Гъинтнил чIумул Лаккуйсса ца ляличIишивуну шай шяраваллал Кьинирду. Август зуруй ва журалул байран хьунни Хъурхъивгу. Ва шяраваллил инсантал кIама бивщуну бур Аьрасатнал личIи-личIисса кIанттурдайх. Цалла тарихийсса ватандалия цуксса архну бунугу, вайннал хIарачат бувайссар гьарца гъинттул ца-кIива бунугу гьантта буттал шяраву буван.
Вай махъсса 12 шинал дянив Хъурхърал кьинилул лагрулий шайссия хъунмурчIин арамтал гьурттусса спортрал бяст-ччал. Гьашину шяраваллил активистътурал пикри бувну бия вай шадлугъирттал лагру гьарта-гьарза, хъунна дуван. Мунийн бувну Хъурхърал ва ххуллухьмур Шяраваллил кьини лахъи ларгунни ххюва гьантлийсса. Вай гьантрайсса программа сакин дурну дия дуллалисса шадлугъирттавух шяравусса гьарцагу инсаннаща, мюрщи оьрчIругу хIалану, гьуртту хьун бюхъансса куццуй.
Цалчинмур кьини шагьрурдая бувкIмигу, Лаккуйвамигу хъурхъ ва хъамал шяраваллил зума-къирагърайсса ца яла итталун багьансса кIанай бавтIунни ххункI бичин. ТIабиаьтрайсса щябикIаврия махъ вацIлуву дунни субботник.
КIилчинмур кьини баян бувну дия Лакку мазрал, миллатрал культуралул ва дуки-хIачIиялул кьинину. Ванил лагрулий хьунни оьрчIансса ва оьрмулул хъуниминнансса конкурсру: лакку мазрай назмурду дуккаврил, хаварду буккаврил, учалартту ва лувлякъуртту бусаврил, нажагь бакъа ишла къабувайсса махъру буцаврил. Ва журалул конкурсру даврил мяъна-мурадгу, бувчIлачIисса куццуй, бур ниттил мазрахсса, миллатрал культуралухсса, багьу-бизулухсса къулагъас ларай даву, махъа нанисса никиравун вай лахьхьаврихсса гъира-шавкь дутаву душиву. ХьхьичIун ливчуминнан хIадурну дия ххаллилсса бахшишру. Ххув хьуми бакъассагу, вай бяст-ччаллавух гьуртту хьусса цаягу инсан къаливчIунни бахшиш къадурсса. Ххув хьуми, къавхьуми личIи къабувну, цинявннансса бахшиширттал луртандалул фондгу щаллу дурну дия мяш бакъа, гихунмайгу жагьилтураву, мюрщи оьрчIаву ниттил мазгу, культурагу лахьлансса гъира лещан къабитаншиврул, гъира-гьавас лавай баншиврул.
Ва кьинира хьунни «Миллатрал язимур лаххия» тIисса конкурсгу. Ваний гьуртту хьуншиврул душварал цала амудадахъал буттукьирттава гьухъри, лачакру ва чIюлушиннарду дуккан дурну дия. Мукунна ххуйсса даражалий хьунни миллатирттал дукрардал выставкагу. Гьарцагу инсаннаща бюхълай бия шяраваллил жяматрал дурсса лакку дукрарду ххал дуван: нисирал буркив, къячIив, хьхьахьхьари, хIалахIу, бакъухъ, нагьливу гьавккуртту (аьрайнгьавккури), бурбуссаннуй ккурч, кIарттул ччатI, дукьрахIан.
Хъурхърал шяраваллил байрандалул шамилчинмур ва мукьилчинмур кьинирду хьунни Спартакиадалул кьинирду. Вай кьинирдай буллай бия хъунмурчIин арамтурансса ва оьрчIансса бяст-ччаллу.
Вай бакъассагу, вай гьантрай хьуна жулла дин кIулшиврун хас дурсса конкурсгу. Исламрал гьанурдацIун, идавстурал оьрмурдацIун, Кьуран буккаврицIун бавхIусса бяст-ччаллаву данди дурккунни кIира команда: оьрмулул хъуниминнал ва оьрчIал. ТIайласса жавабру хIисав дурну хъуннасса тапаватшиврущал хьхьичIун лирчунни оьрчIалмур команда.
Ххюйлчинмур кьини хьунни лахъсса зунттавусса шяраваллин, Лакку кIанттун щалара къааьдатсса даву – Стоматологиялул конференция. Лакравугу, дагъусттанлувтуравугу яла чIявуми ккарччал хIакинтал, техниктал бусса ва даралуцIун ва цIанищалсса давугу ххишала дакъа даркьуну чIалай дия. Республикалийгу, щалва Аьрасатнавугу цIарду ларгсса стоматологтуран пикри хьуну бия махъа наними стоматологтурансса мастер-класс хIисаврайсса журалул даву дуван. Конференциялий гьуртту хъанай, хъурхъ бакъассагу, бия цайми шяраваллавасса, хIатта цайми миллатирттаясса хьхьичIунсса пишакарталгу. Ххишала бакъа хIазсса докладирттайну, ихтилатирттайну хьхьудяризаннин лахъи ларгунни ва батIаву.
КутIану чичирчангу, Хъурхърал кьини цурдамур хьунни шяраваллил инсантуран ва хъамаллуран дакIний личIанну, махъа нанисса никирансса хъунмасса мюнпат ххину.
– Цуксса хIайпнугу, жунна чIалай дур ялу-ялун жулла шяраваллурду дачIра хьуну, жагьилтал хъуни шагьрурдайн бивзун нанисса сурат. Шяраву муданма ялапар хъанан, мина дишин зана хъанахъисса нажагьсса бакъа бакъашиву. Махъа нанисса жагьилтал чIявуми куннан кув кIулну бакъар, кIулну бакъар вайннан цалва ниттил маз, шяраваллил инсантал, хъамабитлай бур цалва мархри, культура. Ватан дакъасса инсан жува лащан увару мархри бакъасса мурхьираха. Дунияллул ци мурцIнийн агьарчангу, цува чув ухьурчангу, инсаннал бикIан аьркинссар чул бищунсса къинтта, ччимур чIумал зана икIансса кIану. Му кIанугу чIявуминнан цува увсса, цала нину-ппу, бава-ттатта бувсса, хъуни хьусса кIанур. Мунияту хъуннасса агьамшиву дуссар жулла шяраваллурду – жулла чIири Ватан ядаврил, – тIий бур вай шадлугъирттавух гьуртту хьусса хъурхъ.
Бадрижамал Аьлиева