ттул арс Вил хьхьичI:
кIунтI ненттабакIрай –
ОьрчIайн бивтсса ккуллар
«диндалул чувнал»,
Душманнайн душманнал
битайсса кунма…
Гъапулшиву, я Зал,
Вил симандалул.
Хула, на муния
оь лишиннача…

…Яру гьаз мабари,
нинухърув, хIаллих
Голгофрайн нанийни арсурваврачIан.
Таржума Р. Башаевлул