Мусил ЦIуку булун ккаккан увну ивкIун ур

Исмяил Халиловлул аьрайсса сурат

ЦIуссалакрал район ччаннай дацIан дуллалиминнавасса ца яла чялишма ивкIссар Цалчинмур ЦIувкIратусса Халиллул арс Халилов Исмяил, Хъундяъвилул фронтовик.
Ттул кIунттихь бур СССР-данул Верховный Советрал Президиумрал председатель, ЦК КПСС-рал генеральный секретарь Ю. АндроповлучIан ва СССР-данул обороналул министр ГречкочIан Ташкент шагьрулия полковник Дагалиннул гьан бувну бивкIсса чагъар. Найбунува кIицI лаганна ва чагъаргу, гихуннаймур чичругу архиврдавасса документирттайн чул бивщуну дурсса душиву.

Ва чагъарданий 47-мур армиялул битултрал 103-мур бригадалул командир Дагалин билаятрал хъуниминнахь тавакъю буллай ур, Халилов Исмяиллун ва ванал связной Зубковлун Мусил ЦIуртти булун багьайссия, ва иширал хъирив буккияра тIий.
«1943 шинал январь зуруй, Новороссийск шагьру тархъан буллалисса ппурттуву, миномёт батареялул командир Халилов Исмяиллул ва Зубковлул хъуннасса чувшиву ккаккан дурссар. Немецнал аьрал хъинну цIакьну бавцIуну, жулва аьралуннаща ша хьхьичIунмай ласун къахъанахъисса хIалатраву, Халиловлул бакIрайн лавсъссар жулваминнан ххуллу буккан. Къизгъинсса цIу дирхьусса ДОТ-рацIухссагу бувну, 24 хIаписаргу, 700-нниха ливчусса саллатIгу ясирну бувгьуну, ми циняв тIайла бувкссия 47-мур армиялул штабрайн – Туапселийн. Халиловлун ва Зубковлун Мусил ЦIуртти багьлай бушиврул документру, хIадур бувну, тIайла бувкссия, амма наградартту вирттаврачIан къадирнура лирчIун дур. На, цIуницIа вайннал документру гьаз бувну, кIиннанмагу Мусил ЦIуртти лайкь бувшиву исват буллалисса документирттах ябитира тIий, тавакъю буллай ура. Зубковлун – дунияллия лавгун махъ, ванал душманнал амбразуралул хьхьичIун ххявххун жан дуллуну тIий».

Халиловхъал кулпат

Вана укунсса мяъна-мурадрайсса чагъар бур. Документру аьркиннийн къабивну личIаврил сававгу, ми бусса машина нани ххуллий пIякь учин бувну, документру ччувччуну, яла цIуницIа миннулсса къабувну личIаву ккаккан буллай бур. Бур цаймигу документру ванал оьрмулул ххуллия ва дурцири давурттая бусласисса. Вайннувух бур 1972 шинал ЦIуссалакрал райком партиялул секретарь А. Къаплановлул, танисса просвещениялул министр Разил Разиловлул Исмяиллул даврин лахъсса кьимат бишлашиссагу.
Увну ур Исмяил 1913 шинал Цалчинмур ЦIувкIрав. 1929 шинал ванал къуртал бувну бур школа. 1925 шинал пионертурал кьюкьри хIасул дуллалиминнал ца яла чялишми сакиншинначитуравух ивкIун ур, ЦIувкIрав пионертурал кьюкьа хIасул давугу ванал цIаницIун дархIуну дур. Мукунна 1927 шинал Лакрал окружкомрал вакил Исяев ХIажимурадлущал ванал хIасул дурну дур комсомол организация.

1931 шинал ванал къуртал бувну бур Гъумуксса педкомбинат, 1939 шинал – Дагъусттаннал цалчинмур педучилище. 1942 шинал Телавское аьралий училище къуртал бувну бур. 1944 шинал бувккуну бур Дагъусттаннал КПСС-рал обкомрал ряхва зуруйсса совпартшкола, 1952 шинал – кIира шинайсса Дагъусттаннал областьрал партшкола. 1968 шинал заочныйну къуртал бувну бур Дагъусттаннал шяраваллил хозяйствалул институт. 1932 шиная 1942 шинайн ияннин Ккуллал ва Лакрал районнал школардай дарсру дихьлай ивкIун ур. 1942 шинал аьрайн увцуну ур, ца шинава, кIусса щаву дирну, шавай итаавкьуну ур.

Амма ва шинал мутталий ва лайкь хьуну ур «За отвагу» медальданун ва Буттал кIанттул цIанийсса дяъвилул цалчинмур даражалул ордендалун. Мусил ЦIуку булун ккаккан увну ивкIшиврия бусарду. 1943 шиная 1968 шинайннин зий ивкIун ур партиялул даврий, обкомрал инструкторну, ЦIуссалакрал партиялул райкомрал цалчинма секретарьну. Пенсиялийн увккун махъгу зий ивкIун ур личIи-личIисса кIанттурдай. ХIалал дурну ур «ДАССР-данул лайкь хьусса учитель» тIисса цIагу.
Исмяил дунияллия лавгун ур, къашай хьуну, 1987 шинал. «Материнская слава» медальданун лайкь хьусса, оьрчIал садикрай зий бивкIсса кулпат СантIухъал ПатIиматлущал вайннал 9 оьрчI чивун буккан бувну бур.

Душ Магьият пенсиялийн букканнин заводрай зий буссия, 2012 шинал лавгссар дунияллия. Хъунама арс АьбдурахIман, техникалул элмурдал доктор, профессор, кибернетикалул гьану бивзсса аьлимтуравух билаятрай ца хьхьичIунмур ххуттайссар. Ванал цIа дуссар «Дунияллул информациологтурал энциклопедия» тIисса луттирай. 1991 шинал ванал хIарачатрайну Дагъусттаннал паччахIлугърал университетраву цIусса информацион технологиярттал республикалул центр хIасул бувссар. ХIакьинусса кьинигу ванал луттирдаятур студентътал информатикалул элму лахьлай буссагу. АьбдурахIман Халилов Дагъусттаннал Национал банкрал информатизациялул центрданул директорнугу зий ивкIссар биялсса хIаллай. Хъиривма арс Оьмари, инженер-строитель, цIанакулгу Киеврай ванал проектрайн бувну бувсса дикIул комбинатрал цех зийнма бусса бур. Оьмари, хаварбакъулийсса оьзру хьуну, лавгссия дунияллия 1998 шинал. Душ Рукьижат, медициналул училищагу къуртал бувну, зий бур поликлиникалий. Халил тIима арс, Дагъусттаннал политехнический институтгу къуртал бувну, зий уссия цала пишалий. Ва 2012 шинал лавгссар дунияллия. Душ Зумруд чIярусса шиннардий Дарбантуллал пивзаводрай хъунмур бухгалтерну зий буссия, хIакьину туризмалул аралуву Дарбантлив зий бур. Сиясат тIимур душ, цIигьурнал касму лахьхьайсса техникумгу къуртал бувну, МахIачкъалаливсса колледжраву зий бур кафелул хъунмурну. МахIаммад-Закирдул Киеврай къуртал бувну бур халкьуннал хозяйствалул институт, тиккува Киеврайсса заводрай отделданул хъунаману, яла махъату Дагъусттаннай «Дагснабрай» зий уссия. Аьбдулманап тIима арсналгу Киеврай инженерно-строительный институт къуртал бувссия, пенсиялийн укканнин зий уссия строительствалул предприятиярттай.
Исмяиллул ва ПатIиматлул арсругу, душругу, вайннал наслугу нитти-буттал цIа гьаз дувансса, цивппа зузисса кIанттурдайгу, агьалинавугу бусравсса инсантал хьунни. Циняв чялишну хIала буххай шяраваллилгу, миллатралгу оьрмулуву хъанахъисса жяматийсса иширттавух.

ПатIимат Рамазанова