Ххутиятусса Увайсов Мусаннип Зияуттиннул арс, педагогикалул элмурдал кандидат, Казахсттаннайсса Дагъусттаннал культуралул центрданул чялишсса ишккакку, Алма-Аталия – телефондалувух:
Гьаман, Бущихъуллал ва ЦIумадиял районнайн циванни ххявхсса? Ваксса хIаллай циванни тай буккан бан къабюхълахъисса? Центрданул телевидениялул бусласимунил жу чIявуну хъинну бяйкьин бару. Тиха кунницIун ку бахIлай бахIин къабюхъайсса затругу бусай. Жу къюкIну мабитари. Жуяту ци аьркинссаривгу баян бара. Жу, АлмаАталийсса дагъусттан, зул чIарав бацIан хIадурну буссару.
ГьунчIукьатIатусса АхIмадов Кьурбан ХIамидлул арс, физик:
Идеология, ци журалийсса дунугу, ялув духIлан къабучIиссар. Ххишалдаран, ярагъуннийну. Циняв ца хьуну къарши буккаврилва буслай бур инсантуран тайннал тIутIимур кьамул хъанай бакъашиву. На дакI дарцIуну ура лахъиутта къалавгун, жуйнма ххявхми бувкIнийх буккан бантIишиврий.
ХIасанаьлиев МухIуттин ХIажимахIаммадлул арс, кьукничу, Нальчикрай ялапар хъанахъисса:
На КабардинБалкарнаву Нальчикрай ялапар хъанай зувиллийхъайсса шиннур. Жул тийхгу буссия цаппара инсантал, демократия дихьлай буру тIий, коммунистуращал талай буру тIий, дяъвилул бувцириннул жаваб тIалав дуллай буру тIий, халкь оьлукъин буллалисса. Ми щищалчIавгу къаталатиссия, цукунчIавсса демократия къадихьлахьиссия, ми бия къуллугъру тIалав буллай. Республикалул хъуниминнал миннал кьацIру чIумуйва бащан къабувссания, бюхъайссия гийхгу ца гъурдала хьун. Гьакссания милицагу бур Дагъусттаннай, ихтиярдугу дур республикалул бакIчитурахь. Къаччав, щаллусса шяраваллурду ярагъуннил далжаннин къабавцIуну, цакIива автомат бушиву щуркIал шайхтува, багьайкунсса ххуллу ласун. Ттирагу аьркинни кьянкьашиву дан. Дингу багьана, Аьрасатгу багьана миннан республикалий хIукмулул бакI цалла кIунттихьхьун ласунни ччисса. ЦIана жулла ватандалийн ххявххун бур ярагъ кIунттихьсса инсантал, цив дагъусттан бикIу, мичиххич бикIу, авгъан, иурдан бикIу. Миннан къакIулссарив, ярагъ оь экьибутIин ишла байшиву, миннан къакIулссарив Дагъусттаннайгу цивппа кунмасса чиваркI бушиву, миннан къакIулссарив ярагъуннищал увкIманан ци байссарив. Надир- шагьгур увкIун ивкIсса, Дагъусттан никирттайн бутанна тIий. Къашайссар.
На Анжилив нанисса чIумал Нальчикрайсса лакрал ттухь тавакъю бувна баян бан цивппа дагъусттаннащал бушиву, цащава бюхъайсса кумаг бан хIадурну бушиву. Багьлай бухьурча, жугу бучIаннухха, мура ополчение дан.
Щурагьатусса Багатырев:
Ттул пикрилий, цалсса машлуйн цукунчIавсса асар биян бан бувар. Бензиндалул багьри лавай хъанахъаврил асар хъунмая. Амма дяъви лахъи лагарча, иш мархлуцIакул баххана хьун бюхъайссар.
МахIмудов Оьзайри, Ялув ЧIатлухъи, мюрш машачи:
На, заводрая машан ларсун, личIиличIисса хIачIияртту базаллувусса машачитуран, ттучаннан, будкардан даххара. Ттул ттула маэшатраву личIисса дахханашин къархьунни. Цайми машачитурал буслай ттун кIулли, махъун дишин бюхъайсса иникIмалул, нисирал, нагьлил, макароннал ва дукиялул маша, багьри личIину баххана къавхьунугу, биялну гьаз хьушиву – инсантал луртан дуллай бур. Учинссар, му бензин гьаз шаврил ишгурча, куну. Бакъар. Савав дяъвири. Цукун бувчIур вин учирча, лаххуликкулул маша хъинну багьунни. Инсантал бакI букканмур буллай бур оьрмулуву. Цуксса жува ххув хьунтIишиврий дакI дарцIуну бунугу, инсантураву цукуннивсса ца дакI паракьат дакъашиву, ца азурдашиву ца игьттиятшиву хIисав шай.
МХI. Макьуев, МахIачкъалаллал № 22 школалул директор:
Ттун чIалачIиссаксса, ва дяъви къуртал шаву лахъисса хавар бур. Циванни учирча, ва я жучIава байбивхьусса, я жучIава къуртал шайсса дяъви бакъар. ЦIана шикку ва цIу лещан дан бюхъарчангу, мугу чIумуйсса ишри. Ванил мархха буккан, гьану бухлаган бан аьркинссар, цIунилгу сукку къахьуншиврул. Му марххагьанугу, гьайгьай, жучIава бакъар бусса, чачаннавугу бакъассарча, кьатIуври бусса – му хIакьину гьарцаннан аьлтта чIалай бур.
МР. Буттаев, Республикалул Госторгинспекциялул хъунама:
Ттула даврил аьрххирдай на ччянияцIа цимилгу ивссара кIай цIана талатавуртту нанисса кIанттурдайн. ХIайп тIий ура кIай кIиккусса ахърубагъру, «хъамаллурал» дуллалисса гъургъаза сававрай ливну нанисса. ЦIими хъанай бур кIай даврин усттарсса инсантурай. Зун кIулссания кIай зун бикIайсса куц! Утти тIурча, зузалт ссахун багьан бувну, ци хIалданийн бивчуну бурив ххал ба. Ца буруккин бур, вай ишру лахъи лагарча башттан тагьар оьнийн дукканссар тIисса. КIикку, дяркъу хьуну, гьава баххана хьуну, авиация лехлансса куц дакъасса чIунну дучIарча, цир бантIисса. Артиллериягу диян къахъанай ци ишри бикIантIисса. Лажинлажиндарайн данди буккантIиссарив тай гьарца чулуха балгусса къачагътуращал жулами. КIай захIматсса кIанттурдур. Яла зунттал хIал къакIулсса Аьрасатнал саллатI кIикку ци зунтIиссар зунттавухххяллавух буклай аьдатсса къачагътуращал талай. Мунихлуну анаварну къуртал хьуну ччива. Ми цалла планная СМИлувух баян буллалисса генералталгу ттун къабувчIай. Му хъанай бур, на хIакьину ца ттучандалийн оьвкуну: «Гьунтти жул инспектор зул даву ххал дан учIантIиссарча, хIадур хьияра» учин кунмасса за. Жул коллективрал шайсса бутIа бивхьуссар дяъвилул иширттан буллалисса кумаграву: лихъачултран кумагран штабрайн 1,5 азарда къуруш, шагьрулул администрациялийн 1 азарда къуруш дирчуссар. Ца инсан ополчениялувун цIа чирчуну увкIунни. Аьркин хьурча, цинявппагу арамтал талан буккан хIадурссару.
М. Амиродинов, образованиялул зузалтрал профсоюзрал рескомрал председатель:
На нава Гумбетуллал райондалияссара, мунихлуну, гьайгьай, жула чIаххувсса Бущихъав ци бурив ккаккан къалавгун ттуща ацIан къавхьуна. Ополчениялувун уххан ттулла цIа дуллуссия, амма цалсса аьркиншиву дакъар увкунни, «зу чIявуссаксса бивкIурдугу чIявусса хъанай бурча, хIала буххан чара бакъашиву дакъассаксса махIалабуххари» тIий бия. КIа къачагътал бивсса кIанттава нава жулва халкьуннай хIайран хьуну увкIра. Ттун кIулссия, жула Дагъусттаннал инсантал чувшиву дусса бушиву, амма кIакссава къаххива. Хъанний уссияв хIайран хъанай ялаяла. Ярагъуннил балгусса къачагътурайн данди буккан чIатIри ларсун бачин хIадурну бия, цаягу къаитанну, жула аьрщи миннахьхьун къадулайссар тIий. КIикку ттун ПартIу ПатIима дакIнин багьуна… Виртталсса чиваркIуннацIун укунсса хъамигу бусса аьрщарай душманнал заллушиву къадуллантIиссар. Жува ххув къавхьуну чара бакъассар.
МахIаммад Аьбдуллаев, Дагъусттан Республикалул лайкь хьусса муаьллим, Чапаевкаллал шяраваллил Бугьараминнал советрал председатель:
Оьнкьарахун бияннин ярагъуннил балгусса боевиктал Бущихъиял райондалийн бувхсса бавукун, ттун ттунма дакIницIун бивтсса ккулла кунма кьувтIунни ва ми бандитътурайнсса сситтул виувцIунна. Лавмартсса бакIкьукьулт, халкь литIулт, чил хIукуматрая бавтIсса цуркинт ва гъарачитал ххявххун, жулва паракьатсса, иминсса зунттал халкьуннал оьрму гьалак бунни. Ччан бивкIунни миннан Дагъусттаннай Конституциялул низам зия даву мурадрай цалла цIансса, вахIшисса оьрмулул сипат жулва халкьуннайгу дахIлан. Ми нач дакъасса, инсаправа, духIиндарава бувксса вахабистурал кьаст дурунни кьюкьин бан виричувсса Дагъусттаннал агьлу, ппив дан миннал ирсирай цачIун дурсса ххуйсса аьдатру, культура ва дурсса хьхьичIуннайшивуртту. Хъинну бяйкьуссар тIиссара на ми бандитътал, цанчирчан миннаща къабювхъуну бур бувчIин, ссайну къуртал хьун бюхъайссарив Дагъусттаннащалсса талатаву, къакIулну бивкIун бур миннан Дагъусттаннал виричушиврий бивтсса ххуллу, зунттал халкьуннал виричувсса хасият, миннал дакIниймур, Дагъусттаннал халкьуннал тачIав рухсат къабуллуссар ва къабулунтIиссар цалла аьрщарай цамур низам дишин.
Людмила Султанова, ЦIуссалакрал райондалул ТМОрал хъунмур хIакин:
Гьаксса нигьачIисса тагьар дур республикалий. Жулла районгу Чачаннал дазуцIух душиврийн бувну, нигьачIаву дур боевиктал шиккунгу бучIаврия. Мунияту жу, ТМОрал зузалт, лич1лулну буру. ХIадур бувну буссар лечебный учрежденияртту, гьарцами хIакинтал буссар цивппа чу бухьурчангу леххаврий буккан хIадурну, ккаккан бувну буссар миннан, экстремальный тагьар хьурчангу, цума чув ва ци зунтIиссарив. ХIадурну буру къашайшалтран цалчинсса кумаг буллан. Уттинин бивкIсса Анаварсса кумаграл машина бакъассагу ялагу ца ххишаласса машина дежурствалий буссар. 50 инсаннансса медикаментру хIадурну буссар. Гьарца шяраваллил ФАПрайх дарчIуну дуссар цалчинсса кумагран аьркинсса кьайкьуй.
ТIюхчардал шяравалу центрдания архну душиврийн бувну, микку хIакиннащалсса машина къаралданий буссар.
ЦIуссалакрал РОВДлул начальникнал заместитель, милицанал подполковник ХIамзат ХIамзатов:
Ттун ччай бакъар цаягу боевик жулла Дагъусттаннал аьрщараяту сагъну гьан итан, цанчирчан ми гьунттий бюхъайссар жулла райондалийнгу ххяххан. Уттигъанну ЦIуссалакрал РОВДлул зузалтрал дурссар экстремистурал Дагъусттаннай хьун дуллалисса тагьарданийн къарши буклакисса собрание. Микку гьуртту хьусса яруссаннал, лакрал, чачаннал, лазгиял РОВДлул зузалтрал цану бувсунни цивппа светский хIукуматрая рязину бушиву. Августрал 7нния шинмай РОВДлул цинявппагу зузалт, отпускардаяту бучIан бувну хьхьугу, кьинигу даврий казармалул режимрай зий буссар.
Анита Исрапилова, ЦIуссалакрал райондалул ЦБСрал директор:
Гьаксса захIматсса тагьар хIасул хьуну дур жулла республикалий. Дагъусттаннал халкь яхъанахъаврил низам цукунсса дикIан аьркинссарив жура, муний ялапар хъанахъиминналли, дурчIин аьркинсса ва му жура цакьнира дурчIуссар. Ттул пикрилий, Дагъусттаннан я Хаттаб, я Басаев акъана, цумур хIукуматрайн хъар хъанан аьркинссарив цакьнива кIулхьуссар. Ттун язугъ хъанай бур, кIай цалва жагьилсса оьрмурдай хIайп къаувкуну, цалла низам, культура экстремистурая дуручлан лавгсса оьрчIай, укуннагу захIматсса дунияллий кIа дужагьравухгу буклакисса. Цукунсса къювулий духьунссар миннал ниттихъал дакIру. Умуд бур ва дяъвилуща ччяни, зарал чанну ххассал хьунссару тIисса.
№ 35 «Илчи», 1999 ш.