Шаэрнахсса ччаврил мажлис

Итникьини Лакрал театрдануву лайкьсса даражалий хьунни лакрал миллатрал хъунасса шаэр, прозаик, таржумачи, аьлимчув МахIаммад-Загьид Аминовлул 85 шинал юбилейран хас бувсса, га дакIнийн утлатисса аьпалул мажлис.
Ва хьхьуну Лакрал театрдануву дия лакку шеърилул, улу, лакку мазрал учирчагума къабяйкьинссара, унгу-унгусса байран. Миккун увкIманан лакку мукъул пасихIшиву, аваданшиву исват хьуссар.

Бакъассар ттун бивкIу
Ва дунияллий,
Лакрал яхI ва намус
Сагъну буссаксса.

Вай махъру чивчуну буссар шаэрнал гьаттал чарий. Шаэр жуятува батIул хьуния мукьах ларгунни сайки зувира шин. Лавгунни жуятува чIявусса МахIаммад-Загьидлул даврил уртакьтуравассагу, дус-ихтивартуравассагу, ганал творчество ххираминнавассагу, ганал шеърирдай балайрду учайминнавассагу. ХIакьину замана цамур бур – поэзиялул кьиматгу хьхьичIва кунмасса бакъар. Амма дакIния къалагайсса ттула учительная ххариссагу, пашманссагу асардал дурцIусса дакIнищал театрданувун бучIайхту, театрданул хьулухгу, жанахIравугу, залданувугу махлукь халкьуннайн я щайхту, муцIана дакIнийн багьуна шаэрнал махъру:

Миллат сан бакъуя
Шаэр къашайссар.
Шаэр сан акъаний
Миллат бакъассар.

Миллат бюхттул бансса шаэргу, шаэрнал аьпа кьадрулий ябуллалисса миллатгу бушиву – му хъунмасса талихIри!

ДР-лул культуралул министрнал хъиривчув Мурад ХIажиев:
– Шиккун учIан хьхьичI на цIунилгу ххилтIу бав шаэрнал биография, оьрус мазрайсса шеърирду. Цала кутIасса оьрмулий хъинну хъуннасса даву дан бювхъуну бур МахIаммад-Загьид Аминовлуща. Шайссарив цала миллат, маз, миллатрал культура къаххирасса инсаннаща кутIасса оьрмулий 30 жуж итабакьин, Дагъусттаннал, оьруснал ва дунияллул бюхттулсса шаэртурал назмурду лап усттарсса даражалий лакку мазрайн дуцин! Вай луттирду цивппагу итабавкьуну бур Дагъусттаннал кьатIувгу. Бивщуну бур «Литературная газеталий» ва Аьрасатнал цаймигу альманахирттайгу.

Гихунмай ихтилат бувна Дагъусттаннал Чичултрал союзрал хъунмур, шаэр Марина АхIмадовал:
– ХIакьину хъинну агьамссагу, якьамассагу кьини дур жулва оьрмулуву. ДакIнийн утлай буру Дагъусттаннал ххаллилсса шаэр, цал творчество лакку мазрал ва лакрал литературалул ххазинану хьусса халкьуннал шаэрнал цIа, му цIа, цуксса хIайпнугу, къадуллуна лирчIхьурчагу, хIалал дурсса шаэр МахIаммад-Загьид Аминов. ХIайп, ва цува дунияллия лавгунни багьайсса кьимат къабивщунува, ва цIа ласун нясив къархьуну. Амма МахIаммад-Загьид халкьуннал шаэрнува личIантIиссар.
Хьуссар ттунгу ва ххаллилсса инсаннащал зунсса талихI. Ва зий уссия Расул ХIамзатовлул хъиривчувну, на – Чичултрал союзрай таржума баврил отделданул хъунмурну. Расул ХIамзатовичлучIа МахIаммад-Загьидлул хIурмат хъинну бюхттулъя, цанчирча га, гьунар ххисса ушивруцIун, хъинну жаваблувссагу ия. Га ия, Дагъусттаннал акъассагу, Аьрасатнал даражалул шаэр, кулпатраву, дусшивруву, давриву щихачIав къалавхьхьусса зунтталчув. Хъинну ларайсса кIулшиву ларсъсса, щалла дунияллул литература ххуйну кIулсса шаэр.
Ганал щалла дакI дия поэзиялул гьавасрал къявхъа тIисса. Мукунсса дакI дакъасса инсанная къауккайссар хIакьсса шаэр. Шаэр ушивруцIун, МахIаммад-Загьид ия бюхттулсса даражалул таржумачигу, лакку мазрайн таржума баву бакъасса, цайми миллатирттал шеърирду оьрус мазрайн усттарну буцин бюхъайсса таржумачи. Ганал ттуятугу увссар Дагъусттаннал миллатирттал шеърирду оьрус мазрайн буцин бюхъайсса даражалул таржумачи. Га жун, жагьилсса шаэртуран, эбратну хьуссар, чIявусса иширттаву учительнал кIану бувгьуссар.
ХIакьину замана баххана хьуну бур. Цавагу лу итакъабавкьусса инсатуран «Яла язима шаэр» тIисса грамотартту дуллай бур. Амма буккулт хъяврин бан къахьунтIиссар. Аминовлул шеърирду ккалай бивкIссар, ккалай буссар, ванияр тихунмайгу ккалантIиссар. МахIаммад-Загьид хIакьсса халкьуннал шаэрди.

Дагъусттаннал Чичултрал союзрал лакрал секциялул хъунама Супиян Оьмаровлул кIицI лавгуна МахIаммад-Загьид Аминов хьушиву лакрал поэзиялуву революция дурсса шаэрну. «Лакрал литературалуву цалчин Аминовлул творчестволуву бур хьунабакьлай бусаларду, балладарду, тарихийсса поэмарду, сонетру, сатирикалул хаварду, – увкуна ванал. Бувсуна «Хъусращиял Чарххудай» тIисса луттиравасса цаппарасса хъярчийсса хавардугу.
Дагъусттаннал халкьуннал чичу Хизри Илиясовлул кIицI лавгуна МахIаммад-Загьид Аминов ивкIшиву цала асарду пасихIну ва сивсуну аьч буллалисса шаэр.
МахIаммад-Загьид Аминовлул студентка, «Дагестан» ГТРК-лул лакрал вещаниелул редактор Тамара Закарьяевал бувсуна Дагъусттаннал филологиялул факультетрал лакрал отделениелий дуклан Лаккуя бувкIсса оьрчI-душваврал оьрмулуву МахIаммад-Загьид Аминов бугьлай ивкIшиву буттал, буттауссил кIану.

ДГУ-рал миллатирттал литературалул кафедралул хъунама, аьлимчув Муса БахIаммадовлул увкуна:
– Оьмардул Батирайл шеърирду ххаллилну таржума бувну бия Апанни Къапиевлул, Наум Гребневлул, Яков Козловскийл, Наталья Къапиевал. Навагу ссурхIиричув ухьувкун, ттунма Батирайл шеърирдугу ххуйну кIулну бухьувкун, цинявннал таржумартту чIарав дирхьуну, МахIаммад-Загьидлул таржума бувмур бия ганал цалвами шеърирдачIан яла гъансса.

ТIааьнсса бия халкьуннал ччавугу, хIурматгу, бусравшивугу хIалал дурсса миллатрал шаэрнал аьпалул мажлис. Махъру лахълахъими чан бувну, ганал оьрмулия ва творчестволия гьарта-гьарзану буслай бия мажлис бачин бувсса Дагъусттаннал халкьуннал артистътал Аслан МахIаммадов ва Саният Рамазанова.

МахIаммад-Загьид, мяйжаннугу, талихI бусса шаэрди! Ванал ттуршунния ливчусса шеърирду кIура бавну бур балайрдайн, композитортурал музыкалийн бувцуну бур Ширвани Чаллаевлул, Мазагьиб Шариповлул, Амин Рамазановлул, Даниял Шабановлул, Амрет ХIусайнаевлул. Миннувагу халкьуннал балайрдайн кIура бавну бур «Гьай, жан, аьзиз Дагъусттан», «Дусшиврул билаятрай», «Тамаша», «Карамат», «Ай-лазат» ва чIявусса цаймигу.
Ванал балайрду тIий бивкIссар Мариян, Мирханум Шарипова, Аьлиоьмар Аьлиев. ХIакьину ванал балайрду цилла творчестволуву ттугъну бувгьуну бур Лариса ХIажиева.
Мажлисрайгу цалчинмур отделение тIиртIуна Лариса ХIажиевал Дагъусттаннал халкьуннал инструментирттал оркестрданухун. Дирижер – оркестрданул каялувчи, Дагъусттаннал Халкьуннал артист Навруз Шахбазов. Оркестрданухун балайрду увкуна Загьидат Муслимовал, Нурианна Къаллаевал, Шагьалай МахIаммадовал, Карин Кьадинаевлул, Аьбдул Мурадовлул ва Зульфия Архилаевал акапеллалул журалий увкуна Ширвани Чаллаевлул репертуарданувасса балай.

Вечерданул кIилчинмур отделение дия халкьуннал музыкалул инструментирттахун тIутIисса. ТIиртIуна ЦIуссалакрал райондалул магьирлугърал зузалтрал хорданул «Гьай, жан, аьзиз Дагъусттан» тIисса балайлийну. Дагъусттаннал миллатирттал дянивсса дусшиврул ва дакьаврил къалану хьусса ва балай гьарца кьини итабакьайссия хьхьичIва Лакрал радиолул (макьан Мазагьиб Шариповлул). Балайчитурахун руцлай бия Арслан Шагьмарданов, ХIусайна ХIусайнаев, Карин Кьадинаев, Ислам МахIаммадов. Балайрду увкуна ХIажиаьли ХIажиаьлиевлул, Арслан Шагьмардановлул, Луиза Шагьдиловал, Саният Рамазановал, Шамсуттин Къаплановлул, Халисат Батирбековал, Жанна Кьурбановал.
Шаэрнал назмурду дурккуна Зинаида Чавтараевал, Адам ХIайдаевлул, Ибрагьим Рабадановлул, Малик Кьурбановлул, Сафира Сулайманова, Изумруд МахIаллиевал, Жамила Закарьяевал.
Тамашачитурансса яла хъунмур бахшишну тIурча, хьуна цува шаэр лакку мазрай гъалгъа тIутIисса, шеърирду ккалаккисса хьхьич1ара ларсъсса видеордал лахIзарду.

Ахирданий шаэрнал ссил КьурбанпатIиматлул цинявппагу гъан-маччацириннал цIания барчаллагь увкуна мажлис хIадур бувсса Лакрал театрданул коллективрахь, уссу дакIнийн утан бувкIцириннахь.
«Хъунмасса талихIри тIиссара на ттула уссил миллатрахсса ччаву миллатрал мунан цаннагу зана дуллай бушиву. Ттун му мудангу халкьуннал яруннаву асар шай», – увкуна ванил.

Мажлисрай диял къахъанахъисса ци дия учирча, дия шаэрнал шяравучув, творчестволул уссу, цал балайрду дуллу-дунияллийх машгьур бувсса бюхттулсса композитор Ширвани Чаллаевлул пасихIсса лакку мазрай буллалисса ихтилатрах вичIидишин къашаву. КъаучIан хьуну бия ва базилух жула маэстроща цана ххирасса шаэр дакIнийн утлатисса мажлисрайн. Амма экрандалий итабавкьуна МахIаммад-Загьид Аминовлун хас бувну Ширванинал увкусса махъру:

– МахIаммад-Загьид жулла ватанни, миллатрал дакIри, рухIри. Га дунияллия лавгсса чIумал на ттухьва навагу, цайминнахьгу цIухлай уссияв: «Агарда, дунияллий так ца ваналсса бакъасса, цамур поэзия къабивкIссания, буччинавав жува мунал поэзиялул?» – тIий. «БуччинтIиссияв», – тIий ура цал ттигу, ялагу, ялагу. Цанчирча ганал шеърирдавун ларгун дур щалла ватангу, кIа ватандалий рухI дуссар увкусса гьарца затгу».

Зулайхат
Тахакьаева