Ккуллал шяравасса хIакинтурал династиярду

Совет хIукумат дишиннин Гъази-Гъумучиял округрай ва Аьштти-Ккуллал махIлалий зий ивкIун ур увагу 1 хIакин ва 3-4 фельдшер.

Ккулату хьуну дур хIакин­турал 13 династия:

1.Кьумавхъул
2.Аьликишихъул
3.Къаннахъул
4.Кьурбидахъул
5.Оьргъюхъул
6.ХупIухъул
7.Мурачухъул
8.Бархху Аьвдулхъул
9.Жамал Разухъул
10.Яркьихъул
11.Буржунхъул
12.Суховхъул
13.Айдамирхъул

Совет хIукумат дишиннин Гъази-Гъумучиял округрай ва Аьштти-Ккуллал махIлалий зий ивкIун ур увагу 1 хIакин ва 3-4 фельдшер.
Ккулату ливчуну ур ка сававсса лакку хIакин Кьумавл МахIмуд ва мунал душ Кулсун. Вайннал уртту-щинайну хъин дайва тIар ччарча виваллил азарду, ччарчагу дуркксса, гъаргъсса ттурчIал азарду.
Ттул нину буслан дикIайва, 4-5 чIаххув хъами гъаттаран би­чин интту хъассулун къюллуйн лавгун бунува, чIаххувщар РахIима, ччех диркIун, муруллийх дагьну, къинттабакI чарийх бивщуну, захIматну, ганзкарщуй дирхьуну, шардай СунбатIлив ларсъссия тIий. Гъумуча хIакин­гу уцин захIматну, Ккулув Кьумавл МахIмудлучIан лавгун, кIиха кIагу, душгу бувкIна тIар. РахIимагу ххал бувну, куна тIар: «Ванил бакIгу бичара, интту неххавусса виххуччул чарттая щюллисса мяххигу дартIун ласира. Яла, ванил бакI­гу дарцIунагьлий аьгъу бувну, кисайлуву вай мяххи дишира ва на дирхьусса куццуй. Агана кьункьух (майравух) марцIсса оьтту нарча, иш захIматссар, агана лал хIаласса оьрчIучIи нарча, хъин хьунтIиссар. Нагу учIаванна ххал бан», – куну, лавгуна тIар.
Зурувун РахIима хъин хьуна тIар, 80-ллийсса шиннаву диркIуна 5 арснал ва 1 душнил нинушивугу дурну. Бутта ивкIуну мукьах, душ Кулсунгу хъинну бучIи лякъайва тIар халкьуннан.
Ккулату Аьликишил кулпат Асбатлул (Асли), ласгу ивкIуну, колхозравугу зий, оьрчIругу хъуни бувну бур. Му бувчIуну бивкIссар Москавлив ВЦИК-рал (Всесоюзный центральный исполком) членну, депутатну. Мунилгу 2 арсгу, 1 душгу хIакинтал хьуссар. Хъунама арс Рамазан медициналул элмурдал кандидат ия, МахIанма (Ахъу) цIа дурксса хIакин ия. Душ, Жав­­гьарат, зий бия райондалий. 1956 шинал, Ваччиял Барта Суннайх неххавун машина багьну, бивкIуссар.
ЦIа дурксса хIакинтал бувк­ссар Къаннахъал династиялия. Миннал бакIчи Масухъал Аскандар, виваллил азардал хIакин, профессор, элмурдал доктор ия. Мунала арс Кьубатайгу ххуйсса кардиологри, Дагъусттаннал пульмонологиялул хъунама хIакин, элмурдал доктор, профе­ссор. Аскандардул душгу, куявгу хIакинталли.
Уссил Маммал арс Ися цIа дурксса ортопед-травматологри, зий уссия Ваччавгу, цIана Аьрасатнаву ур. Мунала ссу Умму зий буссия хIакинну Каспийскалий.
Аскандардул кумаг бувссар, цала агьулдания бикIу, шярава бикIу, чIявусса инсантурая хIакинтал ва цIимилул ссувахъул хьун.
Мунала маччачув Оьмарил чIярусса шиннур Гьанжиллал 2-мур азарханалул реанимациялул хъунаману. Арсругу зий бур 1-мур азарханалул хIакинталну.
Маччачув Губулов Юсуп Республикалул травматология­лул цIа дурксса хIакинни, клиникалул хъунама хIакиннал хъи­ривчуври.
Кьурбидахъал династиялия ливчуссар цIа дурксса хIакин Кьубатаев Аьли, ччяни аьпалул хьунни. Зий уссия Ваччав азарханалий. Аьлил душгу зий буссия кардиологну, кулпат Сакура – ЭКГ-гу дуллай, цIимилул ссувану, цIана ва Каспийскалий «Анаварсса кумаграй» зий бур.
Биялсса хIакинтал ва цIи­милул ссурвал ливчуссар Ху­пIухъал династиялия. Ризкьилул хIакин, Буттал кIанттул цIанийсса дяъвилул гьурттучи МахIанмадул кулпат, оьрус душ Женя, Ккулув цIимилул ссувану зий, халкьуннаву хъинну хIурматрай буссия. Миннал душ Мурачуева Рита ЦIуллу-сагъшиврул министерствалий хъунмур экспертну зий буссар. Ритал цичIана увкIнан хъунма­сса кумаг бувайссар. Ритал уссу ХIажикьурбан зий уссия Ваччав хъунама эпидемиологну. ЦIана зий ур Юждаграй Дарбантуллал райондалул хъунама хIакинну санэпидстанциялий.
Агьалинал цIуллу-сагъ­шив­рулсса бувайми биялсса бувкссар Яркьихъаятугу. Аьли­ллул арс АьвдуллахI уссия Ва­ччав, Ккулув хIакинну. Мунал душ Сиянат жучIа СунбатIлив ФАП-рай зий буссия. Хъинну ххуйну цила пиша кIулсса душ бия. ЦIана зий бур Республикалул «Анаварсса кумаграл» станциялул хъунмур диспетчерну, ванил ссу Тамарагу бур миккува. АьвдуллахIлул кулпат Аминатгу буссия Ккулув цIимилул ссувану зий.
Тамансса хIакинтал ливчу­сса Буржунхъал династия. Ванил бакIчи, ризкьилул хIакин Мяъадлул ва Качардул кулпатравар ххаллилсса хIакин, УЗИ-лул ххуйсса специалист, райондалул азарханалул хъунама хIакиннал хъиривчу Рашид, мунала ссу хIакинни, кулпатгу зий бур азарханалул «Анаварсса кумаграй». Рашидлул арс Оьмари жагьилсса, хъинну цала даву кIулсса хIакин-кардиологри. На мунан оьрмулул буржлувну ливчIссара. КъюкIлил инфарктрал захIматсса приступ хьуна ттул. Оьмари ия лечащий хIакинну, дахьва цIуну бувксса дарувгу тIалав бувну, на ччаннай ацIан унна.
РКБ-лийгу хIакинтал ма­хIаттал бувну бия Оьмарил цала усттаршиврий.
Ххаллилсса хIакинтал ливчуссар Мурачухъал династиялиягу. ЦIа дурксса хIакин, хирург ия АхIмади. Портрал азарханалул хирургиялул отделданул хъунаманугу, институтраву дарсгу дихьлай уссия. Тамансса ккуллан кумаг бувссар хIакинтал хьун.
Ккуллал династиярдаву ца яргмурну дур Суховхъал (Юсупхъал) династия. Явсуп (бакIчи) Буттал кIанттул цIанийсса дяъвилул гьурттучи, инвалид ия. Канил мушакъатнугу, авурну мандолина (чагъана) бищайва. Буттал касму арснан Рамазаннунгу лархьхьуну, хъинну авурну аккордеон бищайва, му кунасса ххуйсса гармонь бищу цама акъая райондалий. Юсуплул арс Ширвани зий уссия шагьрулул 2-мур азарханалул хирургну, ялагу цамур клиникалий. ЦIана зий ур райондалул азарханалул хIакинну. Ширванинал кулпатгу хIакинни. Душ Милана медициналул элмурдал кандидат бур, зий бур акушер-гинекологну Москавлив. Ширванинал ссу, Зоя, цIимилул ссувану зий бур Гьанжилив клиникалий. Уссил Шамиллул арснал щар зий бур Ваччав гинекологну.
Невропатологнал пиша хъинну аьркинсса, цIуцIаврил савав дишин захIматсса бур тIар. Ва пишалул заллу бия Жамал Разухъал Пизат, хъинну ка сававсса, зат кIулсса. Ва зий бикIайва РКБ-лул клиникалий, студентътурахь дарсгу дихьлай, медициналул элмурдал кандидатгу бия. Ванил лас яручув Тажуттингу цIа дурксса яруннил хIакин ия. Яла махъ ми кIиягу РКБ-лул чIаравсса «Целитель» тIисса клиникалий зий бикIайва.
Райондалул азарханалул акушер-гинекологталгу зий бикIайва цала даву ххуйну кIулсса Айдамиров Айдамиргу, ванал кулпат Валягу. Вай яла махъ райондалия лавгуна, Ай­дамир Каспийскаллал азарханалийгу зий, медициналул учи­лищалуву муаьллимнугу зий уссия.
Ккуллал шяраваллил хIа­кинтурал династиярдава цIа дувансса, пахру бансса бур Оьргъюхъал (Абакархъал) династия. Ванил бакIчи Оьргъю райондалул хIакинтураву хьхьичIа-хьхьичI хьусса медициналул элмурдал кандидат ия. ХьхьичI Москавлив, яла Гьанжилив зий уссия. Мунал кулпат Зинтигу цIа дурксса оьрчIал хIакин бия. 3 шин хьусса душний менингит хьуну, Ваччав азарханалий Зинтил хъин бувна.
Оьргъюл уссу Ирбагьинхалиллул (колхозрал шоферну зий уссия) кулпатравагу ххаллилсса хIакинтал бувккунни. Арс Абакар зий ия хIакинну Республикалул туберкулезрал диспансерданий. Арс Ссунгъур чIярусса шиннардий зий ур Ккуллал шяраваллил участковый азарханалул хъунама хIакинну. Арс Камил зий ур райондалул азарханалул щархъал участковый хIакинну. Азарханалий яруннил хIакиншивугу, урологшивугу, хIакинтал бакъаний, ваналли дайсса. ХIазран дакъар Камиллун «Кашпировский» тIисса чулий цIагу дирзсса халкьуннал. Камиллул даврин хIукуматралгу лайкьсса кьимат бивщунни. Ва ур «Дагъусттаннал лайкь хьусса хIакин» тIисса цIанил заллу. Март зуруй ванан дуллунни Аьрасатнал ЦIуллу-сагъшиврул министерствалул чулухасса ХIурматрал грамотагу. ЗахIматсса «ковидрал» чIумуву Камил мудана ивкIссар «ятIул зоналуву». Ирбагьинхалиллул душ Зинаидагу фармацевтри. Камиллул кулпат ПатIимат, душ Мариян фармацевтъталли.
Инсаннан дуллусса яла цIу­цIимур азар дур ккарччул къюву.
Райондалул азарханалийн утти махъ ккарччал хIакинну увкIун ур Камиллул арс Ма­хIан­ма. Ванал, Дагъусттаннал медакадемиялул стоматологиялул факультетгу бувккуну, ординатура къуртал бувну бур Москавлив. Жагьилсса, хъинну хIалимсса хасиятрал заллугу ур МахIанма цала пиша ххуйну кIулсса ккарччал хIакин ушивруц1ун. Азарханалийн учIавривун, ванал цала кабинетраву гьарца оборудование цIу дурну дур, чIумул тIалавшиннаран лащан дурну. Утти ккарччив хъин дуллан я Гъумукух, ягу Гьанжилийн занан цикIуй аьркиншин дакъар райондалия.
Ккулувва зий бур ххуйсса ккарччал хIакинтал Халид ва Нурижат. Ккуллал шяраваллил участковый больницалий лахъисса хIаллай зий уссия ххаллилсса хIакин Сулайманов Шамсуттин.
Ккуллал шяраваллил хIа­кинтурал династиярдаву ца яла яргмур дур Бархху Аьвдулхъалмур. Ва тухумрая ливчунни хIакинтал Аьвдуллул арсру Гьарун ва Малик. Малик цIана зий ур Ккуллал шяраваллил участковый азарханалул хIакинну. Гьарун ур ххаллил­сса хIакин-хирург, наставник. Дагъусттаннал мединститутгу къуртал бувну, направлениялий зун тIайла увккун ур Псковская областьрайн. Мунал бувсуна тиккусса Опочка шагьрулул тарихраягу. Таний Аьрасатнал паччахI (императрица) цIа дурксса Екатерина II лавгун бивкIун бур аьлтту буккан Ухссавнил Западрайн пIайтIундалий. Ххуллийх най бунува мунил ччаруллавух оьккисса къюву дуллуну дур. «О, почка, о почка»» тIий, вев тIун бивкIун бур. Дарувгу бувсса, къабувсса къакIулли. Му махъ гьануну лавсун танийсса архитекторналгу буллалисса шагьрулун Опочка цIа дирзун дур.
Тия увкIун мукьах Гьарун зий уссия Ваччав азарханалий хирургну. Яла тамансса хIаллай – азарханалул хъунама хIакинну. ЦIана райондалул азарханалул хъунама хIакинну зий ур жагьилсса, хасиятралгу, тIул-тIабиаьтралгу алгусса ортопед-травматолог, Гьаруннул арс Щамххалов КьурбанмахIанмад. Ттущагу, цайминнащагу ванал даврил усттаршиврия, сакиншинначишиврия так ххуймур бакъа учин къабюхъанссар. Цанчирча, азарханалуву, ванил лагма-ялтту ванал щаллу дурну дур чIумул тIалавшиннараха лархьхьусса шартIру, капиталный ремонт. Ванал гьунаргу, бюхъугу бур мукъул усттаршивугу, хIалимшивугу. Ванал чIарав къашайнах аякьа дуван муданмагу хIадурсса ххаллилсса хIакинтурал, цIимилул ссурваврал, цIигьуртурал (повартурал), санитаркахъал, «Анаварсса кумаграл» зузалтрал, хаснува шофертурал ва цаймигу техперсоналданул коллектив бур.
Ваччав азарханалий хъин хъанан букIлай бур Лакрал, Лаващиял, Ахъушиял районная. Азарханалул территориялий бур марцIсса гьава, чIарах най дур нех, бур лагма щюллишиврул майдан, хIаятраву мурхьру.
КьурбанмахIанмадлул бур ххаллилсса наставниктал – бутта Гьарун, щарнил бутта Камил, цала хъиривчув Рашид ва м.ц.
КьурбанмахIанмадлул хасиятрал ца ляличIишивугу дур – цуксса къаччан бивкIун, ссибивзун ухьурчагу, ванан къакIулли цала канилусса зузалтрайн аьлагъужалий, лахъсса чIуний ихтилат буван.
КьурбанмахIанмадлуйн вихшала дурну зузисса зузалтрал хъунмасса коллектив бур. Вайннаву 28 хIакин, 96 цIимилул ссува бур. АзарханалучIа бур «Анаварсса кумаграл» автомашина ва 3 санитар машина. «Анаварсса кумаграл» даву хъинну ххуйну дирхьуну дур. Щархъая (14 шярава) оьвчайхту, яла архсса Хъусрахьхьун, ТIаннул ЦIувкIрав, Къянив ми букIлай бур 20-30 минутIравун.
Райондалий цинявппагу 15 идара бур агьалинал цIуллу-сагъшиврулсса буллалисса. Вайннува: 1 райондалул азархана, 1 Ккуллал шяравусса участковая больница, 1 Вихьуллал амбулатория, 12 ФАП. Вайннува ва махъсса 4-5 шинал мутталий цIуну бувсса бур чIявуми.
Ккуллал шяравасса хIа­кинтурал ва цIимилул ссувахъал «кIама бивщуну бур», райондалийх бакъагу, Дагъусттаннайх, Аьрасатнавух, гъанми хIукуматирттайх.
ЖучIа СунбатIлив ФАП-рай зий лахъисса чIумуй бивкIссар цIимилул ссувахъул: Наида, БатIи, Сиянат. ЦIанагу зийнма буссар Суджана.
Дагъусттаннал портрал больницалул хъунама хIакин ур ккуличув, 1, 2-мур шагьрулул азарханардай, РКБ-лий, Травматологиялул центрданий зий бур Ккулатусса чIявусса арамтал ва душру-хъами. Къизлардал шагьрулий ва райондалий зий бикIайва ва уттигу бур чIявусса хIакинтал. Дарбантуллал райондалул хъунама эпидемиолог ур ккуличув, Дагъусттаннал эпиднадзорданул хъунама ур Ккулатусса. Ца Ккуллал шярава ливчуну бур 10-нничIан бивсса медициналул элмурдал кандидатътал ва доктортал. Кандидатътал: Абакаров Оьргъю, Аликишиев Рамазан, ХIажирамазанов Кьагьир, Мурачуев АхIмади, Мамедбекова Милана, Рамазанова (Тидулаева) Пизат. Доктортал: Масуев Аскандар, Масуев Кьубатай, Кьурбанов Оьми.
ХIакиншивугу дуллай, Да­гъусттаннал мединститутраву дарсгу дихьлай бивкIссар Масуев Аскандар, Масуев Кьубатай, Мурачуев АхIмади, Рамазанова Пизат.
Каспийскаллал медучилищалул муаьллимну уссия Айдамиров Айдамир.
ЦIана Дагъусттаннал ЦIуллу-сагъшиву дуруччаврил министерствалий жаваблувсса къуллугъирттай зий бур Мурачуева Рита ва ХIасанова Муслимат.
Ккулату, хIакинтал бакъагу, ливчуссар биялсса фармацевтъталгу: Рамазанов Арсен, Абакарова ПатIимат, Абакарова (Щамххалова) Мариям, Абакарова Зинаида, Мутал ва Написатлул душ Марина.
Медициналул зузалтрал кьинилущалгу барча буллай, чIа тIий ура цинявппагу хIакинтуран, цIимилул ссувахъан цIакьсса цIуллушиву, лахъисса оьрму, талихI, кулпатраву нахIушиву.
«Уссар чин чув усса
Агь, Ккуллал жямат,
Къадукканнав тачIав
Зул дакIру кьянат».
МахIмуд Аьлилов,
ш. СунбатIул